DOI Artikel:
Grzęda, Mateusz: „Iconologies. Global Unity or/and Local Diversities in Art History”, 23–25 maja 2019, Kraków, Muzeum Narodowe w Krakowie oraz Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego – sprawozdanie z konferencji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.54670#0100
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 18: 2020/PL ISSN 0071-6723
MATEUSZ GRZĘDA
Uniwersytet Jagielloński
„ICONOLOGIES. GLOBAL UNITY
OR/AND LOCAL DIVERSITIES IN ART HISTORY”,
23-25 MAJA 2019, KRAKÓW,
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE
ORAZ INSTYTUT HISTORII SZTUKI
UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO -
SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI
Co to jest ikonologia? Jakie miejsce zajmuje w badaniach
historycznoartystycznych? Jaką rolę odgrywa w innych
naukach zajmujących się obrazami? Czy należy ikono-
logię traktować jako uniwersalną metodę interpretacji
dzieła sztuki, wchodzącą do dziś w skład podstawowe-
go metodologicznego portfolio historyka sztuki, czy jako
zamknięty rozdział w historii dyscypliny, metodę prze-
starzałą, nieodpowiadającą założeniom zreformowanej,
stroniącej od wielkich systemów, „ponowoczesnej” hi-
storii sztuki? Uwadze osób poszukujących odpowiedzi
na te pytania nie mogła umknąć konferencja zorgani-
zowana przez Wojciecha Bałusa i Magdalenę Kunińską
23-25 maja 2019 roku w Muzeum Narodowym w Kra-
kowie i Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiel-
lońskiego. Celem sympozjum, zatytułowanego „Ico-
nologies. Global Unity or/and Local Diversities in Art
History”, było przemyślenie miejsca i wagi ikonologii
w dziejach historii sztuki, rozważenie pytań dotyczących
jej początków, wariacji, dróg recepcji i przemian, zarów-
no w wymiarze globalnym, jak w mikroskalach, a więc
z uwzględnieniem różnic występujących w rozmaitych
ośrodkach i środowiskach naukowych. W czasie sesji
wygłoszono dwadzieścia trzy referaty, w znacznej czę-
ści przygotowane przez uczonych zajmujących się iko-
nologią na co dzień - a więc badaczy historii i metodo-
logii historii sztuki, analizujących to zagadnienie z per-
spektywy historii i teorii sztuki. Ich analizy wzbogaco-
ne zostały wystąpieniami historyków sztuki-praktyków,
w większości mediewistów, wywodzących się z różnych
szkół i środowisk naukowych, którzy z racji własnych ba-
dań konfrontowani są z ikonologią i jej skomplikowaną
spuścizną. Podjęta została w ten sposób ambitna próba
całościowej refleksji nad jedną z najważniejszych me-
tod badawczych historii sztuki, metodą, która znacząco
odmieniła charakter tej dyscypliny i trwale zapisała się
w jej dziejach.
Ramy tematyczne i cele konferencji zostały nakreślone
przez Wojciecha Bałusa (Instytut Historii Sztuki Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego) w referacie wprowadzającym. Au-
tor zwrócił uwagę na to, że historia ikonologii nie została
jeszcze systematycznie przebadana, a dla badaczy wywo-
dzących się spoza historii sztuki, problematyka z nią zwią-
zana okazuje się często dosyć niejasna. O ile wiele uwagi
poświęcono Erwinowi Panofskiemu i Aby emu Warbur-
gowi - badaczom powszechnie uznawanym za ojców tej
metody - o tyle brakuje satysfakcjonujących studiów po-
święconych Godefridusowi Johannesowi Hoogewerffo-
wi oraz Hansowi Sedlmayrowi, uczonym, którzy pierw-
si użyli terminu „ikonologia” w odniesieniu do postawy
badawczej ukierunkowanej na interpretację treści dzieła
sztuki. Mało rozpoznane są prace podejmowane przez
Instytut Warburga w Londynie, nie mówiąc o skompli-
kowanych drogach recepcji metody w Europie Zachod-
niej i Wschodniej oraz ikonologii architektury. W dalszej
części wystąpienia Bałus nakreślił historię ikonologii jako
metody akademickiej, wyróżniając jej początki (poszu-
kiwania Warburga i koncepcja Pathosformel, próby upo-
rządkowania i nazwania metody przez Hoogewerffa),
rozwój (prace Panofskyego, kodyfikacja ikonologii jako
uniwersalnej metody, upowszechnienie się ikonologii po
II wojnie światowej) i upadek (krytyka metody w latach
osiemdziesiątych XX wieku, zarzucenie prób tworzenia
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 18: 2020/PL ISSN 0071-6723
MATEUSZ GRZĘDA
Uniwersytet Jagielloński
„ICONOLOGIES. GLOBAL UNITY
OR/AND LOCAL DIVERSITIES IN ART HISTORY”,
23-25 MAJA 2019, KRAKÓW,
MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE
ORAZ INSTYTUT HISTORII SZTUKI
UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO -
SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI
Co to jest ikonologia? Jakie miejsce zajmuje w badaniach
historycznoartystycznych? Jaką rolę odgrywa w innych
naukach zajmujących się obrazami? Czy należy ikono-
logię traktować jako uniwersalną metodę interpretacji
dzieła sztuki, wchodzącą do dziś w skład podstawowe-
go metodologicznego portfolio historyka sztuki, czy jako
zamknięty rozdział w historii dyscypliny, metodę prze-
starzałą, nieodpowiadającą założeniom zreformowanej,
stroniącej od wielkich systemów, „ponowoczesnej” hi-
storii sztuki? Uwadze osób poszukujących odpowiedzi
na te pytania nie mogła umknąć konferencja zorgani-
zowana przez Wojciecha Bałusa i Magdalenę Kunińską
23-25 maja 2019 roku w Muzeum Narodowym w Kra-
kowie i Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiel-
lońskiego. Celem sympozjum, zatytułowanego „Ico-
nologies. Global Unity or/and Local Diversities in Art
History”, było przemyślenie miejsca i wagi ikonologii
w dziejach historii sztuki, rozważenie pytań dotyczących
jej początków, wariacji, dróg recepcji i przemian, zarów-
no w wymiarze globalnym, jak w mikroskalach, a więc
z uwzględnieniem różnic występujących w rozmaitych
ośrodkach i środowiskach naukowych. W czasie sesji
wygłoszono dwadzieścia trzy referaty, w znacznej czę-
ści przygotowane przez uczonych zajmujących się iko-
nologią na co dzień - a więc badaczy historii i metodo-
logii historii sztuki, analizujących to zagadnienie z per-
spektywy historii i teorii sztuki. Ich analizy wzbogaco-
ne zostały wystąpieniami historyków sztuki-praktyków,
w większości mediewistów, wywodzących się z różnych
szkół i środowisk naukowych, którzy z racji własnych ba-
dań konfrontowani są z ikonologią i jej skomplikowaną
spuścizną. Podjęta została w ten sposób ambitna próba
całościowej refleksji nad jedną z najważniejszych me-
tod badawczych historii sztuki, metodą, która znacząco
odmieniła charakter tej dyscypliny i trwale zapisała się
w jej dziejach.
Ramy tematyczne i cele konferencji zostały nakreślone
przez Wojciecha Bałusa (Instytut Historii Sztuki Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego) w referacie wprowadzającym. Au-
tor zwrócił uwagę na to, że historia ikonologii nie została
jeszcze systematycznie przebadana, a dla badaczy wywo-
dzących się spoza historii sztuki, problematyka z nią zwią-
zana okazuje się często dosyć niejasna. O ile wiele uwagi
poświęcono Erwinowi Panofskiemu i Aby emu Warbur-
gowi - badaczom powszechnie uznawanym za ojców tej
metody - o tyle brakuje satysfakcjonujących studiów po-
święconych Godefridusowi Johannesowi Hoogewerffo-
wi oraz Hansowi Sedlmayrowi, uczonym, którzy pierw-
si użyli terminu „ikonologia” w odniesieniu do postawy
badawczej ukierunkowanej na interpretację treści dzieła
sztuki. Mało rozpoznane są prace podejmowane przez
Instytut Warburga w Londynie, nie mówiąc o skompli-
kowanych drogach recepcji metody w Europie Zachod-
niej i Wschodniej oraz ikonologii architektury. W dalszej
części wystąpienia Bałus nakreślił historię ikonologii jako
metody akademickiej, wyróżniając jej początki (poszu-
kiwania Warburga i koncepcja Pathosformel, próby upo-
rządkowania i nazwania metody przez Hoogewerffa),
rozwój (prace Panofskyego, kodyfikacja ikonologii jako
uniwersalnej metody, upowszechnienie się ikonologii po
II wojnie światowej) i upadek (krytyka metody w latach
osiemdziesiątych XX wieku, zarzucenie prób tworzenia
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).