DOI Artikel:
Walczak, Marek: Działalność fundacyjna biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego (część II)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0079
turalnych aspiracji kardynała50. Wobec braku
informacji źródłowych nigdy nie dowiemy się,
czy któraś odzwierciedlała jego upodobania
estetyczne.
Po przeanalizowaniu form zachowanych dzieł
nasuwa się jednak przypuszczenie, że szczególne
znaczenie miały formy sklepień zakładanych w
fundowanych przez biskupa budowlach. Pojawie-
nie się różnorodnych, nie znanych dotąd w Ma-
łopolsce sposobów przykrywania wnętrz, w bu-
dowlach wznoszonych przez różne warsztaty,
może do pewnego stopnia świadczyć o samo-
dzielnej inicjatywie zleceniodawcy. Być może ich
skomplikowane formy, w konfrontacji z prosto-
tą tych wcześniejszych, rekompensować miały
brak architektonicznego rozmachu podejmowa-
nych fundacji. Możliwe też, że Oleśnicki, prze-
znaczając pieniądze na działalność budowlaną,
przyczynił się nieświadomie do rozpowszechnie-
nia pewnych osiągnięć architektury środkowo-
europejskiej, do których recepcji środowisko
artystyczne Małopolski dojrzało w drugiej
ćwierci XV wieku.
II. W SŁUŻBIE KOŚCIOŁA I PAŃSTWA. FUNKCJE
I TREŚCI FUNDACJI ARTYSTYCZNYCH KARDYNAŁA
ZBIGNIEWA OLEŚNICKIEGO
Prawie wszystkie kosztowne przedmioty ofia-
rowane niegdyś krakowskiej katedrze przez
Zbigniewa Oleśnickiego ozdobione były, prócz
herbu kardynała, tarczą z Białym Orłem Króle-
stwa Polskiego i Trzema Koronami, którymi pie-
czętuje się krakowska kapituła katedralna (ryc.
14, 15). Herby te nie były z pewnością świadec-
twem współfundacji, gdyż w takim przypadku
do króla musiałby się odnosić Krzyż Jagiello-
nów, a do poszczególnych kanoników ich osobi-
ste znaki51. Wspomniany zespół heraldyczny
znajduje się m. in. na jednym z katedralnych
Portrait Elements in Tomb Sculpture: Identification
and Iconography [w:] Europaische Kunst urn 1300. Akten
des XXV. Internationaler Kongress fur Kunstgeschichte
[...], Wien—Koln—Graz 1986, s. 220.
50 Miłobędzki, Zamek w Pińczowie..., s. 69;
Tenże, Architektura w Polsce Jagiellonów [w:] Polska
Jagiellonów 1386—1572, red. A. Gieysztor, Warsza-
wa 1987, s. 53.
51 S. Kuczyński, Herby w twórczości historycz-
nej Jana Długosza [w:] Sztuka i ideologia XV wieku...,
s. 226 i n. Ostatnio: J. Łojko, Kilka uwag o interpreta-
cjach programów heraldycznych średniowiecznych
■chrzcielnic w Polsce [rec. z:] Jadwiga Kuczyńska,
Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce [...])
(Biuletyn Historii Sztuki, 49, 1987), s. 178.
14. Wnętrze głowicy berła z daru Zbigniewa Oleśnic-
kiego, Kraków, MUJ (fot. MUJ)
15. Głowica berła z daru Zbigniewa Oleśnickiego, Kra-
ków, MUJ (fot. MUJ)
75
informacji źródłowych nigdy nie dowiemy się,
czy któraś odzwierciedlała jego upodobania
estetyczne.
Po przeanalizowaniu form zachowanych dzieł
nasuwa się jednak przypuszczenie, że szczególne
znaczenie miały formy sklepień zakładanych w
fundowanych przez biskupa budowlach. Pojawie-
nie się różnorodnych, nie znanych dotąd w Ma-
łopolsce sposobów przykrywania wnętrz, w bu-
dowlach wznoszonych przez różne warsztaty,
może do pewnego stopnia świadczyć o samo-
dzielnej inicjatywie zleceniodawcy. Być może ich
skomplikowane formy, w konfrontacji z prosto-
tą tych wcześniejszych, rekompensować miały
brak architektonicznego rozmachu podejmowa-
nych fundacji. Możliwe też, że Oleśnicki, prze-
znaczając pieniądze na działalność budowlaną,
przyczynił się nieświadomie do rozpowszechnie-
nia pewnych osiągnięć architektury środkowo-
europejskiej, do których recepcji środowisko
artystyczne Małopolski dojrzało w drugiej
ćwierci XV wieku.
II. W SŁUŻBIE KOŚCIOŁA I PAŃSTWA. FUNKCJE
I TREŚCI FUNDACJI ARTYSTYCZNYCH KARDYNAŁA
ZBIGNIEWA OLEŚNICKIEGO
Prawie wszystkie kosztowne przedmioty ofia-
rowane niegdyś krakowskiej katedrze przez
Zbigniewa Oleśnickiego ozdobione były, prócz
herbu kardynała, tarczą z Białym Orłem Króle-
stwa Polskiego i Trzema Koronami, którymi pie-
czętuje się krakowska kapituła katedralna (ryc.
14, 15). Herby te nie były z pewnością świadec-
twem współfundacji, gdyż w takim przypadku
do króla musiałby się odnosić Krzyż Jagiello-
nów, a do poszczególnych kanoników ich osobi-
ste znaki51. Wspomniany zespół heraldyczny
znajduje się m. in. na jednym z katedralnych
Portrait Elements in Tomb Sculpture: Identification
and Iconography [w:] Europaische Kunst urn 1300. Akten
des XXV. Internationaler Kongress fur Kunstgeschichte
[...], Wien—Koln—Graz 1986, s. 220.
50 Miłobędzki, Zamek w Pińczowie..., s. 69;
Tenże, Architektura w Polsce Jagiellonów [w:] Polska
Jagiellonów 1386—1572, red. A. Gieysztor, Warsza-
wa 1987, s. 53.
51 S. Kuczyński, Herby w twórczości historycz-
nej Jana Długosza [w:] Sztuka i ideologia XV wieku...,
s. 226 i n. Ostatnio: J. Łojko, Kilka uwag o interpreta-
cjach programów heraldycznych średniowiecznych
■chrzcielnic w Polsce [rec. z:] Jadwiga Kuczyńska,
Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce [...])
(Biuletyn Historii Sztuki, 49, 1987), s. 178.
14. Wnętrze głowicy berła z daru Zbigniewa Oleśnic-
kiego, Kraków, MUJ (fot. MUJ)
15. Głowica berła z daru Zbigniewa Oleśnickiego, Kra-
ków, MUJ (fot. MUJ)
75