DOI article:
Pencakowski, Paweł: Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie - refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0116
14. Siedemnastowieczna reprodukcja graficzna centralnej części dzieła Andrea Sacchi, Volta della Divina
Sapienza, w Palazzo Barberini, 1629—1633 (wg Tetius)
dziele pojawiają się cytaty nie tylko układów
formalnych czy motywów, lecz całych wątków
tematycznych zaczerpniętych z Volta Barberini,
z fresków w kopule Chiesa Nuova i w Palazzo
Ducale w Wenecji. Istnieje tu jednak wyraźna
hierarchia w doborze źródeł inspiracji: naczelne
miejsce zajmuje Volta della Divina Providenza.
Od capolavoro Piętro da Cortona pochodzi za-
sadnicza oś kompozycyjna przedstawienia, na któ-
rej widnieją poszczególne jej części, z najważ-
niejszą pośrodku. Oprócz tego cytatami z Berret-
tiniego są: Atena gromiąca Giganty — herezje 55,
a także zestawienie grupy Parek i grupy Chro-
nosa z nadrzędną figurą (przy czym identyczne
jest jej otoczenie, nie zaś ona sama). Należy je
rozumieć jako wątek rządzonego przez Mądrość
Bożą czasu teraźniejszego i przyszłego56 *. Z Pa-
55 Według precyzującej interpretacji Hieronima Te-
tiego, który twierdził, że Atena gromiąca Giganty to
Mądrość Boża tryumfująca nad herezjami. Przypomi-
nam, że współczesny komentator Rosichino dał elemen-
tarne wyjaśnienie, mówiąc jedynie o obronie spraw
Kościoła.
lazzo Barberini wywodzi się też Tryumf Papie-
stwa oraz tryumfująca Eklezja i ukazana obok
niej Fides.
Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Ma-
riackiego przedstawia zatem, malowany chętnie
w epoce baroku, Tryumf Kościoła57 (oczywiście
katolickiego) oraz powiązany z nim Tryumf Mą-
drości Bożej i Tryumf Papiestwa. Kościół dzia-
ła z woli Świętej Trójcy, pod natchnieniem Du-
cha Bożego. Tym, którzy wierzą, ofiarowuje zba-
wienie zapewnione przez Mękę i Zmartwychwsta-
nie Chrystusa. Podstawą doktrynalną Kościoła są
cztery Ewangelie, pisma Ojców Kościoła, dekre-
ty Soborów 58. Na sklepieniu zakrystii są one po-
wiązane logicznie według porządku kanoniczne-
go (Ewangelie), chronologicznego (Sobory) i ko-
lejności obserwacji. W dzieje Kościoła wpisują się
56 W Rzymie włada nimi Opatrzność Boża.
57 A. P i g 1 e r, Barockthemen, eine Auswahl von
V erzeichnissen zur Ikonographie des 17. und 18.
Jahrhunderts, [wyd. 2], Budapest 1974, I, s. 531—532
(hasło: Triumph der katholischen Kirche).
58 Por. słuszne uwagi Karpowicza, o. c., s. 217.
112
Sapienza, w Palazzo Barberini, 1629—1633 (wg Tetius)
dziele pojawiają się cytaty nie tylko układów
formalnych czy motywów, lecz całych wątków
tematycznych zaczerpniętych z Volta Barberini,
z fresków w kopule Chiesa Nuova i w Palazzo
Ducale w Wenecji. Istnieje tu jednak wyraźna
hierarchia w doborze źródeł inspiracji: naczelne
miejsce zajmuje Volta della Divina Providenza.
Od capolavoro Piętro da Cortona pochodzi za-
sadnicza oś kompozycyjna przedstawienia, na któ-
rej widnieją poszczególne jej części, z najważ-
niejszą pośrodku. Oprócz tego cytatami z Berret-
tiniego są: Atena gromiąca Giganty — herezje 55,
a także zestawienie grupy Parek i grupy Chro-
nosa z nadrzędną figurą (przy czym identyczne
jest jej otoczenie, nie zaś ona sama). Należy je
rozumieć jako wątek rządzonego przez Mądrość
Bożą czasu teraźniejszego i przyszłego56 *. Z Pa-
55 Według precyzującej interpretacji Hieronima Te-
tiego, który twierdził, że Atena gromiąca Giganty to
Mądrość Boża tryumfująca nad herezjami. Przypomi-
nam, że współczesny komentator Rosichino dał elemen-
tarne wyjaśnienie, mówiąc jedynie o obronie spraw
Kościoła.
lazzo Barberini wywodzi się też Tryumf Papie-
stwa oraz tryumfująca Eklezja i ukazana obok
niej Fides.
Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Ma-
riackiego przedstawia zatem, malowany chętnie
w epoce baroku, Tryumf Kościoła57 (oczywiście
katolickiego) oraz powiązany z nim Tryumf Mą-
drości Bożej i Tryumf Papiestwa. Kościół dzia-
ła z woli Świętej Trójcy, pod natchnieniem Du-
cha Bożego. Tym, którzy wierzą, ofiarowuje zba-
wienie zapewnione przez Mękę i Zmartwychwsta-
nie Chrystusa. Podstawą doktrynalną Kościoła są
cztery Ewangelie, pisma Ojców Kościoła, dekre-
ty Soborów 58. Na sklepieniu zakrystii są one po-
wiązane logicznie według porządku kanoniczne-
go (Ewangelie), chronologicznego (Sobory) i ko-
lejności obserwacji. W dzieje Kościoła wpisują się
56 W Rzymie włada nimi Opatrzność Boża.
57 A. P i g 1 e r, Barockthemen, eine Auswahl von
V erzeichnissen zur Ikonographie des 17. und 18.
Jahrhunderts, [wyd. 2], Budapest 1974, I, s. 531—532
(hasło: Triumph der katholischen Kirche).
58 Por. słuszne uwagi Karpowicza, o. c., s. 217.
112