DOI Heft:
Nekrologi
DOI Artikel:Kalinowski, Lech: Maria Macharska (1929 - 1994)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20615#0160
cznych wykład „Rozwój technik graficznych” dla
studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego: Biblio-
tekoznawstwa i Informacji Naukowej — na Wy-
dziale Filologicznym oraz Historii Sztuki i Stu-
dium Podyplomowego Muzealnictwa przy Insty-
tucie Historii Sztuki — na Wydziale Filozofi.cz-
no-Historycznym, a także dla studentów Wydzia-
łu Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krako-
wie. W tym też czasie zorganizowała sześć wy-
staw: „Albrecht Diirer -— miedzioryty i drzewo-
ryty, wybór arcydzieł” (1983/1984); „Najwybit-
niejsi graficy szkoły Rubensa” (1984, katalog po-
wielony); „Włoskie chiaroscuro. Drzeworyty świa-
tłocieniowe z XVI i XVII w.” (1985); „Miedzio-
ryty z XV wieku” (1986); „Grafika niemiecka
XVI wieku. Uczniowie i następcy Diirera” (1987)
i „Francesco Bartolozzi, 1727—1815” (1989).
Bezpośredni kontakt z rycinami sprawił, że
wybranym zakresem badań naukowych Marii
Macharskiej stało się stosowanie wzorów grafi-
cznych w malarstwie nowożytnym. Szczególnie
odkrywcze było stwierdzenie przez Nią roli gra-
fiki północnej, niderlandzkiej, w twórczości To-
masza Dolabelli oraz w malarstwie cechowym
okresu manieryzmu i wczesnego baroku. Studia-
mi, ogłoszonymi w Folia Historiae Artium, zapi-
sała się Maria Macharska w trwały sposób w
polskiej historii sztuki. Wniosek Komisji Teorii
i Historii Sztuki PAN o przyjęcie Jej na swego
członka, złożony w r. 1978, nie został przez ów-
czesne władze Oddziału zatwierdzony.
Publikowała mało, oszczędna w słowie, ale
wszystko, co zostawiła drukiem, jest rzeczowe,
oparte na wnikliwym rozpoznaniu i wyważonym
* Mgrowi Krzysztofowi Krużelowi, Kierownikowi
Zbiorów Graficznych PAN w Krakowie, dziękuję
osądzie krytycznym. Jej praca doktorska, mimo
częściowego ogłoszenia wyników, nadal zasługu-
je na wydanie książkowe.
Z upływem lat została Maria Macharska wy-
bitną znawczynią i rzeczoznawcą w zakresie gra-
fiki, jak choćby w sprawie ryciny Złotnik Rem-
brandta, która swego czasu pojawiła się w kra-
kowskiej „Desie”, gdy zwróciła uwagę na podo-
bieństwo papieru, na jakim został odbity Złot-
nik, do papieru oryginalnych rycin artysty.
Z usposobienia pogodna i uśmiechnięta, za-
wsze uczynna, w oczach współpracowników, ko-
legów i osób, które się z Nią na co dzień styka-
ły, była Misia uosobieniem sumienności i rzetel-
ności naukowej przy rzadko spotykanym poczu-
ciu odpowiedzialności za wykonywaną pracę. W
domu całym sercem oddana obowiązkom rodzin-
nym, z wyjątkowym opanowaniem przyjmowała
niespodziewane ciosy losu, który w tragiczny
sposób zabrał Jej dorosłego syna i nie szczędził
ciężkich doświadczeń w związku z wielokrotnie
powracającymi zagrożeniami zdrowia córki, a gdy
Ją samą na koniec swym niszczącym piętnem
dotknęła nieuleczalna choroba, znosiła ją z za-
dziwiającym wewnętrznym spokojem i głęboką,
zdolną przezwyciężyć cierpienie wiarą w godność
ludzkiego życia i śmierci. Odeszła tam, dokąd
wszyscy zmierzamy, w sześćdziesiątą piątą rocz-
nicę swoich urodzin, 27 marca 1994 roku. Pocho-
wana została w rodzinnym grobowcu na cmen-
tarzu Rakowickim w Krakowie *.
Lech Kalinowski
uprzejmie za udostępnienie mi posiadanych przez niego
materiałów.
PRACE DRUKOWANE MARII MACHARSKIEJ
Kolońska seria rycin świętych polskich z l. 1605—-1606
jako wzór dla sztuki cechowej XVII wieku, Spra-
wozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych Oddzia-
łu PAN w Krakowie, lipiec—grudzień 1964, s. 431—
435.
Wzór graficzny dwóch krakowskich cykli „Legendy o
św. Florianie”. Ze studiów nad serią rycin „Icones
et miracula sanctorum Poloniae” z lat 1605—1606,
jako źródłem kopii artystów cechowych, Rocznik
Biblioteki PAN w Krakowie, 11: 1965, s. 183—196.
Seria rycin ,,Icones et miracula sanctorum Poloniae”.
Próba wyjaśnienia genezy, Rocznik Biblioteki PAN
w Krakowie, 13: 1967, s. 5—19.
Nieznane wzory graficzne malarstwa nowożytnego w
Polsce, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Nauko-
wych Oddziału PAN w Krakowie, lipiec—grudzień,
1968, s. 503—505.
Związki „Cudów w Kanie” Tomasza Dolabelli z gra-
fiką północną, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji
Naukowych Oddziału PAN w Krakowie, styczeń—
czerwiec 1970, s. 169—172.
Rola grafiki w twórczości Tomasza Dolabelli, Folia Hi-
storiae Artium, 9: 1973, s. 89—126.
Ze studiów nad rolą grafiki w polskim malarstwie ce-
chowym manieryzmu i wczesnego baroku (Obrazy
w kościołach Wielkopolski oraz w kolegiacie łowic-
kiej), Folia Historiae Artium, 11: 1975, s. 139—195.
Krzysztof Krużel
156
studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego: Biblio-
tekoznawstwa i Informacji Naukowej — na Wy-
dziale Filologicznym oraz Historii Sztuki i Stu-
dium Podyplomowego Muzealnictwa przy Insty-
tucie Historii Sztuki — na Wydziale Filozofi.cz-
no-Historycznym, a także dla studentów Wydzia-
łu Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krako-
wie. W tym też czasie zorganizowała sześć wy-
staw: „Albrecht Diirer -— miedzioryty i drzewo-
ryty, wybór arcydzieł” (1983/1984); „Najwybit-
niejsi graficy szkoły Rubensa” (1984, katalog po-
wielony); „Włoskie chiaroscuro. Drzeworyty świa-
tłocieniowe z XVI i XVII w.” (1985); „Miedzio-
ryty z XV wieku” (1986); „Grafika niemiecka
XVI wieku. Uczniowie i następcy Diirera” (1987)
i „Francesco Bartolozzi, 1727—1815” (1989).
Bezpośredni kontakt z rycinami sprawił, że
wybranym zakresem badań naukowych Marii
Macharskiej stało się stosowanie wzorów grafi-
cznych w malarstwie nowożytnym. Szczególnie
odkrywcze było stwierdzenie przez Nią roli gra-
fiki północnej, niderlandzkiej, w twórczości To-
masza Dolabelli oraz w malarstwie cechowym
okresu manieryzmu i wczesnego baroku. Studia-
mi, ogłoszonymi w Folia Historiae Artium, zapi-
sała się Maria Macharska w trwały sposób w
polskiej historii sztuki. Wniosek Komisji Teorii
i Historii Sztuki PAN o przyjęcie Jej na swego
członka, złożony w r. 1978, nie został przez ów-
czesne władze Oddziału zatwierdzony.
Publikowała mało, oszczędna w słowie, ale
wszystko, co zostawiła drukiem, jest rzeczowe,
oparte na wnikliwym rozpoznaniu i wyważonym
* Mgrowi Krzysztofowi Krużelowi, Kierownikowi
Zbiorów Graficznych PAN w Krakowie, dziękuję
osądzie krytycznym. Jej praca doktorska, mimo
częściowego ogłoszenia wyników, nadal zasługu-
je na wydanie książkowe.
Z upływem lat została Maria Macharska wy-
bitną znawczynią i rzeczoznawcą w zakresie gra-
fiki, jak choćby w sprawie ryciny Złotnik Rem-
brandta, która swego czasu pojawiła się w kra-
kowskiej „Desie”, gdy zwróciła uwagę na podo-
bieństwo papieru, na jakim został odbity Złot-
nik, do papieru oryginalnych rycin artysty.
Z usposobienia pogodna i uśmiechnięta, za-
wsze uczynna, w oczach współpracowników, ko-
legów i osób, które się z Nią na co dzień styka-
ły, była Misia uosobieniem sumienności i rzetel-
ności naukowej przy rzadko spotykanym poczu-
ciu odpowiedzialności za wykonywaną pracę. W
domu całym sercem oddana obowiązkom rodzin-
nym, z wyjątkowym opanowaniem przyjmowała
niespodziewane ciosy losu, który w tragiczny
sposób zabrał Jej dorosłego syna i nie szczędził
ciężkich doświadczeń w związku z wielokrotnie
powracającymi zagrożeniami zdrowia córki, a gdy
Ją samą na koniec swym niszczącym piętnem
dotknęła nieuleczalna choroba, znosiła ją z za-
dziwiającym wewnętrznym spokojem i głęboką,
zdolną przezwyciężyć cierpienie wiarą w godność
ludzkiego życia i śmierci. Odeszła tam, dokąd
wszyscy zmierzamy, w sześćdziesiątą piątą rocz-
nicę swoich urodzin, 27 marca 1994 roku. Pocho-
wana została w rodzinnym grobowcu na cmen-
tarzu Rakowickim w Krakowie *.
Lech Kalinowski
uprzejmie za udostępnienie mi posiadanych przez niego
materiałów.
PRACE DRUKOWANE MARII MACHARSKIEJ
Kolońska seria rycin świętych polskich z l. 1605—-1606
jako wzór dla sztuki cechowej XVII wieku, Spra-
wozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych Oddzia-
łu PAN w Krakowie, lipiec—grudzień 1964, s. 431—
435.
Wzór graficzny dwóch krakowskich cykli „Legendy o
św. Florianie”. Ze studiów nad serią rycin „Icones
et miracula sanctorum Poloniae” z lat 1605—1606,
jako źródłem kopii artystów cechowych, Rocznik
Biblioteki PAN w Krakowie, 11: 1965, s. 183—196.
Seria rycin ,,Icones et miracula sanctorum Poloniae”.
Próba wyjaśnienia genezy, Rocznik Biblioteki PAN
w Krakowie, 13: 1967, s. 5—19.
Nieznane wzory graficzne malarstwa nowożytnego w
Polsce, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Nauko-
wych Oddziału PAN w Krakowie, lipiec—grudzień,
1968, s. 503—505.
Związki „Cudów w Kanie” Tomasza Dolabelli z gra-
fiką północną, Sprawozdania z Posiedzeń Komisji
Naukowych Oddziału PAN w Krakowie, styczeń—
czerwiec 1970, s. 169—172.
Rola grafiki w twórczości Tomasza Dolabelli, Folia Hi-
storiae Artium, 9: 1973, s. 89—126.
Ze studiów nad rolą grafiki w polskim malarstwie ce-
chowym manieryzmu i wczesnego baroku (Obrazy
w kościołach Wielkopolski oraz w kolegiacie łowic-
kiej), Folia Historiae Artium, 11: 1975, s. 139—195.
Krzysztof Krużel
156