Polska Akademia Umieje̜tności <Krakau> / Komisja Historii Sztuki [Hrsg.]; Polska Akademia Nauk <Warschau> / Oddział <Krakau> / Komisja Teorii i Historii Sztuki [Hrsg.]: Folia Historiae Artium (26.1990)

1. WYSTAWA

1. Pinsel, Sw. Anna z kościoła Misjonarzy w Horodence,
Olesko, Muzeum (fot. J. K. Ostrowski)

bytkami oraz możliwością ich bezpośredniego po-
równywania i szeregowiamia. Efektem wielkiej pra-
cy, zmierzającej w tym ostatnim kierunku, jest
już sam układ ekspozycji magazynowej w Olesku,
grupującej dzieła o wspólnym pochodzeniu i zbli-
żonych cechach stylowych.

6B. T. Bo3hhu;kmm, H. A. OnaHaceHKO, Ma-

crep riuHsejib — jiezeuda u peanuHOcru. Karajioz bul-

craeKu, JIbbob 1987, II wyd. JIbbob 1988. Cytowane w

dalszym ciągu numery odnoszą się do I wydania kata-
logu. W wyd. z r. 1988 dodano jeden obiekt oraz zmie-
niono nieco numerację pozostałych, [dodano w korekcie:]
Pod koniec r. 1989 wystawa była pokazana w Pradze,

a 27 IV 1990 nastąpiło jej otwarcie w wilanowEfeiiej

Oranżerii. Z okazji tej ukazały się czeska i polska wersja

Katalogu, znacznie obszerniejsze od oryginalnej: B. V o z-
nickij, Mistr Pinzel. Legenda a skutećnost, Pra-ha

1989; B. Woźni c ki, Mistrz Pinzel. Legenda i rzeczy-

Istołnego kroku naprzód dokonał zespół Muze-
um w r. 1987, organizując wystawę dzieł Pinsla,
przez ponad rok dostępną w Olesku, która na-
stępnie została przeniesiona do Moskwy i Lwo-
wa, a w przyszłości ma trafić do Muzeum w Wila-
nowie 6. Wystawa nie była przedsięwzięciem ła-
twym już .z czysto technicznego* punktu widzenia,
jakkolwiek trzon składających się na nią obiek-
tów znajduje się w posiadaniu Muzeum. Pomie-
szczenia, którymi dysponowano — nisko sklepio-
ne sutereny oleskiego klasztoru — utrudniały wła-
ściwą ekspozycję rzeźb. Będące do dyspozycji sa-
le nrłe pomieściły wszystkich eksponatów uwzglę-
dnionych w katalogu. Wyrobienie sobie całościo-
wego obrazu wymagało więc wzięcia pod uwagę
również dzieł pozostałych w magazynach (trzy z
pięciu zachowanych figur z Horodeinkd), należą-
cych do* stałej ekspozycji na zamku w Olesku (gru-
py Samsona ze lwem i Ofiary Abrahama z Hcdo-
wiey) oraz do Muzeum Sztuki Ukraińskiej we
Lwowie (model konnej figury św. Jerzego). Prze-
strzenne wnętrze kościoła Klarysek we Lwcwie
stanowiło o wiele korzystniejsze tło* dla wersji
wystawy z r.,1989. Zestaw eksponatów nie został
jednak w istotny sposób wzbogacony, nie wyko-
rzystano również istniejących możliwości częścio-
wego choćby odtworzenia pierwotnej sytuacji nie-
których rzeźb (przede wszystkim zespołu z Ho-
dowicy) w ramach kompozycji ołtarzowych.

Znacznie poważniejsze problemy nastręczała
naukowa stroma przedsięwzięcia. Trzebią przecież
pamiętać, że o istnieniu mistrza Pinsla wiemy
wyłącznie dzięki zapisom dotyczącym wypłat za
prace dla katedry Św. Jura we Lwowie (1759—

■—1761) oraz dla kościoła w Monasterzysfcach
(1761)7. Poza tym nie znamy ani jednego faktu
z jego życia, jego pochodzenia, ani nawet imie-
nia 8 * * * * *. Cała niemal osobowość artystyczna tego
niewątpliwie nieprzeciętnego twórcy jest więc
konstrukcją opartą na analizie formalnej, a zda-
nia poszczególnych badaczy na ten temat są głę-

wistość, Warszawa 1990. Bor. też fachową recenzję K.
Mikock a-R a c h u b o w a, Wystawa rzeźb Pinzla w
Olesku (Biuletyn Historii Sztuki, L, 1988), s. 375—381.

7 Mańkowski, o. c., s. 159—160.

8M. r o ji y 6 e ą, Mucre^eo [w:] Icropusi yKpain-
cwói Kyjiurypu, wyd. I. KpHngKeBHi, JlŁBiB 1937,
s. 581, nazywa naszego artystę „śląskim rzeźbiarzem Jo-
hannem Pinslem”. Źródła tych danych są jednak
nieznane, co budzi wątpliwość co do ich prawdziwości.
Na powyższy fakt zwrócił mi uwagę p. Borys Szengera
z Muzeum w Olesku.

150