DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.29294#0059
współczesnych156. Wkrótce po ukończeniu Sali Rycerskiej gipsowe
odlewy rzeźb Lebruna i Monaldiego stały się ozdobami rezydencji
Potockich w Wilanowie, Mniszchów w Wiśniowcu i Chodkiewi-
czów w Młynowie157, a o znacznym zainteresowaniu świadczy licz-
ba kopii z końca XVIII wieku, znajdujących się do dziś w zbiorach
muzealnych. Inicjatywa królewska została też niebawem podjęta
w historycznych stolicach Obojga Narodów. Pierwszeństwo wzięło
Wilno, gdzie już ok. roku 1790 - „za laskawem dozwoleniem wspo-
mnianego Monarchy przekopiowania oryginałów w Zamku Kró-
lewskim Warszawskim znajdujących się” - pijar, lcs. Józef Bogu-
sławski, kanonik wileński i profesor tutejszego Uniwersytetu, przy-
stąpił do tworzenia Galerii Sławnych Polaków, powierzając realiza-
cję tego zadania grupie miejscowych malarzy, w większości
uczniów Franciszka Smuglewicza158. Nie ograniczył się przy tym
do skopiowania wspomnianych wizerunków warszawskich, lecz
z godną podziwu operatywnością skorzysta! również z oryginałów
przechowywanych w Wilnie, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Ję-
drzejowie, Tarnowie, Nieświeżu, Wiśniowcu i Żółkwi. Nadto
znacznie rozszerzył poczet sławnych rodaków, a jako lokalny pa-
triota umieścił też w nim więcej osób zasłużonych dla swej bliższej
ojczyzny. Powtarzając koncepcję zrealizowaną w Warszawie do
zbioru portretów dołączył 10 obrazów o tematyce historycznej,
przedstawiających „znakomitsze na Litwie wypadki zdarzone, czy-
li epoki”, od unii w Krewie, poprzez chrzest Litwy, oblężenie Wil-
na w 1457 roku, przyłączenie Inflant w roku 1557, podział na woje-
wództwa i powiaty z 1569 roku, założenie Akademii Wileńskiej
w roku 1579, wydanie Statutu Litewskiego w 1588 roku, granice
z roku 1635, oraz wydarzenia dotyczące uczelni - przekształcenie
akademii jezuickiej w Uniwersytet w roku 1781 i nadanie mu
w 1803 roku statusu Uniwersytetu Imperatorskiego. W ciągu 30 lat
zgromadzi! dwieście kilkadziesiąt płócien, które udostępnił pu-
bliczności w domu wzniesionym własnym kosztem przy głównej
ulicy miasta, a także opracował i wydal drukiem obszerny katalog.
Po śmierci kanonika Bogusławskiego (zm. 1819) dom przy ul.
Zamkowej 10, stanowiący formalnie własność kapituły wileńskiej,
156 Rottermund 1989, s. 142-144 wspomina pełną pochwal relację „Gazety Warszawskiej”
z 29 XI 1786, a także utwory poetyckie: J. P. Woronicza {Na pokoje nowe w Zamku Królew-
skim obrazami sławnych czynów polskich, portretami i biustami znakomitszych Polaków ozdobione,
1786), A. Naruszewicza {Przy otwarciu Sali Narodowej w Zamku Jego Królewskiej Mości,
1786), K. Zubowskiego {Suplika do Jego Królewskiej Mości mężów nie weszłych do świątyni
chwały czasu otwarcia Sali Narodowej w pałacu zamkowym warszawskim 1786, wyd. 1789) i na-
pisany w roku 1786 poemat S. Trembeckiego (Spartanka).
157 K. Mikocka-Rachubowa, SAP, t. V, 1993, s. 7; Mańkowski 1934, s. 26; Tomkiewicz
1934, s. 330; AP Kraków. Oddział na Wawelu, Arch. Młynowskie, AMCh nr 1602, Rejestry
mebli, sreber, porcelany i obrazów pałacu młynowskiego, 1820-51.
158 Bogusławski 1814, s. [2], gdzie wśród wykonawców wymienił Bielińskiego, Bilikiewi-
cza, Gaspara Borowskiego, Ignacego Brzuszkiewicza, Czerepińskiego, Jana Krzysztofa Da-
niela, Antoniego Głowackiego, Marcelego Januszewicza, Michała Józefowicza, Daniela
Kondratowicza, Kozłowskiego, Józefa Peszkę i Wejwerowicza.
odlewy rzeźb Lebruna i Monaldiego stały się ozdobami rezydencji
Potockich w Wilanowie, Mniszchów w Wiśniowcu i Chodkiewi-
czów w Młynowie157, a o znacznym zainteresowaniu świadczy licz-
ba kopii z końca XVIII wieku, znajdujących się do dziś w zbiorach
muzealnych. Inicjatywa królewska została też niebawem podjęta
w historycznych stolicach Obojga Narodów. Pierwszeństwo wzięło
Wilno, gdzie już ok. roku 1790 - „za laskawem dozwoleniem wspo-
mnianego Monarchy przekopiowania oryginałów w Zamku Kró-
lewskim Warszawskim znajdujących się” - pijar, lcs. Józef Bogu-
sławski, kanonik wileński i profesor tutejszego Uniwersytetu, przy-
stąpił do tworzenia Galerii Sławnych Polaków, powierzając realiza-
cję tego zadania grupie miejscowych malarzy, w większości
uczniów Franciszka Smuglewicza158. Nie ograniczył się przy tym
do skopiowania wspomnianych wizerunków warszawskich, lecz
z godną podziwu operatywnością skorzysta! również z oryginałów
przechowywanych w Wilnie, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Ję-
drzejowie, Tarnowie, Nieświeżu, Wiśniowcu i Żółkwi. Nadto
znacznie rozszerzył poczet sławnych rodaków, a jako lokalny pa-
triota umieścił też w nim więcej osób zasłużonych dla swej bliższej
ojczyzny. Powtarzając koncepcję zrealizowaną w Warszawie do
zbioru portretów dołączył 10 obrazów o tematyce historycznej,
przedstawiających „znakomitsze na Litwie wypadki zdarzone, czy-
li epoki”, od unii w Krewie, poprzez chrzest Litwy, oblężenie Wil-
na w 1457 roku, przyłączenie Inflant w roku 1557, podział na woje-
wództwa i powiaty z 1569 roku, założenie Akademii Wileńskiej
w roku 1579, wydanie Statutu Litewskiego w 1588 roku, granice
z roku 1635, oraz wydarzenia dotyczące uczelni - przekształcenie
akademii jezuickiej w Uniwersytet w roku 1781 i nadanie mu
w 1803 roku statusu Uniwersytetu Imperatorskiego. W ciągu 30 lat
zgromadzi! dwieście kilkadziesiąt płócien, które udostępnił pu-
bliczności w domu wzniesionym własnym kosztem przy głównej
ulicy miasta, a także opracował i wydal drukiem obszerny katalog.
Po śmierci kanonika Bogusławskiego (zm. 1819) dom przy ul.
Zamkowej 10, stanowiący formalnie własność kapituły wileńskiej,
156 Rottermund 1989, s. 142-144 wspomina pełną pochwal relację „Gazety Warszawskiej”
z 29 XI 1786, a także utwory poetyckie: J. P. Woronicza {Na pokoje nowe w Zamku Królew-
skim obrazami sławnych czynów polskich, portretami i biustami znakomitszych Polaków ozdobione,
1786), A. Naruszewicza {Przy otwarciu Sali Narodowej w Zamku Jego Królewskiej Mości,
1786), K. Zubowskiego {Suplika do Jego Królewskiej Mości mężów nie weszłych do świątyni
chwały czasu otwarcia Sali Narodowej w pałacu zamkowym warszawskim 1786, wyd. 1789) i na-
pisany w roku 1786 poemat S. Trembeckiego (Spartanka).
157 K. Mikocka-Rachubowa, SAP, t. V, 1993, s. 7; Mańkowski 1934, s. 26; Tomkiewicz
1934, s. 330; AP Kraków. Oddział na Wawelu, Arch. Młynowskie, AMCh nr 1602, Rejestry
mebli, sreber, porcelany i obrazów pałacu młynowskiego, 1820-51.
158 Bogusławski 1814, s. [2], gdzie wśród wykonawców wymienił Bielińskiego, Bilikiewi-
cza, Gaspara Borowskiego, Ignacego Brzuszkiewicza, Czerepińskiego, Jana Krzysztofa Da-
niela, Antoniego Głowackiego, Marcelego Januszewicza, Michała Józefowicza, Daniela
Kondratowicza, Kozłowskiego, Józefa Peszkę i Wejwerowicza.