DOI Heft:
Recenzje i przeglądy
DOI Artikel:Ostrowski, Jan K.: W kręgu mistrza Pinsla: W związku z wystawą w Olesku i we Lwowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20611#0158
6. Pinsel, Samson rozdzierający lwa z kościoła w Hodowicy, Olesko, Muzeum
(fot. J. K. Ostrowski)
nuinga na temat jej czeskich odniesień są tylko
c zęściowo przekonywa j ąoe.
Silny ładunek ekspresji i potęga jasno okre-
ślonego ruchu, zawarte w dziełach Pinsla, spra-
wiają, że p'0'd względem stylistycznym należy je
zaliczyć raczej do późnego baroku niż rokoka.
Artysta nasz .stanowi znakomity przykład twórcy
peryferyjnego 15, który, pracując na odległych kre-
sach świata łacińskiego, wzory sztuki głównych
centrów środkowoeuropejskich indywidualnie
przetworzył i doprowadził do ostatecznych w swo-
im rodzaju konsekwencji. Można zaryzykować
'twierdzenie, że jedynie brak mechanizmów prze-
kazywania inspiracji artystycznych od peryferii
ku centrum sprawił, że nie odegrał on istotnej
roli w ewolucji rzeźby w. XVIII w Europie Środ-
kowej, tak jak odegrał ją w stosunku do środo-
wiska lwowskiego. Niezwykła skala talentu i wiel-
15 O wzajemnym stosunku centrum i peryferii w
sztuce zob. m. dn. E. C a s t e 1 n u o v o, C. Ginzburg,
Domination symboliąue et geographie artistiąue dans
l’histoire de l’art italien (Actes de la Recherche en
Sciences Sociales, 40, nov. 1981), s. 51—72; por. również
J. K. Ostrowski, L’art baroąue en Pologne et en
ka indywidualność Pinsla należą też zapewne do
przyczyn trudności w określeniu jego artystycz-
nej genealogii.
Należy mimo wszystko dążyć do przełamania
tej bariery. Jedną z dróg w 'tym kierunku może
otworzyć prześledzenie wzorów graficznych rze-
źby lwowskiej. W materiale archiwalnym natra-
fiamy na niestety bardzo skąpie wiadomości na
temat wydawnictw ilustrowanych oraz sztychów
w rękach rzeźbiarzy lwowskich 16. Również i Pin-
sel z pewnością posługiwał się wzorami graficz-
nymi, co wielokrotnie sugerował Zbigniew Hor-
nung. Ujawnienie konkretnych przykładów tego
rodzaju natrafia wciąż na wielkie trudności. We-
dług Mieczysława Gębarowicza i Borysa Woźnie-
kiego figurka Izaaka z Ofiary Abrahama z Hodo-
wicy wzorowana jeslt na jednej z postaci grupy
Laokoona17, co jednak budzi wątpliwości. Nie-
Europe. Remarąues sur les mecanismes des contacts
[w:] Le baroąue en Pologne et en Europę, Paris (w dru-
ku).
16 Hornung, Pierwsi rzeźbiarze..., s. 353.
17 Gębarowicz, Prolegomena..., s. 15—16; Bo-
3 h n q k m U, OnanaceHKO, o. c., s. 11.
154
(fot. J. K. Ostrowski)
nuinga na temat jej czeskich odniesień są tylko
c zęściowo przekonywa j ąoe.
Silny ładunek ekspresji i potęga jasno okre-
ślonego ruchu, zawarte w dziełach Pinsla, spra-
wiają, że p'0'd względem stylistycznym należy je
zaliczyć raczej do późnego baroku niż rokoka.
Artysta nasz .stanowi znakomity przykład twórcy
peryferyjnego 15, który, pracując na odległych kre-
sach świata łacińskiego, wzory sztuki głównych
centrów środkowoeuropejskich indywidualnie
przetworzył i doprowadził do ostatecznych w swo-
im rodzaju konsekwencji. Można zaryzykować
'twierdzenie, że jedynie brak mechanizmów prze-
kazywania inspiracji artystycznych od peryferii
ku centrum sprawił, że nie odegrał on istotnej
roli w ewolucji rzeźby w. XVIII w Europie Środ-
kowej, tak jak odegrał ją w stosunku do środo-
wiska lwowskiego. Niezwykła skala talentu i wiel-
15 O wzajemnym stosunku centrum i peryferii w
sztuce zob. m. dn. E. C a s t e 1 n u o v o, C. Ginzburg,
Domination symboliąue et geographie artistiąue dans
l’histoire de l’art italien (Actes de la Recherche en
Sciences Sociales, 40, nov. 1981), s. 51—72; por. również
J. K. Ostrowski, L’art baroąue en Pologne et en
ka indywidualność Pinsla należą też zapewne do
przyczyn trudności w określeniu jego artystycz-
nej genealogii.
Należy mimo wszystko dążyć do przełamania
tej bariery. Jedną z dróg w 'tym kierunku może
otworzyć prześledzenie wzorów graficznych rze-
źby lwowskiej. W materiale archiwalnym natra-
fiamy na niestety bardzo skąpie wiadomości na
temat wydawnictw ilustrowanych oraz sztychów
w rękach rzeźbiarzy lwowskich 16. Również i Pin-
sel z pewnością posługiwał się wzorami graficz-
nymi, co wielokrotnie sugerował Zbigniew Hor-
nung. Ujawnienie konkretnych przykładów tego
rodzaju natrafia wciąż na wielkie trudności. We-
dług Mieczysława Gębarowicza i Borysa Woźnie-
kiego figurka Izaaka z Ofiary Abrahama z Hodo-
wicy wzorowana jeslt na jednej z postaci grupy
Laokoona17, co jednak budzi wątpliwości. Nie-
Europe. Remarąues sur les mecanismes des contacts
[w:] Le baroąue en Pologne et en Europę, Paris (w dru-
ku).
16 Hornung, Pierwsi rzeźbiarze..., s. 353.
17 Gębarowicz, Prolegomena..., s. 15—16; Bo-
3 h n q k m U, OnanaceHKO, o. c., s. 11.
154