DOI Heft:
Kronika Komisji Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności za rok 2019
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.54670#0112
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 18: 2020/PL ISSN 0071-6723
KRONIKA
KOMISJI HISTORII SZTUKI
POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
ZA ROK 2019
WŁADZE KOMISJI
przewodniczący:
prof, dr hab. Adam Małkiewicz
zastępca przewodniczącego:
dr hab. Marek Walczak
sekretarze:
dr Wojciech Walanus
dr Joanna Ziętkiewicz-Kotz
ODCZYTY W ROKU 2019
io I dr hab. Albert Boesten-Stengel, prof. UMK, “Uno animale
finto”. Drawing, motion and Hellenistic painting in Leonardos
Lady with an Ermine
Nearly all modern literature on the Czartoryski-Lady quotes
Bernardo Bellincionis (f1492) poem „S. opra il retracto de
Madona Cicilia qual fece Maestro Leonardo” (On the Portra-
it of Lady Cecilia made by Maestro Leonardo) as witness of
its correct title, attribution and date. But it remains puzzling
that the poem does not mention the animal. Furthermore the
two known letters changed between Isabella d’Este und Ce-
cilia in April 1498, referring to a Cecilias portrait painted by
Leonardo, contain intertextual traces of Bellincionis poem.
Yet even there we do not find any remark on the animal. Pa-
scal Cotte in his book Lumière sur La dame à l’hermine de
Léonard de Vinci (2014) argues sophistically that the pain-
ter could have introduced the animal only later - after 1498.
Kenneth Clark (1939) on the other hand considered the ani-
mal as the paintings main protagonist and principle of its
integrity: „The serpentine pose of the ermine gives, in epi-
grammatic form, the motive of the whole composition.” The
present lecture starts a critical approach on the question
when Leonardo could have created this animal. It was in Flo-
rence and around the year 1504 that Leonardo appropriated
the new kind of undulating outlining and curved hatching
from Filippino Lippis drawings after recently discovered an-
tique wall paintings of the Domus Aurea in Rome. The same
method we find in Leonardos studies on comparative zoo-
logy inspired by contemporary translations from Aristoteles’
Peri poreias zôôn (On locomotion of the animals). On dra-
wing sheets the artist confronts and compares cats, horses
and fictitious dragons shown in changing poses and move-
ments. In the fixed (painted, sketched) shapes and positions
of the limbs the beholder could recognize the sequence of
bendings, extensions and twistings - in Leonardos own wor-
ds: piegamento - estendimento - serpeggiamento. “Uno ani-
male finto”, a fictitious animal, is a quotation from his Note-
book Ms A (Paris, Institut de France). The artist combines in
words heterogenous parts from empirical animals under the
condition of a certain generalized scheme of form and or-
ganic function. Another sentence in Ms A shows Leonardo
defining the undulations (serpeggiare - to move like a sna-
ke) as the common principle of both the animal movement,
the artist’s drawing act and finally the course of the strokes
on paper. Leonardo’s Cracovian animal manifests his specific
reception of Antiquity and his knowlegde, handling and sty-
le since the year 1504. Perhaps the whole portrait dates from
the same period.
14II dr Katarzyna Brzezina, Kościół św. Agnieszki w Krakowie
w okresie międzywojennym
W referacie zarysowano dzieje kościoła garnizonowego
pw. św. Agnieszki w Krakowie, skupiając się przede wszystkim
na okresie międzywojennym. Kościół ten, należący niegdyś
do zakonu bernardynek, był jedyną dawną zabytkową budow-
lą sakralną Krakowa, którą w pierwszej połowie XX wieku
poddano tak daleko idącym pracom konserwatorsko-rekon-
strukcyjnym (co było spowodowane jej bardzo złym stanem
zachowania). Wówczas odnowiono mury i sklepienia budyn-
ku oraz nakryto go dachem. Kościół zyskał także na repre-
zentacyjności dzięki uporządkowaniu jego otoczenia oraz
wykonaniu nowej fasady. Najbardziej spektakularna była
jednak restauracja wnętrza, podczas której na podstawie nie-
wielkich zachowanych fragmentów dekoracji zrekonstruo-
wano resztę elementów stiukowych oraz wykonano chór mu-
zyczny w miejscu zakonnego, do czego wydatnie przyczynił
się rzymski architekt i rzeźbiarz Carlo Celano. Do dekoracji
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 18: 2020/PL ISSN 0071-6723
KRONIKA
KOMISJI HISTORII SZTUKI
POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI
ZA ROK 2019
WŁADZE KOMISJI
przewodniczący:
prof, dr hab. Adam Małkiewicz
zastępca przewodniczącego:
dr hab. Marek Walczak
sekretarze:
dr Wojciech Walanus
dr Joanna Ziętkiewicz-Kotz
ODCZYTY W ROKU 2019
io I dr hab. Albert Boesten-Stengel, prof. UMK, “Uno animale
finto”. Drawing, motion and Hellenistic painting in Leonardos
Lady with an Ermine
Nearly all modern literature on the Czartoryski-Lady quotes
Bernardo Bellincionis (f1492) poem „S. opra il retracto de
Madona Cicilia qual fece Maestro Leonardo” (On the Portra-
it of Lady Cecilia made by Maestro Leonardo) as witness of
its correct title, attribution and date. But it remains puzzling
that the poem does not mention the animal. Furthermore the
two known letters changed between Isabella d’Este und Ce-
cilia in April 1498, referring to a Cecilias portrait painted by
Leonardo, contain intertextual traces of Bellincionis poem.
Yet even there we do not find any remark on the animal. Pa-
scal Cotte in his book Lumière sur La dame à l’hermine de
Léonard de Vinci (2014) argues sophistically that the pain-
ter could have introduced the animal only later - after 1498.
Kenneth Clark (1939) on the other hand considered the ani-
mal as the paintings main protagonist and principle of its
integrity: „The serpentine pose of the ermine gives, in epi-
grammatic form, the motive of the whole composition.” The
present lecture starts a critical approach on the question
when Leonardo could have created this animal. It was in Flo-
rence and around the year 1504 that Leonardo appropriated
the new kind of undulating outlining and curved hatching
from Filippino Lippis drawings after recently discovered an-
tique wall paintings of the Domus Aurea in Rome. The same
method we find in Leonardos studies on comparative zoo-
logy inspired by contemporary translations from Aristoteles’
Peri poreias zôôn (On locomotion of the animals). On dra-
wing sheets the artist confronts and compares cats, horses
and fictitious dragons shown in changing poses and move-
ments. In the fixed (painted, sketched) shapes and positions
of the limbs the beholder could recognize the sequence of
bendings, extensions and twistings - in Leonardos own wor-
ds: piegamento - estendimento - serpeggiamento. “Uno ani-
male finto”, a fictitious animal, is a quotation from his Note-
book Ms A (Paris, Institut de France). The artist combines in
words heterogenous parts from empirical animals under the
condition of a certain generalized scheme of form and or-
ganic function. Another sentence in Ms A shows Leonardo
defining the undulations (serpeggiare - to move like a sna-
ke) as the common principle of both the animal movement,
the artist’s drawing act and finally the course of the strokes
on paper. Leonardo’s Cracovian animal manifests his specific
reception of Antiquity and his knowlegde, handling and sty-
le since the year 1504. Perhaps the whole portrait dates from
the same period.
14II dr Katarzyna Brzezina, Kościół św. Agnieszki w Krakowie
w okresie międzywojennym
W referacie zarysowano dzieje kościoła garnizonowego
pw. św. Agnieszki w Krakowie, skupiając się przede wszystkim
na okresie międzywojennym. Kościół ten, należący niegdyś
do zakonu bernardynek, był jedyną dawną zabytkową budow-
lą sakralną Krakowa, którą w pierwszej połowie XX wieku
poddano tak daleko idącym pracom konserwatorsko-rekon-
strukcyjnym (co było spowodowane jej bardzo złym stanem
zachowania). Wówczas odnowiono mury i sklepienia budyn-
ku oraz nakryto go dachem. Kościół zyskał także na repre-
zentacyjności dzięki uporządkowaniu jego otoczenia oraz
wykonaniu nowej fasady. Najbardziej spektakularna była
jednak restauracja wnętrza, podczas której na podstawie nie-
wielkich zachowanych fragmentów dekoracji zrekonstruo-
wano resztę elementów stiukowych oraz wykonano chór mu-
zyczny w miejscu zakonnego, do czego wydatnie przyczynił
się rzymski architekt i rzeźbiarz Carlo Celano. Do dekoracji
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).