DOI Artikel:
Czerni, Krystyna: Witraż "Apollo" Stanisława Wyspiańskiego dla Domu Lekarskiego w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20614#0137
zamierzał pierwotnie umieścić medalion z popier-
siem Kopernika12. Pomysł ten nie odpowiadał
jednak Nowakowi, który skłonił artystę do zmia-
ny pierwszej koncepcji witrażu. W ostatnich la-
tach życia Wyspiański prowadził Raptularz 13, bę-
dący dziś — obok wspomnień doktora Nowaka —
2. Głowa Apollina, litografia, 1904. Kraków, Muzeum Na-
rodowe (fot. PKZ Kraków)
głównym źródłem informacji o historii powsta-
nia Apollina. Właśnie w Raptularzu, pisząc o pra-
cy nad witrażem, Wyspiański używa zamiennie
dwóch nazw: Apollo i System Kopernika.
Pierwsze zapiski dotyczące projektów dla Do-
mu Lekarskiego zaczynają się dnia 6 IX 1904 ro-
ku. Pod datą 24 X artysta zanotował: „Rysuję
witraż na kartonie [węglem]. Tegoż dnia kończę
go w całości”. Kilka następnych dni trwa „kolo-
rowanie”, malowanie kolejnych fragmentów kom-
pozycji. Cały karton gotowy jest 12 XII, a 13 XII
Wyspiański notuje: „Wydaję witraż Apollina z
domu”. Tak powstał pastelowy projekt znany
nam ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krako-
wie, gdzie trafił — razem z innymi cennymi eks-
ponatami — w 1946 roku jako dar doktora No-
waka 14.
Tenże, Dzieła zebrane, pod red. L. Płosze wskie-
g o, XI, Kraków 1961, s. 170; por. J. Nowak, W świe-
tle wielkiej legendy (Wspomnienia o Stanisławie Wy-
spiańskim) [w:] Wyspiański w oczach współczesnych,
pod red. L. P ł o s z e w s k i e g o, II, Kraków 1971, s. 169.
Powstanie i ewolucję koncepcji artystycznej
witrażu prześledzić można na podstawie następu-
jących zachowanych prac Wyspiańskiego:
1. Apollo — System słoneczny Kopernika; kar-
ton do witrażu, pastel (343 X 146 cm), sygn.
„SW 1904”, Muzeum Narodowe w Krakowie,
nr inw. 77786 (rye. 1).
2. Głowa Apollina — fragment projektu witrażu,
litografia (43,3 X 37,8 cm), sygn. „SW 1904”.
Zachowało' się kilka odbitek, m. in. w Mu-
3. Apollo, rysunek ołówkiem. Kraków, Muzeum Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego (fot. B. Kołpanowicz)
12 N o w a k, W świetle..., s. 165.
13 S. Wyspiański, Raptularz z 1904 i 1905 r.
[w:] Tenże, Dzieła, VIII, Warszawa 1932, s. 379—423.
14 Apollo Wyspiańskiego w Muzeum Narodowym w
Krakowie (Stolica, I, 1946, nr 5), s. 10.
131
siem Kopernika12. Pomysł ten nie odpowiadał
jednak Nowakowi, który skłonił artystę do zmia-
ny pierwszej koncepcji witrażu. W ostatnich la-
tach życia Wyspiański prowadził Raptularz 13, bę-
dący dziś — obok wspomnień doktora Nowaka —
2. Głowa Apollina, litografia, 1904. Kraków, Muzeum Na-
rodowe (fot. PKZ Kraków)
głównym źródłem informacji o historii powsta-
nia Apollina. Właśnie w Raptularzu, pisząc o pra-
cy nad witrażem, Wyspiański używa zamiennie
dwóch nazw: Apollo i System Kopernika.
Pierwsze zapiski dotyczące projektów dla Do-
mu Lekarskiego zaczynają się dnia 6 IX 1904 ro-
ku. Pod datą 24 X artysta zanotował: „Rysuję
witraż na kartonie [węglem]. Tegoż dnia kończę
go w całości”. Kilka następnych dni trwa „kolo-
rowanie”, malowanie kolejnych fragmentów kom-
pozycji. Cały karton gotowy jest 12 XII, a 13 XII
Wyspiański notuje: „Wydaję witraż Apollina z
domu”. Tak powstał pastelowy projekt znany
nam ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krako-
wie, gdzie trafił — razem z innymi cennymi eks-
ponatami — w 1946 roku jako dar doktora No-
waka 14.
Tenże, Dzieła zebrane, pod red. L. Płosze wskie-
g o, XI, Kraków 1961, s. 170; por. J. Nowak, W świe-
tle wielkiej legendy (Wspomnienia o Stanisławie Wy-
spiańskim) [w:] Wyspiański w oczach współczesnych,
pod red. L. P ł o s z e w s k i e g o, II, Kraków 1971, s. 169.
Powstanie i ewolucję koncepcji artystycznej
witrażu prześledzić można na podstawie następu-
jących zachowanych prac Wyspiańskiego:
1. Apollo — System słoneczny Kopernika; kar-
ton do witrażu, pastel (343 X 146 cm), sygn.
„SW 1904”, Muzeum Narodowe w Krakowie,
nr inw. 77786 (rye. 1).
2. Głowa Apollina — fragment projektu witrażu,
litografia (43,3 X 37,8 cm), sygn. „SW 1904”.
Zachowało' się kilka odbitek, m. in. w Mu-
3. Apollo, rysunek ołówkiem. Kraków, Muzeum Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego (fot. B. Kołpanowicz)
12 N o w a k, W świetle..., s. 165.
13 S. Wyspiański, Raptularz z 1904 i 1905 r.
[w:] Tenże, Dzieła, VIII, Warszawa 1932, s. 379—423.
14 Apollo Wyspiańskiego w Muzeum Narodowym w
Krakowie (Stolica, I, 1946, nr 5), s. 10.
131