DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2601#0605
141 Quomin leſ maieſt crim proced. Titj. 142
aQVOMODO
Cie maieſtatis
crimine proce-
datur.
Iſta rubriea eſt magi-
Mraliter poſita cauſa cõ-
modioris allegationis. &
aduertendum eſt, quod li-
ber Authenticorum diui-
ſus eſt in nuem collatio-
Ius nouum nes ? poſtea ſuperuenit li-
Authenticoris ber Feudorum, quem r,
& Feudoru çoationem vocamus .
er abois rias ſipe-
In hoc tamé conſtitutiones, quas vne
eſſet ſtandum cimam collationem appol-
rommuni de lotipſaſque gloſſare volui
aominationt, ego Bartolus é de Saxo
vtentiun. Al Eerrato, eiuis Peruſinus,
uan pralt vt multa vilia, que in
earolus au- eis ſunt, omnibtus innote-
tor Gloſſa ſceren:, & etiam ad lau-
huius extraua ſen diuina recordationis
gantis. domini Henrici Impera-
toris ipſarum conſtitutionum autoris, aui illuſtriſſimi domini Caroli
à Bartoli ſecu quarti Romanorum Imperatoris nune d regnantis, cui debito fideli-
lum, & atas. tatis adſtringor: quia me ſuorum conſiliariorum, & domeſtico-
e Bartolo eiu yum numero aggregauit, & me, meõſque poſteros, quos legum Docto-
ue ſuceſſori es eſſe contigerit, legitimationis, & conceſſionis venia atatis, aliſque
bus leeri’ priuilegis, & gratis decorauit. In nomine igitur Dei omnipotentis
& mirrstote l lauden, & reuerentianm prafai domini Imperatoris, ſuique aui.
conceſſa. & ſtudentium vtilitatem gloſſaui ens ordine ifrà ſeripto, ſupponẽs
quidquid per me ditetur, correctioni cuiuſtibet melius ſentientis; &
quia textus eſt breuis, nullus me de gloſſarum longitudine inculpet.
ſunt enim multa gloſſa, ex quibus hac collatio multo vtilior roddi-
tur. BARTOLVS.
QVOMODO IN LESE
maieſtatis crimine procedatur?.
TITVLVS I.
Henricus ſeptimus diuina fauente gra-
tia Romanorum Imperator
ſemper Auguſtus.
E Dreprimendu , mul-
lul torun e facinora, qui
l ruptis d totius debite
fidelitatis f habeniss, aduersus
i
SMi D reprimendum Primô. ponit cauſam legis conden-
de z Secundô, ſtatutum generale in ordine proceden-
di in crimine lſ maieſtatis.3 Tertin, ſtatuti ſpe-
ciale in modo procedendi contra contumaces. 4. Quartô, ponit
clauſulam derogatoriam.5. Quintô, declarat ad quos caſus ex-
tendatur. . Sextô, quo tempore ſumat vigorem.
trœnn augenc Multorum. ſed cum multis f graſſantibus, iudici à lege an-
da vbi, aut tiqua concedatur arbitrium,vt poſſit ponas augere: vt ffade pœ.
quories delin l aut facta. fin & noff de infal. quid ergo. S. pœna grauior. ideo
quentium fre-
uentia eſt. t eaa AAALs -.. ICI I.
quentia el.pbitrium iudici imponendi pœnam maiorem maleficio liqui-
dato hc de nouo ſtatuit circa modum liquidandi dans pote-
ſtatem: & hc ſcilicet multitudo delinquentium, eſt cauſa fi-
nalis legis condendæ: ve j. dicam.
dJ Ruptis. determinat verbum, conantur, quod eſt j. nec reſol-
uitur in conditionem: quia determinat verbum prſentis, vel
præteriti temporis: ſecus ſi eſſet verbúõ futuri temporis, vel reſpi-
ceret futurum tempus: vt l.à teſtatoreff de condi. & domon. & de
vſu l euictis, quod tractaui ff-de condi. & demon lj.
e J Debite. iure diuino, & humano:vt j. dicetur.
h Fidelitas f Fidelitatis. Quedam h eſt fidelitas, que debetur proximo:
proximo, patri ſeilicet non offendere eum, nec ei inſidiariff. de iuſti. & iur. lvt
e domnoquu vim a autem tenetur eum defendereeuu ooſfdd regu iur, leul
pa caret. 2. Alia eſt fidelitas, que debetur patri, quei quis etiam
tenetur defendere verborquia debet patri indicare, que cogno-
ſcit contra eum:vt ffaad leg. Pompe. de parril. j. in fin. & leſeq de-
bet etiam ei reuerentiam ur in tit. de obſequiis. non autem repe-
rio quod quis teneatur patrem defendere facto, ſcilicet oppo-
nendo ſe, vel ſimili modo.
3. Tertia eſt fidelitas maior, qua quis tenetur domino ſuo:
quem non ſolûm tenetur non offendere: ſed vindicare verbo,
& defendere facto:vt x coll. de forfideli c.j. & de nofi for.c.j. Iſta
debet quis principi ſuo oſtendere, & ſi ſciuerit, indicare. quod
patet: quia conſcii etiam tenentur: vr C.ad leg. Iul maieſt l quiſ-
quis in fin. tenetur defendere eum, ffde re mili.l omne delictum.
S. fin. verè ergo hic dieitur totius: quia tota fidelitas debetur
principi. Eſt enim Deus in terris: C de ſacroſanc. Eccle l.iubemus
i Deus. 6. a. nullam nauem. & ibi no.& de co ſcriptum eſt: Diliges! Domi-
Alauth. 22d. num Deum tuum ex toto corde tuo, & ex tota anima tua, & ex
omnibus viribuis tuis.
gJ Habenis. Sicut enim per habenas equus rectè ducitur: ita
l Fidelitas cõ per fidelitatem ducitur ſubditus à dominorque fidelitas l habet
do u ſatier duas labenas, ſeilicet in faciendo qua fieri debent, & non fa
in s nonfa ciendo qua fieri non debent: ve modé dixi qua duo pracepta
ſunt due habenæ, per quas homo ſubditus ita ducitur: ſicut
tquus, & alia animalia ducuntur per habenas: & ita per iſta duo
Extrauag.
Finalis cau-
Lluius eys
condenda, de-
linquentium
multirmdo.
EXTRAVAGANTES
CVM APPARATV, SIVE
GLOSSIS DOMINI BARTO.
quas nonnulli xj collationem
appellant, fœliciter
incipiunt.
hoc caſu hc lex neceſſaria non videtur Solaantiqua iura dabãt
prxcepta homo duci-
tur, & pacifieus fit:
ſicut equus perhabe-
nas, quas timet. & fue-
runt hœc duo præcepra
facta primis duob. pa-
rentibus: ſuper quibus
pendent leges, & Pro-
pheræ, & ſuper quibus
totum vtriuſque iuris
corpus fundatum eſt: vt
no ff.de iuſtit. & iur. l.j.
& ideo bené dixit, ha-
benis.
h qIn cuius trãquillita-
te. hoc patet. nam cûm?
Imperium fuit in ſtatu,
& tranquillitate, totus
mundus fuit in pace, &
tranquillitate, vt tem-
pore Octauiani Augu-
ſti. cûm autem Impe-
rium fuit proſtratume
inſurrexit dira tyrannis.
& hc fuit huius opu-
ſculi cauſa finalis.
i Totius orbis. Con-
trà quia maior pars mundi non obedit principi.Solu.illud deb
facto: ſed de iure ſecus. Simile habemus de Daniele.9 ca vbi de
TI....T’. bis non obſe-
Nabuchodonoſor, qui erat vniuerſalis Imperator, ſic ait: Ti quitur de fa-
Rox regum es: Deus cœli regnum, fortitudinem, gloriam, & Im¬ A v¬ 2v:
perium dedit tibi: & omnia, in quibus habitarent filij hominum,
beſtias agri, & volusres cœlidedit in manu tua: & ſub ditione tua
vniuer ſa conſtituit. & intelligendum eſt de iure: quia de facto
non obedierunt ſibi omnia, vt legitur in Chronicis: vt in dit.
cap per gloſ Item contrà:qui a in c terris Eccleſiæ nullam habet
iuriſdictionem:vt in cap, paſtoralis. extrà de re iudi.in cle. olu.
1. Eccleſia habet ex donatione principis etiam ius, qui hanc
legem condidit: vt in cap-primo extrà de iureiurin cle. vnde ipſe
princeps habere videtur:vt in l prima. Somnia enim. Cod. de vete.
iu.ente.
2. Vel licet d’alicuius partienl dominiû nõ ſit ſuume tamen d’Imperatoris
verum eſt quodhie diciturſicut dicitur dominus gregis, etiam quemadmodi
ſi vnum pecus non ſit ſuum-ut ſſde rei vin lji iu& per hoe onia eſſe di.
pater quid Imperator recté dicitur dominus mudiſeilicet vni. omniar poſr.
uerſalis: licet ſingulares ſint domini prædiorum ſuorum:vnde à deat.
poſſeſſore ipſe poſſet vindicare mundum:vt l. bene à Zenone. C.
de quadri praſcrip. & ff.ad leg. Rho de iac l. deprecatio. Nec eſt opus
quod dicamus, quod omnia ſunt ſua quoad protectioneme, &c. e Imperatoris
vt no. in conſtitutione ff in princip. quia imô veré omnia ſunt ip¬ ſuntomnia nõ
ſius, ſi vniuerſaliter conſideretur.-E-.-. ituru prore-
i.2.. r. . ARA C AAIAſi -riA 5. ctione, ſed ve-
3. Vel tertiô inhrendo opinioni ſanctæ Eccleſi::primô fuit .
imperium Babylonis: ſecundô fuit imperium Perſarum, & Me-
dorum:tertiô fuit imperium Græcorum:quartô fuit imperium
Romanorum:vltimõ adueniente Chriſto iſtud Romanum im-
perriun ccpit ’eſſe Chriſtimperium; & ideo apud Chriſti vir quideiplemet
carium eſt vterque gladius:ſcilicet ſpiritualis, & téporalis. Chri¬ hriſtus pala
ſtus enim eſt lapis abſciſſus ſine manibus, cuius regnum nõ diſ- profeſſus eſt
ſipabitur:de quo prophetauit Daniel in dicto ca ix, vbi hæc om- regnum ſuum
nia imperia deſcribútur expreſsèdic ergo quod ante Chriſtum nõ eſſe de hou
imperium Romanum depédebat ab eo ſolo:& Imperator recte mundo.
dicebatur quod dominus mundi eſt: & quod omnia eius ſunt.
poſt Chriſtum verô omne imperium eſt apud Chriſtum, & eius
Vicarium: & transfertur per Papam in principem ſcularem:vt
extrà de elect.e. venerabilé. vnde ſi dicimus, omnia ſunt imperij
Romani, quia tuuc Chriſti:verum eſt ſi referamus ad perſonam
Chriſti. Si verô referamus ad perſonam Imperatoris ſacularis:
non propriè dicitur quod omnia ſunt ſua, vel ſub ſua iuriſdi-
ctione, quia non terræ Eccleſiæ illas enim ſibi reſeruat Papa, in
quo principaliter eſt imperium. in hac ergo conſtitutione ſi ſe
retulit ad imperium, vel ſi ſe retulit ad perſonam ſuam:locutus
eſt caute. nons enim dicit quod totius orbis iuriſdictio ſit ſua:
ſed quod totius orbis regularitas in eo requieſcit. nam & terras
Eccleſie ipſe habet certo modo regulari:h ſcilicet defendendo
eas, & ſeruando in deuotione Eccleſia: vt iurauit in c.j. extrà de
iureiur. in cle & hoc pro nune tranſitorie dico: quoniam opus
per ſe requiritur qua dico quare ſic credo tenere Eccleſiam: ſie
credo Imperatorem ſentire: & ſi male hoc, vel aliud intellige-
rem, ſum paratus corrigere.
l JHoſtili animo. i. nihil debentis ſubiectionis, & reuerentiæ,
ſecundûm H.
lJSubiecta. ad Romanos xij. c. Sed ibi non dicit, Romanorum
principi: ſed, poteſtatibus ſublimioribus. Sed de illo intelligendum
eſt, ſub quo Chriſtum voluit naſci, & crucifigi. hoc imperium
Eccleſia approbat, &c.
m J Facinoribus. i conſpirationibus in malã partem: vt noff.de
P publis
Romanu Imperiú, in cuius trã-
quillitate totius orbisl re-
gularitas requieſcit, hoſtili ani-
mo armati conantur, nedum
humana, verumetiam diuina
prcepta, quibus iubetur quod
omnis anima Romanoru prin-
cipi ſit ſubiectal, ſceleratiſſi-
mis facinoribus m, & aſſiduis
a Imperij trã-
quillitas ad ſin
gulos etia ſub.
ditos refertur.
b Imperatort
vniuerſus or-
c Imperator in
terris Eccleſie
nullam habet
iuriſdictionẽ.
f Male. quãdo
Totius orbi
iurildicti n
& regularitatẽ
in aliquo eſſe,
&requieſcere,
differunt.
h Imperator
quo ſenſu di-
catur regere
terras Eccle-
ſi.
aQVOMODO
Cie maieſtatis
crimine proce-
datur.
Iſta rubriea eſt magi-
Mraliter poſita cauſa cõ-
modioris allegationis. &
aduertendum eſt, quod li-
ber Authenticorum diui-
ſus eſt in nuem collatio-
Ius nouum nes ? poſtea ſuperuenit li-
Authenticoris ber Feudorum, quem r,
& Feudoru çoationem vocamus .
er abois rias ſipe-
In hoc tamé conſtitutiones, quas vne
eſſet ſtandum cimam collationem appol-
rommuni de lotipſaſque gloſſare volui
aominationt, ego Bartolus é de Saxo
vtentiun. Al Eerrato, eiuis Peruſinus,
uan pralt vt multa vilia, que in
earolus au- eis ſunt, omnibtus innote-
tor Gloſſa ſceren:, & etiam ad lau-
huius extraua ſen diuina recordationis
gantis. domini Henrici Impera-
toris ipſarum conſtitutionum autoris, aui illuſtriſſimi domini Caroli
à Bartoli ſecu quarti Romanorum Imperatoris nune d regnantis, cui debito fideli-
lum, & atas. tatis adſtringor: quia me ſuorum conſiliariorum, & domeſtico-
e Bartolo eiu yum numero aggregauit, & me, meõſque poſteros, quos legum Docto-
ue ſuceſſori es eſſe contigerit, legitimationis, & conceſſionis venia atatis, aliſque
bus leeri’ priuilegis, & gratis decorauit. In nomine igitur Dei omnipotentis
& mirrstote l lauden, & reuerentianm prafai domini Imperatoris, ſuique aui.
conceſſa. & ſtudentium vtilitatem gloſſaui ens ordine ifrà ſeripto, ſupponẽs
quidquid per me ditetur, correctioni cuiuſtibet melius ſentientis; &
quia textus eſt breuis, nullus me de gloſſarum longitudine inculpet.
ſunt enim multa gloſſa, ex quibus hac collatio multo vtilior roddi-
tur. BARTOLVS.
QVOMODO IN LESE
maieſtatis crimine procedatur?.
TITVLVS I.
Henricus ſeptimus diuina fauente gra-
tia Romanorum Imperator
ſemper Auguſtus.
E Dreprimendu , mul-
lul torun e facinora, qui
l ruptis d totius debite
fidelitatis f habeniss, aduersus
i
SMi D reprimendum Primô. ponit cauſam legis conden-
de z Secundô, ſtatutum generale in ordine proceden-
di in crimine lſ maieſtatis.3 Tertin, ſtatuti ſpe-
ciale in modo procedendi contra contumaces. 4. Quartô, ponit
clauſulam derogatoriam.5. Quintô, declarat ad quos caſus ex-
tendatur. . Sextô, quo tempore ſumat vigorem.
trœnn augenc Multorum. ſed cum multis f graſſantibus, iudici à lege an-
da vbi, aut tiqua concedatur arbitrium,vt poſſit ponas augere: vt ffade pœ.
quories delin l aut facta. fin & noff de infal. quid ergo. S. pœna grauior. ideo
quentium fre-
uentia eſt. t eaa AAALs -.. ICI I.
quentia el.pbitrium iudici imponendi pœnam maiorem maleficio liqui-
dato hc de nouo ſtatuit circa modum liquidandi dans pote-
ſtatem: & hc ſcilicet multitudo delinquentium, eſt cauſa fi-
nalis legis condendæ: ve j. dicam.
dJ Ruptis. determinat verbum, conantur, quod eſt j. nec reſol-
uitur in conditionem: quia determinat verbum prſentis, vel
præteriti temporis: ſecus ſi eſſet verbúõ futuri temporis, vel reſpi-
ceret futurum tempus: vt l.à teſtatoreff de condi. & domon. & de
vſu l euictis, quod tractaui ff-de condi. & demon lj.
e J Debite. iure diuino, & humano:vt j. dicetur.
h Fidelitas f Fidelitatis. Quedam h eſt fidelitas, que debetur proximo:
proximo, patri ſeilicet non offendere eum, nec ei inſidiariff. de iuſti. & iur. lvt
e domnoquu vim a autem tenetur eum defendereeuu ooſfdd regu iur, leul
pa caret. 2. Alia eſt fidelitas, que debetur patri, quei quis etiam
tenetur defendere verborquia debet patri indicare, que cogno-
ſcit contra eum:vt ffaad leg. Pompe. de parril. j. in fin. & leſeq de-
bet etiam ei reuerentiam ur in tit. de obſequiis. non autem repe-
rio quod quis teneatur patrem defendere facto, ſcilicet oppo-
nendo ſe, vel ſimili modo.
3. Tertia eſt fidelitas maior, qua quis tenetur domino ſuo:
quem non ſolûm tenetur non offendere: ſed vindicare verbo,
& defendere facto:vt x coll. de forfideli c.j. & de nofi for.c.j. Iſta
debet quis principi ſuo oſtendere, & ſi ſciuerit, indicare. quod
patet: quia conſcii etiam tenentur: vr C.ad leg. Iul maieſt l quiſ-
quis in fin. tenetur defendere eum, ffde re mili.l omne delictum.
S. fin. verè ergo hic dieitur totius: quia tota fidelitas debetur
principi. Eſt enim Deus in terris: C de ſacroſanc. Eccle l.iubemus
i Deus. 6. a. nullam nauem. & ibi no.& de co ſcriptum eſt: Diliges! Domi-
Alauth. 22d. num Deum tuum ex toto corde tuo, & ex tota anima tua, & ex
omnibus viribuis tuis.
gJ Habenis. Sicut enim per habenas equus rectè ducitur: ita
l Fidelitas cõ per fidelitatem ducitur ſubditus à dominorque fidelitas l habet
do u ſatier duas labenas, ſeilicet in faciendo qua fieri debent, & non fa
in s nonfa ciendo qua fieri non debent: ve modé dixi qua duo pracepta
ſunt due habenæ, per quas homo ſubditus ita ducitur: ſicut
tquus, & alia animalia ducuntur per habenas: & ita per iſta duo
Extrauag.
Finalis cau-
Lluius eys
condenda, de-
linquentium
multirmdo.
EXTRAVAGANTES
CVM APPARATV, SIVE
GLOSSIS DOMINI BARTO.
quas nonnulli xj collationem
appellant, fœliciter
incipiunt.
hoc caſu hc lex neceſſaria non videtur Solaantiqua iura dabãt
prxcepta homo duci-
tur, & pacifieus fit:
ſicut equus perhabe-
nas, quas timet. & fue-
runt hœc duo præcepra
facta primis duob. pa-
rentibus: ſuper quibus
pendent leges, & Pro-
pheræ, & ſuper quibus
totum vtriuſque iuris
corpus fundatum eſt: vt
no ff.de iuſtit. & iur. l.j.
& ideo bené dixit, ha-
benis.
h qIn cuius trãquillita-
te. hoc patet. nam cûm?
Imperium fuit in ſtatu,
& tranquillitate, totus
mundus fuit in pace, &
tranquillitate, vt tem-
pore Octauiani Augu-
ſti. cûm autem Impe-
rium fuit proſtratume
inſurrexit dira tyrannis.
& hc fuit huius opu-
ſculi cauſa finalis.
i Totius orbis. Con-
trà quia maior pars mundi non obedit principi.Solu.illud deb
facto: ſed de iure ſecus. Simile habemus de Daniele.9 ca vbi de
TI....T’. bis non obſe-
Nabuchodonoſor, qui erat vniuerſalis Imperator, ſic ait: Ti quitur de fa-
Rox regum es: Deus cœli regnum, fortitudinem, gloriam, & Im¬ A v¬ 2v:
perium dedit tibi: & omnia, in quibus habitarent filij hominum,
beſtias agri, & volusres cœlidedit in manu tua: & ſub ditione tua
vniuer ſa conſtituit. & intelligendum eſt de iure: quia de facto
non obedierunt ſibi omnia, vt legitur in Chronicis: vt in dit.
cap per gloſ Item contrà:qui a in c terris Eccleſiæ nullam habet
iuriſdictionem:vt in cap, paſtoralis. extrà de re iudi.in cle. olu.
1. Eccleſia habet ex donatione principis etiam ius, qui hanc
legem condidit: vt in cap-primo extrà de iureiurin cle. vnde ipſe
princeps habere videtur:vt in l prima. Somnia enim. Cod. de vete.
iu.ente.
2. Vel licet d’alicuius partienl dominiû nõ ſit ſuume tamen d’Imperatoris
verum eſt quodhie diciturſicut dicitur dominus gregis, etiam quemadmodi
ſi vnum pecus non ſit ſuum-ut ſſde rei vin lji iu& per hoe onia eſſe di.
pater quid Imperator recté dicitur dominus mudiſeilicet vni. omniar poſr.
uerſalis: licet ſingulares ſint domini prædiorum ſuorum:vnde à deat.
poſſeſſore ipſe poſſet vindicare mundum:vt l. bene à Zenone. C.
de quadri praſcrip. & ff.ad leg. Rho de iac l. deprecatio. Nec eſt opus
quod dicamus, quod omnia ſunt ſua quoad protectioneme, &c. e Imperatoris
vt no. in conſtitutione ff in princip. quia imô veré omnia ſunt ip¬ ſuntomnia nõ
ſius, ſi vniuerſaliter conſideretur.-E-.-. ituru prore-
i.2.. r. . ARA C AAIAſi -riA 5. ctione, ſed ve-
3. Vel tertiô inhrendo opinioni ſanctæ Eccleſi::primô fuit .
imperium Babylonis: ſecundô fuit imperium Perſarum, & Me-
dorum:tertiô fuit imperium Græcorum:quartô fuit imperium
Romanorum:vltimõ adueniente Chriſto iſtud Romanum im-
perriun ccpit ’eſſe Chriſtimperium; & ideo apud Chriſti vir quideiplemet
carium eſt vterque gladius:ſcilicet ſpiritualis, & téporalis. Chri¬ hriſtus pala
ſtus enim eſt lapis abſciſſus ſine manibus, cuius regnum nõ diſ- profeſſus eſt
ſipabitur:de quo prophetauit Daniel in dicto ca ix, vbi hæc om- regnum ſuum
nia imperia deſcribútur expreſsèdic ergo quod ante Chriſtum nõ eſſe de hou
imperium Romanum depédebat ab eo ſolo:& Imperator recte mundo.
dicebatur quod dominus mundi eſt: & quod omnia eius ſunt.
poſt Chriſtum verô omne imperium eſt apud Chriſtum, & eius
Vicarium: & transfertur per Papam in principem ſcularem:vt
extrà de elect.e. venerabilé. vnde ſi dicimus, omnia ſunt imperij
Romani, quia tuuc Chriſti:verum eſt ſi referamus ad perſonam
Chriſti. Si verô referamus ad perſonam Imperatoris ſacularis:
non propriè dicitur quod omnia ſunt ſua, vel ſub ſua iuriſdi-
ctione, quia non terræ Eccleſiæ illas enim ſibi reſeruat Papa, in
quo principaliter eſt imperium. in hac ergo conſtitutione ſi ſe
retulit ad imperium, vel ſi ſe retulit ad perſonam ſuam:locutus
eſt caute. nons enim dicit quod totius orbis iuriſdictio ſit ſua:
ſed quod totius orbis regularitas in eo requieſcit. nam & terras
Eccleſie ipſe habet certo modo regulari:h ſcilicet defendendo
eas, & ſeruando in deuotione Eccleſia: vt iurauit in c.j. extrà de
iureiur. in cle & hoc pro nune tranſitorie dico: quoniam opus
per ſe requiritur qua dico quare ſic credo tenere Eccleſiam: ſie
credo Imperatorem ſentire: & ſi male hoc, vel aliud intellige-
rem, ſum paratus corrigere.
l JHoſtili animo. i. nihil debentis ſubiectionis, & reuerentiæ,
ſecundûm H.
lJSubiecta. ad Romanos xij. c. Sed ibi non dicit, Romanorum
principi: ſed, poteſtatibus ſublimioribus. Sed de illo intelligendum
eſt, ſub quo Chriſtum voluit naſci, & crucifigi. hoc imperium
Eccleſia approbat, &c.
m J Facinoribus. i conſpirationibus in malã partem: vt noff.de
P publis
Romanu Imperiú, in cuius trã-
quillitate totius orbisl re-
gularitas requieſcit, hoſtili ani-
mo armati conantur, nedum
humana, verumetiam diuina
prcepta, quibus iubetur quod
omnis anima Romanoru prin-
cipi ſit ſubiectal, ſceleratiſſi-
mis facinoribus m, & aſſiduis
a Imperij trã-
quillitas ad ſin
gulos etia ſub.
ditos refertur.
b Imperatort
vniuerſus or-
c Imperator in
terris Eccleſie
nullam habet
iuriſdictionẽ.
f Male. quãdo
Totius orbi
iurildicti n
& regularitatẽ
in aliquo eſſe,
&requieſcere,
differunt.
h Imperator
quo ſenſu di-
catur regere
terras Eccle-
ſi.