DOI Heft:
Przeglądy - recenzje - komunikaty
DOI Artikel:Winiewicz, Joanna; Kuczman, Kazimierz: Dosso Dossi Na Wawelu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20618#0186
6. Inauguracja pokazu daru w sali Poselskiej Zamku Królewskiego na Wawelu 20 czerwca 2000 (fot. S. Michta)
poety Ariosta, ale data 1474 jako czas urodzenia mala-
rza wydaje się zbyt wczesna. W nowszej literaturze pro-
ponuje się rok 1486. Vasari nadmienia również, iż pierw-
sze lekcje malarstwa pobierał on u Lorenza Costy. Naj-
starsza archiwalna wzmianka o artyście odnosi się do
roku 1512, gdzie jest określony jako „Dosso”. Drugi człon
nazwiska - „Dossi”, pojawi! się dopiero w literaturze
o sztuce w XVIII stuleciu. Od r. 1514 Dosso był nadwor-
nym malarzem książąt Ferrary. Współpracował z Ario-
stem, który zaliczył go do dziewięciu najwybitniejszych
artystów swoich czasów. Autor wielu obrazów sztalugo-
wych i fresków, głównie scen mitologicznych, ale także
religijnych, ulegał wpływom Giorgione i wczesnego Ty-
cjana. Soczystość palety, która dochodzi do głosu zwła-
szcza w pejzażu w tle, to chyba najmocniejszy akcent
jego twórczości.
Jowisz, Merkury i Cnota, obraz olejny na płótnie,
0 wymiarach 112 * 150 cm powstał, jak się ostatnio są-
dzi, w latach 1523/24, zapewne na zamówienie księcia
Alfonsa I cfEste. Jest jednym z najwspanialszych, jeżeli
1 a r i n, Dosso Dossi: la pittura a Ferrara negli anni del ducato di
Alfonso I, Cittadella 1994/1995; P. Humfrey, M. Lucco i in.,
Dosso Dossi: Pittore di corte a Ferrara nel Rinascimento, red. A. Bayer,
Ferrara 1998; Dosso’s Fate: Painting and Court Culture in Renaissance
nie najwspanialszym dziełem z dojrzałego okresu twór-
czości Dossa. Przedstawia Jowisza w trakcie malowania
na płótnie motyli. U stóp króla bogów Olimpu leżą pio-
runy. Obok niego, pośrodku kompozycji, siedzi Merku-
ry ze skrzydełkami u stóp i przy kapeluszu. Zwracając
się do zbliżającej się do niego dziewczyny, przykłada
palec do ust, dając znak, że nie należy przeszkadzać ma-
larzowi w pracy. Ideą przewodnią obrazu jest sztuka ma-
larska, a realizacja tematu jest wyjątkowo wyszukana.
Niezwykle bogate efekty malarskie zostały osiągnięte dzię-
ki technicznej wirtuozerii. Dosso wprowadza przelotne
zjawisko tęczy, modeluje ciała postaci delikatnym sfu-
mato, zanurza powierzchnie draperii w połyskującym
świetle. Na odwrociu obrazu odkryty został w r. 1994
rysunek trzech postaci, który przeniknął przez płótno.
Dosso nigdy wcześniej nie przygotowywał swych kom-
pozycji w formie rysunku, szkicował pospiesznie, a jego
działania przy naszym obrazie są interpretowane jako
wyraz rosnącego zainteresowania artysty sztuką rzym-
skiego renesansu22.
Italy, red. L. Ciammiti, S. F. Ostrów, S. Settis, Los Angeles 1998. Zob.
także K u c z m a n, M i z i o I e k, o. c.
22 Humfrey, Lucco, o. c., s. 73; zob także Kuczman, M i -
ziółek, o. c.
182
poety Ariosta, ale data 1474 jako czas urodzenia mala-
rza wydaje się zbyt wczesna. W nowszej literaturze pro-
ponuje się rok 1486. Vasari nadmienia również, iż pierw-
sze lekcje malarstwa pobierał on u Lorenza Costy. Naj-
starsza archiwalna wzmianka o artyście odnosi się do
roku 1512, gdzie jest określony jako „Dosso”. Drugi człon
nazwiska - „Dossi”, pojawi! się dopiero w literaturze
o sztuce w XVIII stuleciu. Od r. 1514 Dosso był nadwor-
nym malarzem książąt Ferrary. Współpracował z Ario-
stem, który zaliczył go do dziewięciu najwybitniejszych
artystów swoich czasów. Autor wielu obrazów sztalugo-
wych i fresków, głównie scen mitologicznych, ale także
religijnych, ulegał wpływom Giorgione i wczesnego Ty-
cjana. Soczystość palety, która dochodzi do głosu zwła-
szcza w pejzażu w tle, to chyba najmocniejszy akcent
jego twórczości.
Jowisz, Merkury i Cnota, obraz olejny na płótnie,
0 wymiarach 112 * 150 cm powstał, jak się ostatnio są-
dzi, w latach 1523/24, zapewne na zamówienie księcia
Alfonsa I cfEste. Jest jednym z najwspanialszych, jeżeli
1 a r i n, Dosso Dossi: la pittura a Ferrara negli anni del ducato di
Alfonso I, Cittadella 1994/1995; P. Humfrey, M. Lucco i in.,
Dosso Dossi: Pittore di corte a Ferrara nel Rinascimento, red. A. Bayer,
Ferrara 1998; Dosso’s Fate: Painting and Court Culture in Renaissance
nie najwspanialszym dziełem z dojrzałego okresu twór-
czości Dossa. Przedstawia Jowisza w trakcie malowania
na płótnie motyli. U stóp króla bogów Olimpu leżą pio-
runy. Obok niego, pośrodku kompozycji, siedzi Merku-
ry ze skrzydełkami u stóp i przy kapeluszu. Zwracając
się do zbliżającej się do niego dziewczyny, przykłada
palec do ust, dając znak, że nie należy przeszkadzać ma-
larzowi w pracy. Ideą przewodnią obrazu jest sztuka ma-
larska, a realizacja tematu jest wyjątkowo wyszukana.
Niezwykle bogate efekty malarskie zostały osiągnięte dzię-
ki technicznej wirtuozerii. Dosso wprowadza przelotne
zjawisko tęczy, modeluje ciała postaci delikatnym sfu-
mato, zanurza powierzchnie draperii w połyskującym
świetle. Na odwrociu obrazu odkryty został w r. 1994
rysunek trzech postaci, który przeniknął przez płótno.
Dosso nigdy wcześniej nie przygotowywał swych kom-
pozycji w formie rysunku, szkicował pospiesznie, a jego
działania przy naszym obrazie są interpretowane jako
wyraz rosnącego zainteresowania artysty sztuką rzym-
skiego renesansu22.
Italy, red. L. Ciammiti, S. F. Ostrów, S. Settis, Los Angeles 1998. Zob.
także K u c z m a n, M i z i o I e k, o. c.
22 Humfrey, Lucco, o. c., s. 73; zob także Kuczman, M i -
ziółek, o. c.
182