DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0096
167
prine & ſubaudi etium
licet per hoc non fiat
ſeandalum.
J Non placent. Idem
tamen Cõſtantinus an-
te hanc conſtit. proba-
uerat, ad gladiatorium
ludum damnatos intra
annum conſumendos
eſſe.l. j Cod. Theo. ad leg.
Falcid. CVIAC.
a Gladiatores. prædi-
ctos ſic pugnantes: nam
n Lodus no- ludus noxius, &c. vt
rius in culpa. fad leg. Aquil lnam lu-
dus aliàs, ſpectacula ap-
probantur: vtS. de ſpect.
l. j. de fabricantibus, &
rtantibus gladios hic
pont ſieit ſe y s l ſilr,
. n
DE VENATIO.
bDe venatio¬ ne ferarum b.
ne:an, & quo-
nou iit edendorun leu-
tractat de ſerui. Inum idẽ in man-
raie pradaur, ſuetis habitis pro dere-
2. licto ffpro derelicto. t.
t Cor li tosvt ffpro derelico.l.
titi- ii. ’ nraea¬-.
IL. e Beſtias nociuas, ad
quod fde poſtu l. j. S. be-
ſtiu, & ſi quadr. pau fe-
,eiſdil j S in beſtiis.
tCoT.ibla. d’J Pratipimaus. que hac
idedque. lege ſtatuûtur, tria ſunt.
e Eorum. ſed nec in
loco: vbi damnum poſ-
ſint dare: vt ffde adilæ-
dict. lquà vulo.
fDE MAIVMA.
Ludus, qui fiebatin
Maio. & ſie à Maio. Vel
dInepte: diea ſub. latitia. Vel d maiu-
in meis nois ma Grace Latine ingreſ-
ad huc locm ſus, ſe aſtatu, quando her-
ba, frondéſque virétes la
tifitant proiintiales: vt
in Bononia fiunt regina.
uius voe, Jeud-
buli interpre¬ datur. per præce-
tationem pete détes imperatores abla-
ex Sui. videAl ta propter elationẽ pro-
nathic. ninciali, redditur nunc
per Hon. & Arcadium:
& facit Sde Pag.l vt pro-
nos &S. de ſpec.ljj &
ſe
nemo.
e Ita Suidas.
ee.
VT ARMORVM
vſus *, &c.
e Arma porta¬ vus*, &c.
re regulariter
eſt prohibit.
v. Socinum re-
Vlli prorſus. non
letgo ditiſſimis
tua 22. Burgenſibus: ſie j. nego.
téo dr,, Durgenſoius: ſe j, aeg
6.1. i Mouendoru id eſt,
fralſum M. guerram inchoare.
uere arma, hic aliàs incidit in leg. Iul.
nihil aiud, maieſt vt ff ad leg. Iul.
quà amis vti maieſt l iy. & eſt ſie ſſ-
ion pqs.. de hoſtes. . Vel die
Iooopi. ouendorunm, id eſt por-
tandorum: & tune eſt
ſic in Authent. de armis.
coll. vj. & ſuprà de fabr.
prout in rubri. ibi nota-
ui: ſed fallit tunc in ca-
ſu: vt infrà de prap. ſa-
cri cu.lfi.
Codicis liber vndecimus.
placent a: quapropter omnino
gladiatores à eſſe prohibemus.
PP. Beryti, Ral. Oct. Paulino, &
Iuliano Coss.
DE VENATIONE
ferarum.
TITVLVS XLIV.
Superior titulus eſt de gladiatorihus.
Hic videtur fuiſſe de ferarum cõfectori-
bus, quos vocant vnuyas, quales ſunt
qui damnantur ud beſtias, quãquam hac
lex ad cos non pertineat, qua paſſim occi-
dendorum leonum omnibus facultatem
concedit, non in arana modo; & de feris
adiicit, qua à ducibus limitum ad comi-
tatum tranſmittitur, vt non plus quam
VII.diebus in ſingulis ciuitaribus reti-
neantur quod corrupte in Euſtathi! libr.
de temporibus, refertur quaſi traditum
libro primCCVIACIVS.
1. & THEoDOS. AA.
Mauriano, Com. Domeſtit & vices
agen. Magiſt. mil.5
Ceidendorum leo-
numP cunctis faci-
mus poreſtatem, ne-
a que aliquam ſinimus
quenquam calumniã formidare.
Beſtias *E autem, qu ad co-
mitatum ab omnibus limitum
ducibus tranſmittuntur, non
plus quàm ſeptem diebus intra
ſingulas ciuitates detineri pra-
cipimus d, violatoribus eorumt
quinas libras auri fiſci iuribus il-
laturis. Dat. XIII. Ral. Iun. Con-
ſtantio, & Conſtante VV. CC.
COSS. & Dat. V. Ral. Octob.
Conſtantin. D.N. Honorio A.
XI. & Conſtãtio II. V.C. CosS.
DE MAIVMA f*.
TITVLVS XLV.
Solebant prouinciales de menſe
in ingreſſu ciuitatis facere quẽdam
ludum, quem fucrunt prohibiti fa-
cere à pracedẽtibus imperatoribus:
modô hic imperator etiam conce-
dit, vt talis ludus fieri poſſit in pro-
uincia, dummodo cum honeſtate
fiat BART.
1. Impp. ARCADIVS, & HONORIVS
AA. CaſarioPP. 7
Lementiz noſtræ
placuit, vt maiu-
mæ prouinciali-
bus ltitia red-
datur : ita tamẽ
vt ſeruetur honeſtas, & verecû-
dia caſtis morbus perſeueret.
D.VII. R. Maij, Conſtan. Arcad.
IV. & Honorio IIl. AA. Coss.
VT ARMORVM VSVS IN-
ſcio principe interdictus ſir.
TITVLVS XLVI.
Nulli ſicet guerra mouere abſ-
que principis tuſſu. Vel ſic: Nulli
16g
6Armorum mouon-
dorum copia. Hoc con-
trà vetitum fuerat lege
Iulia de vi publica.ffad
leg. Iul de vi publl.i. &
peſtirniano in
Nouell. de armis. Vide
ſcripta ad tit.S. Cod. qua
res expor non debent. Cv-
IACIVS.
licet arma portare ſine principis
licentia. BART.
1. Impp. VALENTINIAvS, & VA-
LENS AA. ad Bulephorum Conſ.
Campanie .
alinſcis, atque incon-
ſultis quorülibet ar-
lmorû mouendorũ i
copia tribuatur. DatIII. Non.
Octobr. Altini, diuo louiano, &
Varroniano Coss.
DE AGRICO-
lis, & cenſitis, &
colonis.
DE AGRICOLIS, ET
cenſitis, & colonis .
TITVLVS XLVII.
Agricolarum varia cõditiones ſunt.l.
6. & 20.J. Hoc titulo dua proponuntur,
cenſitorum, qui & capite cenſiti à Iulia-
no in Nouellis dicuntur. & tributari ti-
tu. 2.infrà l.2. Cod. Theo. ſi vagman-
cip. & cenſibus obnoxy. l. tinfrà de ty-
ron & adſcriptitij, quaſi adſcripti cenſi-
busl. S. infrà h.t l. 2 infrà tit.2. l. 10.
infrà de re mil.l. ſi quis presbyter. ſupr.
de epiſcop. & cler. & terra, vt Gracus
interpres definit, eaiéſyp à y¬
pi ri ſ geoe. Céſibus, id
eſt libris cenſualibus. l. 4. vel publici ce-
ſus ſeripture. l. 22. Et ij quidem ſerui
ſunt, & corum peculium pertinet ad do-
minũ.l. 19. & 21. . Alij ſunt coloni, qui
liberi ſunt. l. 1. infra de prœd. tem. & res proprias habenteterram
Dixit de aquaductu,
vbi agitur de onere reri:
nunc de onere perſona-
rumquia nulli magis in-
terdicitur vſus armorũ.
quam colonis, qui nec pã-
cto vno debent moueri:ve
infrà codem. l.colonos.
ideo de his dicit. 2. Vel
cum dicendum ſit de co-
lonis fiſci, pramittit titul.
generalem, in quo expli-
catur priuatorum com-
modum, & quod fiſcus
habet in eiſdemevt j. eo.
l. litibus. -hec de rediti-
bus. Vel dixit tit. proxl-
tamen dimittere non poſſunt, vt qui poſſeſſione xxx. an quaſiti ſunt
ex d.l. 19. & liberi corum ex pe. & qui ex adſeriptitio, & libera
nati ſunt ex Iuſtiniani Nouell.ad Dominicum prf prætorio Il-
lyrici, confirmata Iuſtini, itémque Tiberij Conſtitutionibus. & co-
loni Palaſtini. Thracenſes, Illyricani. Hi dominum non habent:
adſcriptitij dominum habent. & ideo in l penult. S. vltim. cum di-
xiſſet initio, Nemini liceat adſcripritium, vel colonum alie-
num, quod hic ſcilicet liber eſt, ille ſeruus, ſubiicit, admonente
domino vel ipſius adſcriptitij, vel terræ. Dominum terra ad colo-
num refert, qui & dominus coloni non eſt: quin terra potius coloni
domina eſt. l. 1 infrà de col. Thrac. Hæc eadem differentia nota-
tur in l. 11. infrà, dum ait, Domino, vel fundo. Adſcriptitius
domino, colonus fundo redditur. Et l. 13. dum ait, vel vtroque,
vel neutro parente cenſito. Ali igitur ſunt cenſiti, aly non cenſi-
ti. Adſcriptitij tributari ſunt id eſt, capitis cenſum, ſiue capitatio-
nan praſtant que capitalis ilario dicitur in lpenuit infrà, Gaui-
ce, Taille. Coloni non ſunt tributarij. titul. de col. Thrac. & de
col. Illyric. infrà. Reditus tamen certos, & penſiones domino terra
praſtant in pecunia, vel in ſpeciebus pro ſolo. l.5.8. 20. & penult.
infrà. Et hac duo potiſſimum genera hoc titulo proponuntur. Eſt ta-
men & tertium genus, qui plane ſerui ſunt cenſibus adſcripti. l.;.
& 7. infrà l.2. Cod. Theod ſine cen. vel rel. qua tria genera no-
tantur in l. 12. dum ait, ſeruos, vel tributarios, vel inquilinos.
Tributarios adſcriptitios vocat: Inquilinos, colonos liberos. Iidem
namque frequenter dicuntur coloni, & inquilini: vt Sidon. ſuprà
epiſtol. ad Pudentem. quem mitio vocauit originalem inquilinum,
poſtea vocat perſonam colonariam: & Saluianus ſuprà de proui-
dentia. Coloni, inquit, diuitum fiunt, iugo ſe inquilinæ abiectio-
nis addicunt. At proprie coloni pradio ruſtico, inquilini pradio vr-
bano ſeruiunt. Valentinianuus Nouell. de collat. vagis. Si ad pra-
diuu ſe, inquit, cuiuſque ruſticum, vrbanumque college-
rit. Colonum, & inquilinum ſignificat: qua nomina ignorandum
etiam non eſt interdum generaliter actipi, & continere tam cenſi-
tos, quam non cenſitos: vt l. rs infrà. At cenſiti, ſiue adſcriptitij
non plane ſerui: ſed quaſi ſerui ſunt.l.z. infrà tit.2 Inſpecto domi-
no, ſerui inspectiſque aliis omnibu, liberi, & proprio-
rum poſſeſſores. d.l.4hht. Qui plane ſunt ſerui, tales haben-
tur inter omnes. Varro1. de re ruſtic. Agri coluntur hominibus
ſeruis, aut liberis, aut vtriuſque. Liberis, aut cum ipſi colunt, vt
plerique pauperculi cum ſua progenie: aut mercenariis, cum con-
dutitiis liberorum operis res maiores, vt vindemia, ac fœniſecia ad-
miniſtrant, iiſque quos obaratos noſtri vocitarunt, & etiam nunc
ſunt in Aſia, atque Ægypto, & in Illyrico complures. Poſſem &
hac, & alia plurima, que ſequuntur ad conſuetudines Gallia refer-
re. nam & ſerui, qui capitationem debent, & coloni, & feuda,
& conſus, & alia innumera pradiorum, hominmque onera ex
iure Romano originem ſumpſiſſe interea teſtor, dum me ad con-
ſuetudinum noſtrarum ius eadem via explicandum paro, qua Rei-
pub. Romanæ vetus primum, deinde nouum ius aperui, & dispoſui.
CVIACIVS.
Tempore,
t Co.
151.
prine & ſubaudi etium
licet per hoc non fiat
ſeandalum.
J Non placent. Idem
tamen Cõſtantinus an-
te hanc conſtit. proba-
uerat, ad gladiatorium
ludum damnatos intra
annum conſumendos
eſſe.l. j Cod. Theo. ad leg.
Falcid. CVIAC.
a Gladiatores. prædi-
ctos ſic pugnantes: nam
n Lodus no- ludus noxius, &c. vt
rius in culpa. fad leg. Aquil lnam lu-
dus aliàs, ſpectacula ap-
probantur: vtS. de ſpect.
l. j. de fabricantibus, &
rtantibus gladios hic
pont ſieit ſe y s l ſilr,
. n
DE VENATIO.
bDe venatio¬ ne ferarum b.
ne:an, & quo-
nou iit edendorun leu-
tractat de ſerui. Inum idẽ in man-
raie pradaur, ſuetis habitis pro dere-
2. licto ffpro derelicto. t.
t Cor li tosvt ffpro derelico.l.
titi- ii. ’ nraea¬-.
IL. e Beſtias nociuas, ad
quod fde poſtu l. j. S. be-
ſtiu, & ſi quadr. pau fe-
,eiſdil j S in beſtiis.
tCoT.ibla. d’J Pratipimaus. que hac
idedque. lege ſtatuûtur, tria ſunt.
e Eorum. ſed nec in
loco: vbi damnum poſ-
ſint dare: vt ffde adilæ-
dict. lquà vulo.
fDE MAIVMA.
Ludus, qui fiebatin
Maio. & ſie à Maio. Vel
dInepte: diea ſub. latitia. Vel d maiu-
in meis nois ma Grace Latine ingreſ-
ad huc locm ſus, ſe aſtatu, quando her-
ba, frondéſque virétes la
tifitant proiintiales: vt
in Bononia fiunt regina.
uius voe, Jeud-
buli interpre¬ datur. per præce-
tationem pete détes imperatores abla-
ex Sui. videAl ta propter elationẽ pro-
nathic. ninciali, redditur nunc
per Hon. & Arcadium:
& facit Sde Pag.l vt pro-
nos &S. de ſpec.ljj &
ſe
nemo.
e Ita Suidas.
ee.
VT ARMORVM
vſus *, &c.
e Arma porta¬ vus*, &c.
re regulariter
eſt prohibit.
v. Socinum re-
Vlli prorſus. non
letgo ditiſſimis
tua 22. Burgenſibus: ſie j. nego.
téo dr,, Durgenſoius: ſe j, aeg
6.1. i Mouendoru id eſt,
fralſum M. guerram inchoare.
uere arma, hic aliàs incidit in leg. Iul.
nihil aiud, maieſt vt ff ad leg. Iul.
quà amis vti maieſt l iy. & eſt ſie ſſ-
ion pqs.. de hoſtes. . Vel die
Iooopi. ouendorunm, id eſt por-
tandorum: & tune eſt
ſic in Authent. de armis.
coll. vj. & ſuprà de fabr.
prout in rubri. ibi nota-
ui: ſed fallit tunc in ca-
ſu: vt infrà de prap. ſa-
cri cu.lfi.
Codicis liber vndecimus.
placent a: quapropter omnino
gladiatores à eſſe prohibemus.
PP. Beryti, Ral. Oct. Paulino, &
Iuliano Coss.
DE VENATIONE
ferarum.
TITVLVS XLIV.
Superior titulus eſt de gladiatorihus.
Hic videtur fuiſſe de ferarum cõfectori-
bus, quos vocant vnuyas, quales ſunt
qui damnantur ud beſtias, quãquam hac
lex ad cos non pertineat, qua paſſim occi-
dendorum leonum omnibus facultatem
concedit, non in arana modo; & de feris
adiicit, qua à ducibus limitum ad comi-
tatum tranſmittitur, vt non plus quam
VII.diebus in ſingulis ciuitaribus reti-
neantur quod corrupte in Euſtathi! libr.
de temporibus, refertur quaſi traditum
libro primCCVIACIVS.
1. & THEoDOS. AA.
Mauriano, Com. Domeſtit & vices
agen. Magiſt. mil.5
Ceidendorum leo-
numP cunctis faci-
mus poreſtatem, ne-
a que aliquam ſinimus
quenquam calumniã formidare.
Beſtias *E autem, qu ad co-
mitatum ab omnibus limitum
ducibus tranſmittuntur, non
plus quàm ſeptem diebus intra
ſingulas ciuitates detineri pra-
cipimus d, violatoribus eorumt
quinas libras auri fiſci iuribus il-
laturis. Dat. XIII. Ral. Iun. Con-
ſtantio, & Conſtante VV. CC.
COSS. & Dat. V. Ral. Octob.
Conſtantin. D.N. Honorio A.
XI. & Conſtãtio II. V.C. CosS.
DE MAIVMA f*.
TITVLVS XLV.
Solebant prouinciales de menſe
in ingreſſu ciuitatis facere quẽdam
ludum, quem fucrunt prohibiti fa-
cere à pracedẽtibus imperatoribus:
modô hic imperator etiam conce-
dit, vt talis ludus fieri poſſit in pro-
uincia, dummodo cum honeſtate
fiat BART.
1. Impp. ARCADIVS, & HONORIVS
AA. CaſarioPP. 7
Lementiz noſtræ
placuit, vt maiu-
mæ prouinciali-
bus ltitia red-
datur : ita tamẽ
vt ſeruetur honeſtas, & verecû-
dia caſtis morbus perſeueret.
D.VII. R. Maij, Conſtan. Arcad.
IV. & Honorio IIl. AA. Coss.
VT ARMORVM VSVS IN-
ſcio principe interdictus ſir.
TITVLVS XLVI.
Nulli ſicet guerra mouere abſ-
que principis tuſſu. Vel ſic: Nulli
16g
6Armorum mouon-
dorum copia. Hoc con-
trà vetitum fuerat lege
Iulia de vi publica.ffad
leg. Iul de vi publl.i. &
peſtirniano in
Nouell. de armis. Vide
ſcripta ad tit.S. Cod. qua
res expor non debent. Cv-
IACIVS.
licet arma portare ſine principis
licentia. BART.
1. Impp. VALENTINIAvS, & VA-
LENS AA. ad Bulephorum Conſ.
Campanie .
alinſcis, atque incon-
ſultis quorülibet ar-
lmorû mouendorũ i
copia tribuatur. DatIII. Non.
Octobr. Altini, diuo louiano, &
Varroniano Coss.
DE AGRICO-
lis, & cenſitis, &
colonis.
DE AGRICOLIS, ET
cenſitis, & colonis .
TITVLVS XLVII.
Agricolarum varia cõditiones ſunt.l.
6. & 20.J. Hoc titulo dua proponuntur,
cenſitorum, qui & capite cenſiti à Iulia-
no in Nouellis dicuntur. & tributari ti-
tu. 2.infrà l.2. Cod. Theo. ſi vagman-
cip. & cenſibus obnoxy. l. tinfrà de ty-
ron & adſcriptitij, quaſi adſcripti cenſi-
busl. S. infrà h.t l. 2 infrà tit.2. l. 10.
infrà de re mil.l. ſi quis presbyter. ſupr.
de epiſcop. & cler. & terra, vt Gracus
interpres definit, eaiéſyp à y¬
pi ri ſ geoe. Céſibus, id
eſt libris cenſualibus. l. 4. vel publici ce-
ſus ſeripture. l. 22. Et ij quidem ſerui
ſunt, & corum peculium pertinet ad do-
minũ.l. 19. & 21. . Alij ſunt coloni, qui
liberi ſunt. l. 1. infra de prœd. tem. & res proprias habenteterram
Dixit de aquaductu,
vbi agitur de onere reri:
nunc de onere perſona-
rumquia nulli magis in-
terdicitur vſus armorũ.
quam colonis, qui nec pã-
cto vno debent moueri:ve
infrà codem. l.colonos.
ideo de his dicit. 2. Vel
cum dicendum ſit de co-
lonis fiſci, pramittit titul.
generalem, in quo expli-
catur priuatorum com-
modum, & quod fiſcus
habet in eiſdemevt j. eo.
l. litibus. -hec de rediti-
bus. Vel dixit tit. proxl-
tamen dimittere non poſſunt, vt qui poſſeſſione xxx. an quaſiti ſunt
ex d.l. 19. & liberi corum ex pe. & qui ex adſeriptitio, & libera
nati ſunt ex Iuſtiniani Nouell.ad Dominicum prf prætorio Il-
lyrici, confirmata Iuſtini, itémque Tiberij Conſtitutionibus. & co-
loni Palaſtini. Thracenſes, Illyricani. Hi dominum non habent:
adſcriptitij dominum habent. & ideo in l penult. S. vltim. cum di-
xiſſet initio, Nemini liceat adſcripritium, vel colonum alie-
num, quod hic ſcilicet liber eſt, ille ſeruus, ſubiicit, admonente
domino vel ipſius adſcriptitij, vel terræ. Dominum terra ad colo-
num refert, qui & dominus coloni non eſt: quin terra potius coloni
domina eſt. l. 1 infrà de col. Thrac. Hæc eadem differentia nota-
tur in l. 11. infrà, dum ait, Domino, vel fundo. Adſcriptitius
domino, colonus fundo redditur. Et l. 13. dum ait, vel vtroque,
vel neutro parente cenſito. Ali igitur ſunt cenſiti, aly non cenſi-
ti. Adſcriptitij tributari ſunt id eſt, capitis cenſum, ſiue capitatio-
nan praſtant que capitalis ilario dicitur in lpenuit infrà, Gaui-
ce, Taille. Coloni non ſunt tributarij. titul. de col. Thrac. & de
col. Illyric. infrà. Reditus tamen certos, & penſiones domino terra
praſtant in pecunia, vel in ſpeciebus pro ſolo. l.5.8. 20. & penult.
infrà. Et hac duo potiſſimum genera hoc titulo proponuntur. Eſt ta-
men & tertium genus, qui plane ſerui ſunt cenſibus adſcripti. l.;.
& 7. infrà l.2. Cod. Theod ſine cen. vel rel. qua tria genera no-
tantur in l. 12. dum ait, ſeruos, vel tributarios, vel inquilinos.
Tributarios adſcriptitios vocat: Inquilinos, colonos liberos. Iidem
namque frequenter dicuntur coloni, & inquilini: vt Sidon. ſuprà
epiſtol. ad Pudentem. quem mitio vocauit originalem inquilinum,
poſtea vocat perſonam colonariam: & Saluianus ſuprà de proui-
dentia. Coloni, inquit, diuitum fiunt, iugo ſe inquilinæ abiectio-
nis addicunt. At proprie coloni pradio ruſtico, inquilini pradio vr-
bano ſeruiunt. Valentinianuus Nouell. de collat. vagis. Si ad pra-
diuu ſe, inquit, cuiuſque ruſticum, vrbanumque college-
rit. Colonum, & inquilinum ſignificat: qua nomina ignorandum
etiam non eſt interdum generaliter actipi, & continere tam cenſi-
tos, quam non cenſitos: vt l. rs infrà. At cenſiti, ſiue adſcriptitij
non plane ſerui: ſed quaſi ſerui ſunt.l.z. infrà tit.2 Inſpecto domi-
no, ſerui inspectiſque aliis omnibu, liberi, & proprio-
rum poſſeſſores. d.l.4hht. Qui plane ſunt ſerui, tales haben-
tur inter omnes. Varro1. de re ruſtic. Agri coluntur hominibus
ſeruis, aut liberis, aut vtriuſque. Liberis, aut cum ipſi colunt, vt
plerique pauperculi cum ſua progenie: aut mercenariis, cum con-
dutitiis liberorum operis res maiores, vt vindemia, ac fœniſecia ad-
miniſtrant, iiſque quos obaratos noſtri vocitarunt, & etiam nunc
ſunt in Aſia, atque Ægypto, & in Illyrico complures. Poſſem &
hac, & alia plurima, que ſequuntur ad conſuetudines Gallia refer-
re. nam & ſerui, qui capitationem debent, & coloni, & feuda,
& conſus, & alia innumera pradiorum, hominmque onera ex
iure Romano originem ſumpſiſſe interea teſtor, dum me ad con-
ſuetudinum noſtrarum ius eadem via explicandum paro, qua Rei-
pub. Romanæ vetus primum, deinde nouum ius aperui, & dispoſui.
CVIACIVS.
Tempore,
t Co.
151.