DOI article:
Porębski, Mieczysław: Tryptyk "Zaśnięcia Marii Panny" z kościoła Mariackiego w Krakowie: Struktura i obrazowanie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.20543#0054
9. Dwunastoletni Jezus w świątyni — kwatera mariackiego (retabulum z nałożoną siatką kon-
strukcyjną
deł pozostają w naturalnym powiązaniu. Wido-
czna spod szaty stopa lekko dotyka posadzki. Ró-
wnie naturalna jest pozycja Marii zaznaczająca
się pod obfitą draperią ustawieniem nóg, pochy-
leniem ciała, zwrotem ramion, ruchem ręki prze-
wracającej karty modlitewnika. Druga ręka od-
wrócona łokciem do góry mieści się w płaszczy-
źnie w sposób raczej sztuczny.
Przykładów pozycji o wyglądzie naturalnym
mnożyć nie będę. Jest ich w reliefach tryptyku
dużo, zwłaszcza wśród postaci spokojniejszych.
W wypadkach poruszeń bardziej gwałtownych
pojawiają się wyglądy, które mogą budzić uza-
sadnione zastrzeżenia, jeśli chodzi o ich natural-
ność. Dzieje się tak, ponieważ metody konstru-
owania ruchu odbiegają tam od metod perspek-
tywicznych. Zamiast jednolitego obrazu, ujmu-
jącego rozłożenie osi i kierunków poprzez prze-
kroje i skróty, napotykamy układy, w których
poszczególne partie ciała pokazywane są kolej-
no z tyłu, z boku, z przodu, na wprost albo od
góry. Wypadkowemu wyglądowi nadaje to na-
pięcia, które sugerują poruszenie postaci jakby
obrotowe. Trudno uchwycić w nim jakiś wyra-
źny, pojedynczy moment. Widzimy raczej coś w
rodzaju przebiegu — różne fazy oglądane równo-
cześnie. W ten tylko sposób tłumaczyć się może
postać czarnego monarchy ze sceny hołdu. Głowa
jego, biodra i nogi widoczne są z boku, plecy wraz
z ramionami od tyłu, cała postać rozwija się w
szerokim zamaszystym obrocie. Nie inaczej ro-
zumieć też trzeba postać centuriona z ukrzyżowa-
nia. Kładzie on rękę na ramieniu sąsiada z pra-
wej i kieruje ku niemu głowę, zarazem zaś od-
wraca się od niego w stronę odwrotną za wska-
zującym gestem drugiej ręki. Plecy idą raczej za
tym ruchem, biodra za przeciwnym. Widoczne
od tyłu nogi wyłamane są jakby na zewnątrz, go-
50
strukcyjną
deł pozostają w naturalnym powiązaniu. Wido-
czna spod szaty stopa lekko dotyka posadzki. Ró-
wnie naturalna jest pozycja Marii zaznaczająca
się pod obfitą draperią ustawieniem nóg, pochy-
leniem ciała, zwrotem ramion, ruchem ręki prze-
wracającej karty modlitewnika. Druga ręka od-
wrócona łokciem do góry mieści się w płaszczy-
źnie w sposób raczej sztuczny.
Przykładów pozycji o wyglądzie naturalnym
mnożyć nie będę. Jest ich w reliefach tryptyku
dużo, zwłaszcza wśród postaci spokojniejszych.
W wypadkach poruszeń bardziej gwałtownych
pojawiają się wyglądy, które mogą budzić uza-
sadnione zastrzeżenia, jeśli chodzi o ich natural-
ność. Dzieje się tak, ponieważ metody konstru-
owania ruchu odbiegają tam od metod perspek-
tywicznych. Zamiast jednolitego obrazu, ujmu-
jącego rozłożenie osi i kierunków poprzez prze-
kroje i skróty, napotykamy układy, w których
poszczególne partie ciała pokazywane są kolej-
no z tyłu, z boku, z przodu, na wprost albo od
góry. Wypadkowemu wyglądowi nadaje to na-
pięcia, które sugerują poruszenie postaci jakby
obrotowe. Trudno uchwycić w nim jakiś wyra-
źny, pojedynczy moment. Widzimy raczej coś w
rodzaju przebiegu — różne fazy oglądane równo-
cześnie. W ten tylko sposób tłumaczyć się może
postać czarnego monarchy ze sceny hołdu. Głowa
jego, biodra i nogi widoczne są z boku, plecy wraz
z ramionami od tyłu, cała postać rozwija się w
szerokim zamaszystym obrocie. Nie inaczej ro-
zumieć też trzeba postać centuriona z ukrzyżowa-
nia. Kładzie on rękę na ramieniu sąsiada z pra-
wej i kieruje ku niemu głowę, zarazem zaś od-
wraca się od niego w stronę odwrotną za wska-
zującym gestem drugiej ręki. Plecy idą raczej za
tym ruchem, biodra za przeciwnym. Widoczne
od tyłu nogi wyłamane są jakby na zewnątrz, go-
50