DOI Heft:
Artykuły
DOI Artikel:Smolińska, Marta: (Przeciw)pomnik nomadyczny w konstelacji metafor: „Biała penetracja” przestrzeni (pamięci)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.32786#0105
105
11. Josef Trattner, Sofafahrten, Hamburg. ©Josef Trattner, dzięki uprzejmości Artysty
gdzie relacje władzy są jasno określone. Pomimo tych
znaczących różnic można jednak podkreślić terapeu-
tyczny wymiar sofy, na której siedzisku podejmuje się
rozmowę i opowiada się o palących problemach, związa-
nych z danym miejscem. Postacie zasiadające na sofie lub
będące świadkami dyskusji między artystą a pisarzem/ką,
mają możliwość podjęcia otwartej dyskusji, a usytuowa-
nie między wnętrzem a zewnętrzem, w międzyprzestrzeni,
w gościnie u Trattnera a jednocześnie przecież u siebie,
na własnym terenie, kreują okoliczności, w których szcze-
gólnie silnie może ujawnić się krytyczny i skomplikowany
potencjał społecznych relacji, związanych z różnymi ro-
dzajami pamięci.
Sytuacja i miejsce, jakie są powoływane przez obecność
sofy, mogą być także określane mianem heterotopii, gdyż
pojęcie to burzy łatwe podziały na publiczne i prywatne,
zewnętrzne i wewnętrzne, zaangażowane i autonomiczne.
Jak pisze Michel Foucault, heterotopie to miejsca, które
pozostają w sieci relacji z innymi miejscami, „zawieszając,
neutralizując lub odwracając zastany układ relacji, który
jest przez nie wskazywany lub odzwierciedlany” 36. Tak
36 M. Foucault, Inne przestrzenie, tłum. A. Rejniak-Majewska,
„Teksty Drugie”, 2005, nr 6, s. 117-125.
właśnie czyni sofa Trattnera, która, jako „miejsce miejsc”,
umożliwia obserwację i opis splątanej sieci relacji związa-
nych z danym miastem, a także aktywizuje dyskursywne
praktyki społeczne, organizując przestrzeń potencjalnej
wymiany myśli. Zdaniem Anny Krynickiej heterotopia to
zagadnienie z dziedziny topografii, rozumianej jako „opis
miejsc oglądanych z wewnątrz. Topograf opisuje okolice
przechodząc od jednego lokalnego porządku do inne-
go, porusza się po płaskiej powierzchni, w perspektywie
horyzontalnej” 37. Trattner jest więc swego rodzaju topo-
grafem, który w przeciwieństwie do kartografa, patrzą-
cego z góry i z zewnątrz oraz mającego ambicję objęcia
całości terenu porządkującą mapą 38, intuicyjnie wędruje
szukając miejsca na ustawienie sofy i w punkcie wyjścia
zakłada, że uchwycony przez niego obraz danego terenu
będzie fragmentaryczny, niepełny. Najistotniejsze w ra-
mach tej fragmentarycznej topografii zawsze okazują się
międzyludzkie relacje, które na sofie, postrzeganej jako
heterotopia, zostają zainicjowane i nawiązane. To ludzie
37 A. Krynicka, Heterotopia Drohobycz, http://www.nowakrytyka.
pl/spip.php?article4i8 (dostęp: 27.08.2013).
38 W.N. Toporow, Miasto i mit, tłum. B. Żyłko, Gdańsk 2000.
11. Josef Trattner, Sofafahrten, Hamburg. ©Josef Trattner, dzięki uprzejmości Artysty
gdzie relacje władzy są jasno określone. Pomimo tych
znaczących różnic można jednak podkreślić terapeu-
tyczny wymiar sofy, na której siedzisku podejmuje się
rozmowę i opowiada się o palących problemach, związa-
nych z danym miejscem. Postacie zasiadające na sofie lub
będące świadkami dyskusji między artystą a pisarzem/ką,
mają możliwość podjęcia otwartej dyskusji, a usytuowa-
nie między wnętrzem a zewnętrzem, w międzyprzestrzeni,
w gościnie u Trattnera a jednocześnie przecież u siebie,
na własnym terenie, kreują okoliczności, w których szcze-
gólnie silnie może ujawnić się krytyczny i skomplikowany
potencjał społecznych relacji, związanych z różnymi ro-
dzajami pamięci.
Sytuacja i miejsce, jakie są powoływane przez obecność
sofy, mogą być także określane mianem heterotopii, gdyż
pojęcie to burzy łatwe podziały na publiczne i prywatne,
zewnętrzne i wewnętrzne, zaangażowane i autonomiczne.
Jak pisze Michel Foucault, heterotopie to miejsca, które
pozostają w sieci relacji z innymi miejscami, „zawieszając,
neutralizując lub odwracając zastany układ relacji, który
jest przez nie wskazywany lub odzwierciedlany” 36. Tak
36 M. Foucault, Inne przestrzenie, tłum. A. Rejniak-Majewska,
„Teksty Drugie”, 2005, nr 6, s. 117-125.
właśnie czyni sofa Trattnera, która, jako „miejsce miejsc”,
umożliwia obserwację i opis splątanej sieci relacji związa-
nych z danym miastem, a także aktywizuje dyskursywne
praktyki społeczne, organizując przestrzeń potencjalnej
wymiany myśli. Zdaniem Anny Krynickiej heterotopia to
zagadnienie z dziedziny topografii, rozumianej jako „opis
miejsc oglądanych z wewnątrz. Topograf opisuje okolice
przechodząc od jednego lokalnego porządku do inne-
go, porusza się po płaskiej powierzchni, w perspektywie
horyzontalnej” 37. Trattner jest więc swego rodzaju topo-
grafem, który w przeciwieństwie do kartografa, patrzą-
cego z góry i z zewnątrz oraz mającego ambicję objęcia
całości terenu porządkującą mapą 38, intuicyjnie wędruje
szukając miejsca na ustawienie sofy i w punkcie wyjścia
zakłada, że uchwycony przez niego obraz danego terenu
będzie fragmentaryczny, niepełny. Najistotniejsze w ra-
mach tej fragmentarycznej topografii zawsze okazują się
międzyludzkie relacje, które na sofie, postrzeganej jako
heterotopia, zostają zainicjowane i nawiązane. To ludzie
37 A. Krynicka, Heterotopia Drohobycz, http://www.nowakrytyka.
pl/spip.php?article4i8 (dostęp: 27.08.2013).
38 W.N. Toporow, Miasto i mit, tłum. B. Żyłko, Gdańsk 2000.