DOI Heft:
Ze studiów nad malowidłami ściennymi w Niepołomicach
DOI Artikel:Bik, Katarzyna: Dekoracja malarska tzw. Starej Zakrystii kościoła parafialnego w Niepołomicach w świetle ostatniej konserwacji z lat 1976 - 1986
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0040
16. Niepołomice, kościół parafialny p. w. Najświętszej Panny Marii, 10 000 Męczenników z Góry Ararat i 11 000
Męczenniczek Kolońskich, tzw. Stara Zakrystia, górny pas dekoracji, ściana południowa, scena Kara chłosty
pod scenami iluzjonistycznie malowanych kon-
solek, wyznaczających miejsca, z jakich winny
być oglądane poszczególne przedstawienia, a za-
razem podkreślających iluzję przestrzeni w sce-
nach figuralnych37. Mistrz Niepołomicki za-
czerpnął także ze sztuki Giotta sposób przeciw-
stawiania pustej przestrzeni przestrzeniom wy-
pełnionym, jak również komponowanie scen na
zasadzie figur geometrycznych (np. trójkąt, pi-
ramida), z podkreśleniem roli symetrii, logiki,
zwartości kompozycji i wewnętrznej dyscypliny
przedstawień.
Podobieństwo dzieł widzimy także w zesta-
wieniu czworolistnych medalionów zawierają-
cych popiersia. Medaliony o podobnej do niepo-
łomiekiej formie, układzie (jeden na drugim) i
treści zostały namalowane przez Giotta lub jego
uczniów w podłuczach Górnego Kościoła Św.
Franciszka w Asyżu, na sklepieniu Kaplicy Are-
ny w Padwie oraz w kaplicy Baroncellich,
37 Elementy takie występują w bazylice w Asyżu
oraz w Kaplicy Arena w Padwie; G n u d i, Giotto,
passim.
38 C h a s t e 1, o. c., il. 85 i 101, a także I. A. Smir-
n o v a, Monumientalnaja żivopis italjanskogo vozro-
autorstwa Taddeo Gaddiego 38. Giottowskiego po-
chodzenia są także nimby otaczające głowy świę-
tych — plastycznie modelowane w zaprawie, ra-
czej szerokie, zdobione promieniami, skromnie
wykończone pojedynczą otoczką w kształcie
okręgu i idące za ruchem głowy39. Ze szkołą
Giotta wiąże się właściwy dla Niepołomic spo-
sób frontalnego przedstawiania ciała, podczas
gdy głowa ukazana jest z boku, jak również
otaczanie oczu czarną obwódką oraz rozdziela-
nie pasemek włosów i brody ciemniejszą wa-
lorowe linią, czy wreszcie zakrywanie włosami
uszu postaci40. Malarz Niepołomicki usiłuje w
ślad za Florentyńczykiem przedstawiać szaty
tak, by ich fałdy szły za gestem postaci, a same
postacie ukazywać bez hierarchizacji.
Pewne podobieństwa pomiędzy dziełami obu
artystów widoczne są w wyznaczaniu stosunku
figur do architektury. Mistrz Malowideł Niepoło-
mickich, podobnie jak Giotto, maluje postacie
zdienija, Moskwa 1987, il. 45, 56.
39 Gnu di, Giotto, tabl. XIV, XXXI, XXXVIII, il.
56, 92.
40 Ten zespół cech występuje w dziełach Giotta,
Taddeo i Bernardo Daddich.
36
Męczenniczek Kolońskich, tzw. Stara Zakrystia, górny pas dekoracji, ściana południowa, scena Kara chłosty
pod scenami iluzjonistycznie malowanych kon-
solek, wyznaczających miejsca, z jakich winny
być oglądane poszczególne przedstawienia, a za-
razem podkreślających iluzję przestrzeni w sce-
nach figuralnych37. Mistrz Niepołomicki za-
czerpnął także ze sztuki Giotta sposób przeciw-
stawiania pustej przestrzeni przestrzeniom wy-
pełnionym, jak również komponowanie scen na
zasadzie figur geometrycznych (np. trójkąt, pi-
ramida), z podkreśleniem roli symetrii, logiki,
zwartości kompozycji i wewnętrznej dyscypliny
przedstawień.
Podobieństwo dzieł widzimy także w zesta-
wieniu czworolistnych medalionów zawierają-
cych popiersia. Medaliony o podobnej do niepo-
łomiekiej formie, układzie (jeden na drugim) i
treści zostały namalowane przez Giotta lub jego
uczniów w podłuczach Górnego Kościoła Św.
Franciszka w Asyżu, na sklepieniu Kaplicy Are-
ny w Padwie oraz w kaplicy Baroncellich,
37 Elementy takie występują w bazylice w Asyżu
oraz w Kaplicy Arena w Padwie; G n u d i, Giotto,
passim.
38 C h a s t e 1, o. c., il. 85 i 101, a także I. A. Smir-
n o v a, Monumientalnaja żivopis italjanskogo vozro-
autorstwa Taddeo Gaddiego 38. Giottowskiego po-
chodzenia są także nimby otaczające głowy świę-
tych — plastycznie modelowane w zaprawie, ra-
czej szerokie, zdobione promieniami, skromnie
wykończone pojedynczą otoczką w kształcie
okręgu i idące za ruchem głowy39. Ze szkołą
Giotta wiąże się właściwy dla Niepołomic spo-
sób frontalnego przedstawiania ciała, podczas
gdy głowa ukazana jest z boku, jak również
otaczanie oczu czarną obwódką oraz rozdziela-
nie pasemek włosów i brody ciemniejszą wa-
lorowe linią, czy wreszcie zakrywanie włosami
uszu postaci40. Malarz Niepołomicki usiłuje w
ślad za Florentyńczykiem przedstawiać szaty
tak, by ich fałdy szły za gestem postaci, a same
postacie ukazywać bez hierarchizacji.
Pewne podobieństwa pomiędzy dziełami obu
artystów widoczne są w wyznaczaniu stosunku
figur do architektury. Mistrz Malowideł Niepoło-
mickich, podobnie jak Giotto, maluje postacie
zdienija, Moskwa 1987, il. 45, 56.
39 Gnu di, Giotto, tabl. XIV, XXXI, XXXVIII, il.
56, 92.
40 Ten zespół cech występuje w dziełach Giotta,
Taddeo i Bernardo Daddich.
36