DOI Artikel:
Pencakowski, Paweł: Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie - refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0108
i
s
4. Kraków, kościół Mariacki, sklepienie zakrystii —- Tryumf Papiestwa
opadającym na filary przyścienne, między który-
mi rozpięte są luki arkad 28. Barokowe malowidło
pokrywa sklepienie z lunetami, podłucza arkad,
glify wschodnich okien 29.
Nad wąską i długą zakrystią otwiera się prze-
strzeń niebios. Nie ma tu iluzjonistycznej ramy
ze stiuku (jak w Palazzo Barberini), jedynie nad
kapitelami dostrzec można niewielkie odcinki
gzymsów malowanych en grisaille, częściowo
przysłoniętych przez obłoki. Niebo koloru kremo-
wego i niebieskiego jest więc tłem oraz sceną dla
trój członowej kompozycji. Została ona rozmie-
szczona wzdłuż osi budowli i ukierunkowana tak,
aby wchodzący do zakrystii z prezbiterium (czyli
z boku) duchowny, petent lub wierny mógł ją
widzieć całą w skrócie, a później kontemplować
fragment po fragmencie, przesuwając się środ-
kiem, ku ołtarzowi. Poszczególne części kompo-
zycji są jak gdyby nanizane na oś wzdłużną skle-
barocke Deckenmalerei in der Steiermark, Graz 1973,
s. 27, 31, 38; D. W a k e f i e 1 d, French Eighteen Century
Painting, London 1984, s. 79 i 139; o sprawach tych piszą
obszernie także Kugler i Briganti. W literaturze nauko-
wej podkreślano też znaczenie twórczości Cortony dla
malarzy pracujących w Polsce: Marcina Altomontego
i Michelangelo Palloniego. Jednak głównie dotyczyło
ono inspirującego wpływu innych dzieł wielkiego
artysty.
pienia. Są tu trzy elementy kompozycji, czwarty
— budzący wątpliwości — widoczny jest nad ołta-
rzem 30. W lunetach, na spływach sklepiennych
i w podłuczach arkad wprowadzono liczne moty-
wy i uzupełniające wątki.
W partii pierwszego przęsła sklepienia znaj-
duje się kompozycja, która przedstawia symboli-
czny Tryumf Papiestwa (ryc. 4). Zwrócona jest
ona, jak pozostałe oryginalne części malowidła,
w kierunku zachodnim. Grupa postaci koncentru-
je się wokół gigantycznych Kluczy Piotrowych
i tiary, takich samych jak na fresku w pałacu
Barberinich (ryc. 5). Podtrzymują je wszakże
cztery osoby (a nie pięć, jak w Rzymie). Są to
formalne odpowiedniki personifikacji Romy, Re-
ligii, Wiary i Nadziei — dwie ostatnie wyrwane
z pierwotnego kontekstu literackiego i kompozy-
cyjnego. Znikła bowiem Cortcnowska Caritas,
wieniec laurowy oraz herbowe Pszczoły rodu
28 KZSP, s. ll.
29 Dekoracją figuralną pokryte są również ściany
zakrystii. Ta część malowideł powstała jednak w poło-
wie XIX wieku, w związku z czym nie będzie tu oma-
wiana.
30 Owa partia fresku jest znacznie słabsza artysty-
cznie od reszty. Dekoracja malarska była odnawiana
i konserwowana wielokrotnie: w roku 1898 przez T. Ko-
pystyńskiego, w 1942 przez M. Gąsseckiego, około roku
104
s
4. Kraków, kościół Mariacki, sklepienie zakrystii —- Tryumf Papiestwa
opadającym na filary przyścienne, między który-
mi rozpięte są luki arkad 28. Barokowe malowidło
pokrywa sklepienie z lunetami, podłucza arkad,
glify wschodnich okien 29.
Nad wąską i długą zakrystią otwiera się prze-
strzeń niebios. Nie ma tu iluzjonistycznej ramy
ze stiuku (jak w Palazzo Barberini), jedynie nad
kapitelami dostrzec można niewielkie odcinki
gzymsów malowanych en grisaille, częściowo
przysłoniętych przez obłoki. Niebo koloru kremo-
wego i niebieskiego jest więc tłem oraz sceną dla
trój członowej kompozycji. Została ona rozmie-
szczona wzdłuż osi budowli i ukierunkowana tak,
aby wchodzący do zakrystii z prezbiterium (czyli
z boku) duchowny, petent lub wierny mógł ją
widzieć całą w skrócie, a później kontemplować
fragment po fragmencie, przesuwając się środ-
kiem, ku ołtarzowi. Poszczególne części kompo-
zycji są jak gdyby nanizane na oś wzdłużną skle-
barocke Deckenmalerei in der Steiermark, Graz 1973,
s. 27, 31, 38; D. W a k e f i e 1 d, French Eighteen Century
Painting, London 1984, s. 79 i 139; o sprawach tych piszą
obszernie także Kugler i Briganti. W literaturze nauko-
wej podkreślano też znaczenie twórczości Cortony dla
malarzy pracujących w Polsce: Marcina Altomontego
i Michelangelo Palloniego. Jednak głównie dotyczyło
ono inspirującego wpływu innych dzieł wielkiego
artysty.
pienia. Są tu trzy elementy kompozycji, czwarty
— budzący wątpliwości — widoczny jest nad ołta-
rzem 30. W lunetach, na spływach sklepiennych
i w podłuczach arkad wprowadzono liczne moty-
wy i uzupełniające wątki.
W partii pierwszego przęsła sklepienia znaj-
duje się kompozycja, która przedstawia symboli-
czny Tryumf Papiestwa (ryc. 4). Zwrócona jest
ona, jak pozostałe oryginalne części malowidła,
w kierunku zachodnim. Grupa postaci koncentru-
je się wokół gigantycznych Kluczy Piotrowych
i tiary, takich samych jak na fresku w pałacu
Barberinich (ryc. 5). Podtrzymują je wszakże
cztery osoby (a nie pięć, jak w Rzymie). Są to
formalne odpowiedniki personifikacji Romy, Re-
ligii, Wiary i Nadziei — dwie ostatnie wyrwane
z pierwotnego kontekstu literackiego i kompozy-
cyjnego. Znikła bowiem Cortcnowska Caritas,
wieniec laurowy oraz herbowe Pszczoły rodu
28 KZSP, s. ll.
29 Dekoracją figuralną pokryte są również ściany
zakrystii. Ta część malowideł powstała jednak w poło-
wie XIX wieku, w związku z czym nie będzie tu oma-
wiana.
30 Owa partia fresku jest znacznie słabsza artysty-
cznie od reszty. Dekoracja malarska była odnawiana
i konserwowana wielokrotnie: w roku 1898 przez T. Ko-
pystyńskiego, w 1942 przez M. Gąsseckiego, około roku
104