DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0445
5o9 Vt liceat matri, &c. Titxvin
a 5 Spatium poſt ſa-
cramentum prſtitum:
vt hîe dicit. Sed videtur
uôd ſi iam tempore
luctus cueurrerut, quod
ſtatim à die ſequéti po-
teſt nubere: vt ff de in-
falgenero, in fin que eſt
contrà Solu quidam di-
cunt illam corrigi. Vel
ibi quando certum erat
mortuum eſſe:hic quã-
retis vnius do dubiumilicét vnus
iuramento ſeu iurauerit, cui non per
eſtimonio iu omnia creditur-arg. Co.
rato fides non de teſtil. iuriſiurandi.
idhibeur. q Item quia ſimpliciter
iurat, eſt argu, quod te-
ſtistenetur dicere cau-
ſam ſui dicti: ſed cõtra-
rium verius eſt: vt S. de
teſtiS & licet col vij.
b’ Poſtea. id eſt, poſt-
quam nupſit etiam poſt
annum: & ſie valuit ma-
trimonium: vr S. ibi, &
poſt hoc, &c. quare ergo
ermittitur viro recu-
perare? Reſp. quia ma-
.. trimonium contractum
dringitur no fingitur d fuiſſe nullõ,
ma-J’...
nunqun icet tenuerit veré: v
i montû nul
rimit lirt à diit, ibi, & poſt hoe.
vere tenuerit. &e. Vel quia hic mulier
à marito, ſcilicet ſecun-
do, ſine pœna poteſt, &
etiam deber, & tenetur
diuertere: vt ita aliena-
ta per ſecundum matri-
moniu recipiatur à ma-
e Vxor duoru rito:ſcilicet primonã e
eſſe nõ poreſt, vxor duorum eſſe non
poreſtalioquin diuortij
cauſam praſtitiſſe vi-
debitut primo marito, ſi
à ſecundo ſe non ſepa-
rauit.
e JTeſtimoni. Not.
ſluſiurandum ergo quod l ſacramen-
reuotati pos tum renocatur prætex-
teſt prateatu tu periurijg: vt j.vt li-
Fomld. ru tiliuSſi quis in fin& C.
dl.124.2.
Siiim à die,
ru repore lu-
ens finito, V¬
ot nuberepo
teſt.
a Teſtis cogi-
tur redderera
tioné ſui dicti.
gulatiter tamẽ contra:
vt Co. de rebus credi. l.ij.
fde in li.iu. in fin. &
fde re iudi.l. poſt rem.
dJ Si autem foderatus.
oc nomẽ habuiſti ſu-
pravt neque miles.
e5 Pradictis itaque cau-
ſis h. quas dixit S.eodS.
quia vern plurimas. Ad-
iungit tres, quæ erãt per
ordinemavt hie ſunt in
tribus 5s5. S de nupt. 3.
ſecundum occaſionem. &
Sper occaſionem. & S. ſed
& captiuitatis. & eas cõ-
frmat in hocS.ACCVR.
f Viro dari i datam
ſeruari-vel proprie, ſi eſt
lata ACcVRS-VS.
Habuerit cum o¬
lim de adulterio accu-
ſabatur à primo viro:vt
Coad leg. Iul. de adul. l.
pe. & fa ad hoc, C.de re-
pu. l iubemus. & J. vt
fratrumfiluy. S fina. collat.
ix. AccVRs.
J Tradiderit repete,
non.
odr i Cingulum. id eſt,
uuliati adminiſtrationem, & il-
le dicitur magiſtratus.
Largitatis. Hc
pena de tertia parte nõ
h Mattimonit
quot e cauſis
peſſit dirimi.
le rebus credi. l. fin. Re-
pro veritate mortuus eſt eius
coniunx: vt illi ſacris Euange-
liis propoſitis, ſub geſtis monu-
mentorum deponat ſi pro ve-
ritate vir mortuus eſt: & poſt-
quam hæc geſta monumento-
rum cõfecta mulier pro ſuo te-
ſtimonio perceperit, etiam poſt
hoc iubemus manere eam per
vnius anni ſpatium, vt tiam
poſt hunc decurſum liceat le-
gitimas contrahere nuptias. Si
autem prter hanc obſeruatio-
nem mulier præſumpſerit ad a¬
liud venire matrimonium: &
ipſa, & qui ducit eam vxorem,
velut adulteri puniantur. Si au-
tem qui ſub geſtis monumen-
torum çum iureiurando teſtati
ſunt, conuincantur etiam fal-
ſum poſteà depoſuiſſe teſti-
monium: ipſi quidem militia
denudati, decem ari librarum
pœnam compellantur exolue-
re illi, quem mentiti ſunt mor-
tuum eſſe: ipſe verd licentiam
habeat, ſi voluerit, ſuã vxorem
recipere. Si verô ſcholaris fue-
rit ille, de cuius morte dubita-
tio eſt, à primis ſchol, & a¬
ctuario: ſi autem fœderatus,
ab optlone eius memoratã de-
poſitionem accipere eius vxo-
rem:his obſeruandis & circa a¬
lios omnes, qui in armata mili-
tia referuntur.
CAPVT XII.
Ex quibus cauſis matrimonium
ſine pœna ſoluatur.
Matrimonium etiam ex tribus
aliis cauſis ſuperiorib. additis di-
ſtrahi poteſt, & exceptis hac cõſti-
tutione numeratis: & ex nullis alii
matrimonia diſſoluuntur. BART.
5 Prædictis itaque cauſise
proſpeximus etiam has nomi-
natim adiicere, ex quibus ma-
trimonia ſine pena licet tranſi-
gere:hoc eſt, de iis, qui non po-
tuerut ab initio nuptiarum mi-
ſceri ſuis vxoribus, & que per
naturã viris conceſſa ſunt, age-
re:inſuper de iis viris, ac fœmi-
nis, qui cõſiſtente matrimonio
ſanctimonialem conuerſatio-
nem, & monaſterij habitationẽ
elegerint, & de iis perſonis, qu
in captiuitate aliquanto tem-
pore detinentur: in his enim tri-
bus caſibus, qu de eis priori-
bus noſtris legibus cõtinentur,
firma eſſe ſancimus. Memora-
tas igitur omues cauſas, qua in
prſenti noſtra lege continen-
tur, ſolas ſufficere iubemus ad
tranſactionem legitimorum ma-
trimoniorum. Reliquas autem
omnes vacare præcipimus: nul-
lamque aliam cauſam citra cas
que nominatim inſert ſunt
Authentica.
huic legi, poſſe ſoluere legiti-
mum matrimonium, ſiue no-
ſtris, ſiue veteribus legibus cõ-
tinentur.
CAP. XIII.
Si mulier ſine iusta cauſa marito
ſuo repudium miſerit.
Mulier, & vir peccantes, pœna
Nou exvij. 5o
fuit impoſita, ſcilicet in
perſona mulieris: ſed
detruditur in monaſte-
rium. Hodie eadem v¬
trique imponitur pœ-
na:vt j. vt fra fi.S..pen.
I Praditas. refert ſe
non ad omnia, qua hac
cõſtitutione dixit. nam
aliquando de? licito a Diuortium
diuortio, aliquando de certis caibus
illicito dixit: & he di¬ licitum: aliis
cit totum ſeruati: ſicut
dixit.
...l. .cI2 n5 Suiffi
5 Quia verô qudam mulie-
res inhoneſté volentes viuere, ſeſtinant propria ma-
trimonia ſoluere, ſancimus, ſi quando mulier citra
aliquam prædictarum à nobis cauſarum voluerit ma-
trimonium ſoluere, licentiam quidem eam non ha-
bere hoc agere: ſi verô permanſerit in huiuſmodi im-
pia voluntate, & repudium marito tranſmiſerit, iu-
bemus dotem quidem viro dari f; communibus fi-
liis ſecundûm legem ſeruandam. Si autem filios non
habuerit, lucrum fieri marito: mulierem verô pericu-
lo iudicis negotium audientis tradi epiſcopo ciuita-
tis, in qua communiter domicilium habuerint: qua-
tenus illius prouidentia in monaſterium ipſa mitta-
tur, vt quoad vixerit, debeat ibi conſiſtere: & ſi quidé
filios habuerit t huiuſmodi mulier, duas partes pro-
priæ eius ſubſtanti dare filiis: tertiam verd monaſte-
rio, in quod mittitur, applicare iure proprietatis. Si
verô filios non habuerit, ſint autem ei parentes: duas
partes quidem ipſius ſubſtantiæ monaſterio prberi,
vbi mittitur; tertiam verô partem illius parentibus
dari: niſi tamen ſub poteſtate eam habentes, irratio-
nabili repudio conſenſerunt. in hoc enim conſen-
tientes, nihil eos penitus ex ſubſtantia filiæ habere
permittimus; ſed hc omnia venerabili monaſterio
volumus applicari. Porro neque filiis, neque paren-
tibus exiſtentibus ei, omnem ſimiliter eius ſubſtan-
tiam competere monaſterio. Si verô iudex, qui ne-
gotium examinat, hoc non fecerit; id eſt, tradiderit h
in hoc deprehenſam ciuitatis epiſcopo, vt debeat
in monaſterium mitti, ſi quidem in hac fœliciſſima
ciuitate ſit iudex, ipſe quidemxxv. librarum auri pe-
nam exigatur: officium autem eius alias x. Si verô in
rouincia ſit eiuſmodi iudex, & non egerit, qua à
nois ie aeuui ſunt, lbrarun auri perſoluat pe-
nan & offcium eius alias v, Si veroiuader fuerit non
habens cingulumi: ipſe quidem pœnamx. librarum
auri exigatur, miniſtrantes autem ei quinque: quate-
nus mulcta, qua hinc accedit à memoratis perſonis,
per comitem rerum priuatarum, & palatinorú ſcho-
lam exigatur, & noſtro aſſignetur ærario. Si autem &
vir circa mulierem tranſigere ſtuduerit matrimoniu,
& irrationabiliter repudium deſtinare, iubemus red-
dere quidem eum, quam ſuſceperit dotem vnà cum
ſponſalitia largitate, & tantum ex alia eius ſubſtantia
preberi mulier, quantun ertin p arten ſponſalitia
faciat largitatis l, & ſi quidem ei filij ſunt, ſolu vſum,
& antenuptialis donationis, & à nobis addit ter-
ti partis mulierem habere: proprietatem verô filiis
conſeruare. filiis autem non exiſtentibus, habere mu-
lierem ſuper f vſum in ipſis rebus etiam proprieta-
tem, & prædictas! quidem diſpoſitiones diſſolutis
rationabiliter, aut etiam irrationabiliter nuptiis or-
dinamus: & omnia de memoratis caſibus ſecundum
hanc noſtram conſtitutionem iudicari, & decidi de-
cernimus.
legitima puniuntur, & iudices, &
officiales negligentes. BART.
CAP. XIV.
Si quis vxorem ſuam flagellis caſtigauerit.
JSi quis autem propriam vxorem flagellis, aut fu-
EE ſtibus
illicitum.
J’Alias legi-
tur, nõ tradide.
rit. Accurſ, re-
petẽdam par.
ticula, non, ad.
monet in Gl.
t Prater.
a 5 Spatium poſt ſa-
cramentum prſtitum:
vt hîe dicit. Sed videtur
uôd ſi iam tempore
luctus cueurrerut, quod
ſtatim à die ſequéti po-
teſt nubere: vt ff de in-
falgenero, in fin que eſt
contrà Solu quidam di-
cunt illam corrigi. Vel
ibi quando certum erat
mortuum eſſe:hic quã-
retis vnius do dubiumilicét vnus
iuramento ſeu iurauerit, cui non per
eſtimonio iu omnia creditur-arg. Co.
rato fides non de teſtil. iuriſiurandi.
idhibeur. q Item quia ſimpliciter
iurat, eſt argu, quod te-
ſtistenetur dicere cau-
ſam ſui dicti: ſed cõtra-
rium verius eſt: vt S. de
teſtiS & licet col vij.
b’ Poſtea. id eſt, poſt-
quam nupſit etiam poſt
annum: & ſie valuit ma-
trimonium: vr S. ibi, &
poſt hoc, &c. quare ergo
ermittitur viro recu-
perare? Reſp. quia ma-
.. trimonium contractum
dringitur no fingitur d fuiſſe nullõ,
ma-J’...
nunqun icet tenuerit veré: v
i montû nul
rimit lirt à diit, ibi, & poſt hoe.
vere tenuerit. &e. Vel quia hic mulier
à marito, ſcilicet ſecun-
do, ſine pœna poteſt, &
etiam deber, & tenetur
diuertere: vt ita aliena-
ta per ſecundum matri-
moniu recipiatur à ma-
e Vxor duoru rito:ſcilicet primonã e
eſſe nõ poreſt, vxor duorum eſſe non
poreſtalioquin diuortij
cauſam praſtitiſſe vi-
debitut primo marito, ſi
à ſecundo ſe non ſepa-
rauit.
e JTeſtimoni. Not.
ſluſiurandum ergo quod l ſacramen-
reuotati pos tum renocatur prætex-
teſt prateatu tu periurijg: vt j.vt li-
Fomld. ru tiliuSſi quis in fin& C.
dl.124.2.
Siiim à die,
ru repore lu-
ens finito, V¬
ot nuberepo
teſt.
a Teſtis cogi-
tur redderera
tioné ſui dicti.
gulatiter tamẽ contra:
vt Co. de rebus credi. l.ij.
fde in li.iu. in fin. &
fde re iudi.l. poſt rem.
dJ Si autem foderatus.
oc nomẽ habuiſti ſu-
pravt neque miles.
e5 Pradictis itaque cau-
ſis h. quas dixit S.eodS.
quia vern plurimas. Ad-
iungit tres, quæ erãt per
ordinemavt hie ſunt in
tribus 5s5. S de nupt. 3.
ſecundum occaſionem. &
Sper occaſionem. & S. ſed
& captiuitatis. & eas cõ-
frmat in hocS.ACCVR.
f Viro dari i datam
ſeruari-vel proprie, ſi eſt
lata ACcVRS-VS.
Habuerit cum o¬
lim de adulterio accu-
ſabatur à primo viro:vt
Coad leg. Iul. de adul. l.
pe. & fa ad hoc, C.de re-
pu. l iubemus. & J. vt
fratrumfiluy. S fina. collat.
ix. AccVRs.
J Tradiderit repete,
non.
odr i Cingulum. id eſt,
uuliati adminiſtrationem, & il-
le dicitur magiſtratus.
Largitatis. Hc
pena de tertia parte nõ
h Mattimonit
quot e cauſis
peſſit dirimi.
le rebus credi. l. fin. Re-
pro veritate mortuus eſt eius
coniunx: vt illi ſacris Euange-
liis propoſitis, ſub geſtis monu-
mentorum deponat ſi pro ve-
ritate vir mortuus eſt: & poſt-
quam hæc geſta monumento-
rum cõfecta mulier pro ſuo te-
ſtimonio perceperit, etiam poſt
hoc iubemus manere eam per
vnius anni ſpatium, vt tiam
poſt hunc decurſum liceat le-
gitimas contrahere nuptias. Si
autem prter hanc obſeruatio-
nem mulier præſumpſerit ad a¬
liud venire matrimonium: &
ipſa, & qui ducit eam vxorem,
velut adulteri puniantur. Si au-
tem qui ſub geſtis monumen-
torum çum iureiurando teſtati
ſunt, conuincantur etiam fal-
ſum poſteà depoſuiſſe teſti-
monium: ipſi quidem militia
denudati, decem ari librarum
pœnam compellantur exolue-
re illi, quem mentiti ſunt mor-
tuum eſſe: ipſe verd licentiam
habeat, ſi voluerit, ſuã vxorem
recipere. Si verô ſcholaris fue-
rit ille, de cuius morte dubita-
tio eſt, à primis ſchol, & a¬
ctuario: ſi autem fœderatus,
ab optlone eius memoratã de-
poſitionem accipere eius vxo-
rem:his obſeruandis & circa a¬
lios omnes, qui in armata mili-
tia referuntur.
CAPVT XII.
Ex quibus cauſis matrimonium
ſine pœna ſoluatur.
Matrimonium etiam ex tribus
aliis cauſis ſuperiorib. additis di-
ſtrahi poteſt, & exceptis hac cõſti-
tutione numeratis: & ex nullis alii
matrimonia diſſoluuntur. BART.
5 Prædictis itaque cauſise
proſpeximus etiam has nomi-
natim adiicere, ex quibus ma-
trimonia ſine pena licet tranſi-
gere:hoc eſt, de iis, qui non po-
tuerut ab initio nuptiarum mi-
ſceri ſuis vxoribus, & que per
naturã viris conceſſa ſunt, age-
re:inſuper de iis viris, ac fœmi-
nis, qui cõſiſtente matrimonio
ſanctimonialem conuerſatio-
nem, & monaſterij habitationẽ
elegerint, & de iis perſonis, qu
in captiuitate aliquanto tem-
pore detinentur: in his enim tri-
bus caſibus, qu de eis priori-
bus noſtris legibus cõtinentur,
firma eſſe ſancimus. Memora-
tas igitur omues cauſas, qua in
prſenti noſtra lege continen-
tur, ſolas ſufficere iubemus ad
tranſactionem legitimorum ma-
trimoniorum. Reliquas autem
omnes vacare præcipimus: nul-
lamque aliam cauſam citra cas
que nominatim inſert ſunt
Authentica.
huic legi, poſſe ſoluere legiti-
mum matrimonium, ſiue no-
ſtris, ſiue veteribus legibus cõ-
tinentur.
CAP. XIII.
Si mulier ſine iusta cauſa marito
ſuo repudium miſerit.
Mulier, & vir peccantes, pœna
Nou exvij. 5o
fuit impoſita, ſcilicet in
perſona mulieris: ſed
detruditur in monaſte-
rium. Hodie eadem v¬
trique imponitur pœ-
na:vt j. vt fra fi.S..pen.
I Praditas. refert ſe
non ad omnia, qua hac
cõſtitutione dixit. nam
aliquando de? licito a Diuortium
diuortio, aliquando de certis caibus
illicito dixit: & he di¬ licitum: aliis
cit totum ſeruati: ſicut
dixit.
...l. .cI2 n5 Suiffi
5 Quia verô qudam mulie-
res inhoneſté volentes viuere, ſeſtinant propria ma-
trimonia ſoluere, ſancimus, ſi quando mulier citra
aliquam prædictarum à nobis cauſarum voluerit ma-
trimonium ſoluere, licentiam quidem eam non ha-
bere hoc agere: ſi verô permanſerit in huiuſmodi im-
pia voluntate, & repudium marito tranſmiſerit, iu-
bemus dotem quidem viro dari f; communibus fi-
liis ſecundûm legem ſeruandam. Si autem filios non
habuerit, lucrum fieri marito: mulierem verô pericu-
lo iudicis negotium audientis tradi epiſcopo ciuita-
tis, in qua communiter domicilium habuerint: qua-
tenus illius prouidentia in monaſterium ipſa mitta-
tur, vt quoad vixerit, debeat ibi conſiſtere: & ſi quidé
filios habuerit t huiuſmodi mulier, duas partes pro-
priæ eius ſubſtanti dare filiis: tertiam verd monaſte-
rio, in quod mittitur, applicare iure proprietatis. Si
verô filios non habuerit, ſint autem ei parentes: duas
partes quidem ipſius ſubſtantiæ monaſterio prberi,
vbi mittitur; tertiam verô partem illius parentibus
dari: niſi tamen ſub poteſtate eam habentes, irratio-
nabili repudio conſenſerunt. in hoc enim conſen-
tientes, nihil eos penitus ex ſubſtantia filiæ habere
permittimus; ſed hc omnia venerabili monaſterio
volumus applicari. Porro neque filiis, neque paren-
tibus exiſtentibus ei, omnem ſimiliter eius ſubſtan-
tiam competere monaſterio. Si verô iudex, qui ne-
gotium examinat, hoc non fecerit; id eſt, tradiderit h
in hoc deprehenſam ciuitatis epiſcopo, vt debeat
in monaſterium mitti, ſi quidem in hac fœliciſſima
ciuitate ſit iudex, ipſe quidemxxv. librarum auri pe-
nam exigatur: officium autem eius alias x. Si verô in
rouincia ſit eiuſmodi iudex, & non egerit, qua à
nois ie aeuui ſunt, lbrarun auri perſoluat pe-
nan & offcium eius alias v, Si veroiuader fuerit non
habens cingulumi: ipſe quidem pœnamx. librarum
auri exigatur, miniſtrantes autem ei quinque: quate-
nus mulcta, qua hinc accedit à memoratis perſonis,
per comitem rerum priuatarum, & palatinorú ſcho-
lam exigatur, & noſtro aſſignetur ærario. Si autem &
vir circa mulierem tranſigere ſtuduerit matrimoniu,
& irrationabiliter repudium deſtinare, iubemus red-
dere quidem eum, quam ſuſceperit dotem vnà cum
ſponſalitia largitate, & tantum ex alia eius ſubſtantia
preberi mulier, quantun ertin p arten ſponſalitia
faciat largitatis l, & ſi quidem ei filij ſunt, ſolu vſum,
& antenuptialis donationis, & à nobis addit ter-
ti partis mulierem habere: proprietatem verô filiis
conſeruare. filiis autem non exiſtentibus, habere mu-
lierem ſuper f vſum in ipſis rebus etiam proprieta-
tem, & prædictas! quidem diſpoſitiones diſſolutis
rationabiliter, aut etiam irrationabiliter nuptiis or-
dinamus: & omnia de memoratis caſibus ſecundum
hanc noſtram conſtitutionem iudicari, & decidi de-
cernimus.
legitima puniuntur, & iudices, &
officiales negligentes. BART.
CAP. XIV.
Si quis vxorem ſuam flagellis caſtigauerit.
JSi quis autem propriam vxorem flagellis, aut fu-
EE ſtibus
illicitum.
J’Alias legi-
tur, nõ tradide.
rit. Accurſ, re-
petẽdam par.
ticula, non, ad.
monet in Gl.
t Prater.