DOI Artikel:
Pencakowski, Paweł: Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie - refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0113
11. Kraków, kościół Mariacki, sklepienie zakrystii — część wschodnia
towarzyszą one wyobrażeniu Opatrzności Bożej
(której figura posłużyła jako wzór dla Eklezji ■—•
centralnej personifikacji mariackiego fresku, wy-
obrażonej o kilka metrów dalej).
Kim jest ta osoba i kim są jej towarzyszki?
Wbrew przedstawionej przed kilku laty opi-
nii 46 jest to nowożytna personifikacja Sapientii
(Mądrości Bożej), popularna w sztuce baroku47.
Mądrość Boża, utożsamiana z Logosem (Druga
Osoba Trójcy Świętej), występuje w księdze
Przypowieści Salomonowych, gdzie czytamy m.
in. „Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy
bogactwa i zacność” (3, 16) i dalej: „Przez mię
królowie królują i książęta stanowią sprawiedli-
zbyt dokładnie”. Tymczasem liczba i układ figur w tej
grupie nie zmieniły się od 1749 roku.
46 K a r p o w i c z, o. c., s. 223, uważa, że jest to
personifikacja Modestii, na co wskazuje atrybut —
berło z okiem. Modestia rozdaje nagrody: korony, ka-
pelusze etc. Autor opiera się tu na C. R i p a, Iconolo-
gia, Venetia 1669, s. 414—415. Berło z okiem bywa w
istocie atrybutem Modestii, ale nie tylko jej.
47 Podobnie przedstawiany bywa też Dar Mądrości
(np. w ramach przedstawień Siedmiu Darów Ducha
Świętego). Por. np. Emblemata Sacra, Bybelsche Fi-
gueren, IŻAmsterdam 1654. Dar Mądrości ma postać
wcść. Przez mię książęta panują i wielmożnymi
są wszyscy sędziowie zieimi” (7, 15—16). Korony,
tiara, kapelusz są tu przedstawione jako symbole
władzy doczesnej, duchownej i świeckiej. Te
„bogactwa i zacności” dzierży Sapientia w lewi-
cy. Oto dlaczego malarz musiał adaptować wzór
zaczerpnięty od Paola Veronese i zastosować lu-
strzane odbicie figury Junony. W weneckim ma-
lowidle rozsypuje ona bowiem swe dary prawą
ręką, a tu trzeba było „przełożyć” je do lewej.
Towarzyszące Mądrości personifikacje to Cno-
ty zredukowane do sześciu; świadczą o tym ich
atrybuty 48.
Rozważania o powiązaniach malowidła w za-
siedzącej niewiasty w koronie, z berłem, z okiem w
jednej ręce, a mieczem w drugiej. Towarzyszy jej cy-
tat z Przyp. 8, 15.
48 Mamy tu chyba do czynienia z mechanicznym
wyeliminowaniem trzech personifikacji (skrajnych) z ze-
stawu zaprojektowanego przez Piętro da Cortonę. W
czasach baroku Sapientia najczęściej była ukazywana
pośród (siedmiu) cnót i alegorii. Por. U. M i e 1 k e,
Sapientia [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie,
hrsg. v. E. K i r s c h b a u m, IV, Rom [etc.] 1972, szp.
42.
109
towarzyszą one wyobrażeniu Opatrzności Bożej
(której figura posłużyła jako wzór dla Eklezji ■—•
centralnej personifikacji mariackiego fresku, wy-
obrażonej o kilka metrów dalej).
Kim jest ta osoba i kim są jej towarzyszki?
Wbrew przedstawionej przed kilku laty opi-
nii 46 jest to nowożytna personifikacja Sapientii
(Mądrości Bożej), popularna w sztuce baroku47.
Mądrość Boża, utożsamiana z Logosem (Druga
Osoba Trójcy Świętej), występuje w księdze
Przypowieści Salomonowych, gdzie czytamy m.
in. „Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy
bogactwa i zacność” (3, 16) i dalej: „Przez mię
królowie królują i książęta stanowią sprawiedli-
zbyt dokładnie”. Tymczasem liczba i układ figur w tej
grupie nie zmieniły się od 1749 roku.
46 K a r p o w i c z, o. c., s. 223, uważa, że jest to
personifikacja Modestii, na co wskazuje atrybut —
berło z okiem. Modestia rozdaje nagrody: korony, ka-
pelusze etc. Autor opiera się tu na C. R i p a, Iconolo-
gia, Venetia 1669, s. 414—415. Berło z okiem bywa w
istocie atrybutem Modestii, ale nie tylko jej.
47 Podobnie przedstawiany bywa też Dar Mądrości
(np. w ramach przedstawień Siedmiu Darów Ducha
Świętego). Por. np. Emblemata Sacra, Bybelsche Fi-
gueren, IŻAmsterdam 1654. Dar Mądrości ma postać
wcść. Przez mię książęta panują i wielmożnymi
są wszyscy sędziowie zieimi” (7, 15—16). Korony,
tiara, kapelusz są tu przedstawione jako symbole
władzy doczesnej, duchownej i świeckiej. Te
„bogactwa i zacności” dzierży Sapientia w lewi-
cy. Oto dlaczego malarz musiał adaptować wzór
zaczerpnięty od Paola Veronese i zastosować lu-
strzane odbicie figury Junony. W weneckim ma-
lowidle rozsypuje ona bowiem swe dary prawą
ręką, a tu trzeba było „przełożyć” je do lewej.
Towarzyszące Mądrości personifikacje to Cno-
ty zredukowane do sześciu; świadczą o tym ich
atrybuty 48.
Rozważania o powiązaniach malowidła w za-
siedzącej niewiasty w koronie, z berłem, z okiem w
jednej ręce, a mieczem w drugiej. Towarzyszy jej cy-
tat z Przyp. 8, 15.
48 Mamy tu chyba do czynienia z mechanicznym
wyeliminowaniem trzech personifikacji (skrajnych) z ze-
stawu zaprojektowanego przez Piętro da Cortonę. W
czasach baroku Sapientia najczęściej była ukazywana
pośród (siedmiu) cnót i alegorii. Por. U. M i e 1 k e,
Sapientia [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie,
hrsg. v. E. K i r s c h b a u m, IV, Rom [etc.] 1972, szp.
42.
109