DOI Heft:
Ze studiów nad malowidłami ściennymi w Niepołomicach
DOI Artikel:Bik, Katarzyna: Dekoracja malarska tzw. Starej Zakrystii kościoła parafialnego w Niepołomicach w świetle ostatniej konserwacji z lat 1976 - 1986
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0038
14. Niepołomice, kościół parafialny p. w. Najświętszej Panny Marii, 10 000 Męczenników z Góry Ararat i 11000
Męczenniczek Kolońskich, tzw. Stara Zakrystia, górny pas dekoracji, ściana południowa, scena Przed władcą
pomiędzy freskami niepołomickimi a niektórymi
dziełami Vitale da Bolo gna o dość schematycz-
nie, z pominięciem praw perspektywy potrakto-
wanych budowlach, będących raczej tłem dla
przedstawień figuralnych 30.
Typowe dla malarstwa Trecenta są ukośne,
boczne ujęcia budynków (w Niepołomicach spo-
tykamy je w scenach: Kara chłosty, Męczeństwo,
Przed władcą; ryc. 16, 12, 14). Służy to zazna-
czaniu trójwymiarowej przestrzeni31. W ówczes-
nej Italii artyści mają problemy ze stosowaniem
perspektywy. Widać to zwłaszcza w dziełach ma-
larzy tworzących w mniejszych ośrodkach. U
nich perspektywa służyła głównie podkreśleniu
treści zawartej w obrazie. Zjawisko to obserwu-
jemy w dekoracji Górnego Kościoła Sw. Fran-
ciszka w Asyżu, w scenach z Izaakiem, gdzie
„poszczególne elementy są rozmieszczone wzglę-
dem siebie bez perspektywicznej konsekwencji.
30 C. Gnudi, Vitale da Bologna, Milano 1962, tabl.
LXII, LVI, LVIII.
31 Por. v a n Marle, o. c., III, ii. 14, 20.
32 S k u b i s z e w s k a, o. c., s. 45.
Pozostają też najczęściej w jawnej niezgodzie z
punktem widzenia obserwatora” 32.
W malowidłach niepołomickich oprócz, nie-
licznych zresztą, elementów architektury gotyc-
kiej czy fantastycznej znajdują się motywy an-
tyczne, do których zaliczyć można kolumnę w
scenie Strącenia bożka (ryc. 19), czy też kaseto-
nowe stropy w Dyspucie (ryc. 15). Zdarza się
niekiedy, że na włoskich freskach przedstawiano
budowle gotyckie, choćby w ołtarzu poświęco-
nym dziejom bł. Humilitas, namalowanym przez
sieneńskiego mistrza Piotra Lorenzettiego, oraz
w dziełach Giotta, który często łączył po-
szczególne elementy należące do budowli anty-
cznych i gotyckich33. Architektura gotycka tam
przedstawiana służyła odniesieniu wydarzeń do
teraźniejszości34.
Obok motywów występujących powszechnie
w sztuce włoskiej pojawiają się w niepołomic-
33 M. P r o k o p p, Lorenzetti, Warszawa 1985 (W
kręgu sztuki), ił. 12.
34 S k u b i s z e w s k a, o. c., s. 8.
34
Męczenniczek Kolońskich, tzw. Stara Zakrystia, górny pas dekoracji, ściana południowa, scena Przed władcą
pomiędzy freskami niepołomickimi a niektórymi
dziełami Vitale da Bolo gna o dość schematycz-
nie, z pominięciem praw perspektywy potrakto-
wanych budowlach, będących raczej tłem dla
przedstawień figuralnych 30.
Typowe dla malarstwa Trecenta są ukośne,
boczne ujęcia budynków (w Niepołomicach spo-
tykamy je w scenach: Kara chłosty, Męczeństwo,
Przed władcą; ryc. 16, 12, 14). Służy to zazna-
czaniu trójwymiarowej przestrzeni31. W ówczes-
nej Italii artyści mają problemy ze stosowaniem
perspektywy. Widać to zwłaszcza w dziełach ma-
larzy tworzących w mniejszych ośrodkach. U
nich perspektywa służyła głównie podkreśleniu
treści zawartej w obrazie. Zjawisko to obserwu-
jemy w dekoracji Górnego Kościoła Sw. Fran-
ciszka w Asyżu, w scenach z Izaakiem, gdzie
„poszczególne elementy są rozmieszczone wzglę-
dem siebie bez perspektywicznej konsekwencji.
30 C. Gnudi, Vitale da Bologna, Milano 1962, tabl.
LXII, LVI, LVIII.
31 Por. v a n Marle, o. c., III, ii. 14, 20.
32 S k u b i s z e w s k a, o. c., s. 45.
Pozostają też najczęściej w jawnej niezgodzie z
punktem widzenia obserwatora” 32.
W malowidłach niepołomickich oprócz, nie-
licznych zresztą, elementów architektury gotyc-
kiej czy fantastycznej znajdują się motywy an-
tyczne, do których zaliczyć można kolumnę w
scenie Strącenia bożka (ryc. 19), czy też kaseto-
nowe stropy w Dyspucie (ryc. 15). Zdarza się
niekiedy, że na włoskich freskach przedstawiano
budowle gotyckie, choćby w ołtarzu poświęco-
nym dziejom bł. Humilitas, namalowanym przez
sieneńskiego mistrza Piotra Lorenzettiego, oraz
w dziełach Giotta, który często łączył po-
szczególne elementy należące do budowli anty-
cznych i gotyckich33. Architektura gotycka tam
przedstawiana służyła odniesieniu wydarzeń do
teraźniejszości34.
Obok motywów występujących powszechnie
w sztuce włoskiej pojawiają się w niepołomic-
33 M. P r o k o p p, Lorenzetti, Warszawa 1985 (W
kręgu sztuki), ił. 12.
34 S k u b i s z e w s k a, o. c., s. 8.
34