7. Ołtarz Mariacki Wita Stwosza w kościele p.w. Wnie-
bowzięcia NPMarii w Krakowie, rewers lewego skrzyd-
ła; pisarz w scenie Dwunastoletni Jezus nauczający w
świątyni: a — przed podjęciem prac w grudniu 1982;
b — w trakcie chemicznego doczyszczania polichromii
(widoczny brak kawałka palca prawej dłoni)
i wilgotności:
marzec: 79%—87,5% (max) 70%—86% (min)
lipiec: 71%—77% (max) 70%—75% (min)
wrzesień: 64%—78% (max) 62%:—77% (min)
Ta sama instytucja przeprowadziła ponownie
pomiary w okresie od grudnia 1982 do maja 1983,
tym razem w odniesieniu do samego ołtarza (ter-
mohigrografy ustawiono na rusztowaniach na wy-
sokości ok. 3 m i ok. 10 m od posadzki). Uzy-
skano następujące dane:
marzec 1983, na wys. 10 m: średnia temperatury 12°C
wilgotności 75%
na wys. 3 m: średnia temperatury 14°C
wilgotności 85%
5—11 kwietnia 1983, na wys. 10 m: średnia temperatury
14°C
wilgotności 89%
na wys. 3 m: średnia temperatury 16°C
wilgotności 73%
11—18 kwietnia 1933, na wys. 10 m : średnia temperatury
13°C
wilgotności 90%
na wys. 3 m: średnia temperatury 14°C
wilgotności 75%
26 kwietnia—10 maja 1983, na wys. 10 m: średnia tem-
peratury 17°C
wilgotności 90%
na wys. 3 m: średnia temperatury 18°
wilgotności 80%
2. Zanieczyszczenia przemysłowe atmosfery na
zewnątrz i wewnątrz kościoła, udostępnianego
wiernym i bardzo licznym turystom codziennie
od godz. 520 do 2 020 oraz cyrkulacja zapylonego
powietrza we wnętrzu prezbiterium. Pomiary wiel-
kości zapylenia oraz analiza jego zawartości wy-
konywane były w r. 1979 przez Romana Andrze-
jewskiego 10. W tym czasie w okresie grzewczym
zapylenie wynosiło ok. 680 mg/m3, w okresie let-
nim spadło średnio do 265 mg/m3; np. w lipcu,
w zależności od warunków pogodowych, wahało
się w granicach od 110 mg/m3 do 490 mg/m3. W
tymże miesiącu zawartość części smołowych się-
gała 17,2 mg/m3, w tym rakotwórczego benzo a
pirenu aż 13,9 mg/m3. Przy retabulum Stwoszow-
śkim stwierdzono nadto występowanie wysokiej
zawartości ołowiu, potasu i sodu (kolejno: od 7,1
do 10,2 mg/m3, od 3,48 do 3,68 mg/m3, od 2,9
do 6,3 mg/m3), mniejsze cynku, miedzi i magne-
zu. W sumie udział części mineralnych w pyle
sięgał średnio 47,5% zawartości, a stężenie szkod-
liwych substancji przekraczało wszelkie dopusz-
czalne normy. W r. 1983 pracownicy Instytutu
Podstaw Inżynierii Środowiska pobrali próbki py-
łów z samego retabulum na różnych jego wyso-
10 Ibidem.
108
bowzięcia NPMarii w Krakowie, rewers lewego skrzyd-
ła; pisarz w scenie Dwunastoletni Jezus nauczający w
świątyni: a — przed podjęciem prac w grudniu 1982;
b — w trakcie chemicznego doczyszczania polichromii
(widoczny brak kawałka palca prawej dłoni)
i wilgotności:
marzec: 79%—87,5% (max) 70%—86% (min)
lipiec: 71%—77% (max) 70%—75% (min)
wrzesień: 64%—78% (max) 62%:—77% (min)
Ta sama instytucja przeprowadziła ponownie
pomiary w okresie od grudnia 1982 do maja 1983,
tym razem w odniesieniu do samego ołtarza (ter-
mohigrografy ustawiono na rusztowaniach na wy-
sokości ok. 3 m i ok. 10 m od posadzki). Uzy-
skano następujące dane:
marzec 1983, na wys. 10 m: średnia temperatury 12°C
wilgotności 75%
na wys. 3 m: średnia temperatury 14°C
wilgotności 85%
5—11 kwietnia 1983, na wys. 10 m: średnia temperatury
14°C
wilgotności 89%
na wys. 3 m: średnia temperatury 16°C
wilgotności 73%
11—18 kwietnia 1933, na wys. 10 m : średnia temperatury
13°C
wilgotności 90%
na wys. 3 m: średnia temperatury 14°C
wilgotności 75%
26 kwietnia—10 maja 1983, na wys. 10 m: średnia tem-
peratury 17°C
wilgotności 90%
na wys. 3 m: średnia temperatury 18°
wilgotności 80%
2. Zanieczyszczenia przemysłowe atmosfery na
zewnątrz i wewnątrz kościoła, udostępnianego
wiernym i bardzo licznym turystom codziennie
od godz. 520 do 2 020 oraz cyrkulacja zapylonego
powietrza we wnętrzu prezbiterium. Pomiary wiel-
kości zapylenia oraz analiza jego zawartości wy-
konywane były w r. 1979 przez Romana Andrze-
jewskiego 10. W tym czasie w okresie grzewczym
zapylenie wynosiło ok. 680 mg/m3, w okresie let-
nim spadło średnio do 265 mg/m3; np. w lipcu,
w zależności od warunków pogodowych, wahało
się w granicach od 110 mg/m3 do 490 mg/m3. W
tymże miesiącu zawartość części smołowych się-
gała 17,2 mg/m3, w tym rakotwórczego benzo a
pirenu aż 13,9 mg/m3. Przy retabulum Stwoszow-
śkim stwierdzono nadto występowanie wysokiej
zawartości ołowiu, potasu i sodu (kolejno: od 7,1
do 10,2 mg/m3, od 3,48 do 3,68 mg/m3, od 2,9
do 6,3 mg/m3), mniejsze cynku, miedzi i magne-
zu. W sumie udział części mineralnych w pyle
sięgał średnio 47,5% zawartości, a stężenie szkod-
liwych substancji przekraczało wszelkie dopusz-
czalne normy. W r. 1983 pracownicy Instytutu
Podstaw Inżynierii Środowiska pobrali próbki py-
łów z samego retabulum na różnych jego wyso-
10 Ibidem.
108