DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.69873#0545
Motywy antyczne
w dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
Przed laty zwykło się charakteryzować sztukę renesansu jako zwrot
do natury i nawrót do sztuki antycznej. Wiadomo dziś jednak, że zwrot
do natury cechował od 2 poł. XII w. sztukę średniowieczną w krajach
położonych na północ od Alp, a chociaż w XV w. nie przybrał postaci
naukowej, właściwej we Włoszech badaniom na polu geometrii wykre-
ślnej, które wyraziły się w sformułowaniu praw perspektywy matema-
tycznej, niemniej doprowadził drogą intuicyjnego porządkowania danych
zmysłowych do wyników zbieżnych z osiągnięciami artystów włos-
kich Quattrocenta. Natomiast nawrót do sztuki antycznej, choć wy-
stępujący na Północy w różnej postaci (survivance lub reveil) i z różnym
nasileniem w okresie wczesnego i dojrzałego średniowiecza (sztuka karo-
lińska, ottońska, romańska i styl antykizujący lat ok. 1200), jest znamie-
niem włoskiej sztuki renesansowej, nie mającym odpowiednika na go-
tyckiej Północy, przede wszystkim z braku tak obfitego materiału zabyt-
kowego antycznego, jak ten, który istniał w bezpośrednim zasięgu base-
nu Morza Śródziemnego we Włoszech1.
W dziejach sztuki na ziemiach Polski tradycje antyczne w znikomym
tylko stopniu dochodziły do głosu w sztuce przedromańskiej i romań-
skiej, a w okresie gotyku tym bardziej brak ich jest zrozumiały2. Dopiero
wprowadzenie do Polski elementów sztuki renesansowej w 1 ćw. XVI w.
przez artystów włoskich zmieniło dotychczasowy kierunek rozwoju sztu-
ki w Polsce i po raz pierwszy dało możność nie tylko stosowania u nas
rozlicznych motywów renesansowych będących więcej lub mniej swo-
bodnym przetworzeniem motywów i tematów antycznych, ale także —
i to jest najważniejsze — stworzyło warunki do samodzielnego przejmo-
wania motywów antycznych i posługiwania się nimi czy to w postaci
imitacji, czy asymilacji przez artystów włoskich w Polsce działających,
jeśli już nie przez artystów polskich3.
Pomijając importy rzymskie na ziemiach zamieszkałych przez Słowian
zachodnich, które w okresie wczesnego średniowiecza weszły w skład
państwa pierwszych Piastów, oraz pośrednie przekazy antyczne w sztuce
przedromańskiej i romańskiej, był więc renesans pierwszym stylem, wraz 539
w dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
Przed laty zwykło się charakteryzować sztukę renesansu jako zwrot
do natury i nawrót do sztuki antycznej. Wiadomo dziś jednak, że zwrot
do natury cechował od 2 poł. XII w. sztukę średniowieczną w krajach
położonych na północ od Alp, a chociaż w XV w. nie przybrał postaci
naukowej, właściwej we Włoszech badaniom na polu geometrii wykre-
ślnej, które wyraziły się w sformułowaniu praw perspektywy matema-
tycznej, niemniej doprowadził drogą intuicyjnego porządkowania danych
zmysłowych do wyników zbieżnych z osiągnięciami artystów włos-
kich Quattrocenta. Natomiast nawrót do sztuki antycznej, choć wy-
stępujący na Północy w różnej postaci (survivance lub reveil) i z różnym
nasileniem w okresie wczesnego i dojrzałego średniowiecza (sztuka karo-
lińska, ottońska, romańska i styl antykizujący lat ok. 1200), jest znamie-
niem włoskiej sztuki renesansowej, nie mającym odpowiednika na go-
tyckiej Północy, przede wszystkim z braku tak obfitego materiału zabyt-
kowego antycznego, jak ten, który istniał w bezpośrednim zasięgu base-
nu Morza Śródziemnego we Włoszech1.
W dziejach sztuki na ziemiach Polski tradycje antyczne w znikomym
tylko stopniu dochodziły do głosu w sztuce przedromańskiej i romań-
skiej, a w okresie gotyku tym bardziej brak ich jest zrozumiały2. Dopiero
wprowadzenie do Polski elementów sztuki renesansowej w 1 ćw. XVI w.
przez artystów włoskich zmieniło dotychczasowy kierunek rozwoju sztu-
ki w Polsce i po raz pierwszy dało możność nie tylko stosowania u nas
rozlicznych motywów renesansowych będących więcej lub mniej swo-
bodnym przetworzeniem motywów i tematów antycznych, ale także —
i to jest najważniejsze — stworzyło warunki do samodzielnego przejmo-
wania motywów antycznych i posługiwania się nimi czy to w postaci
imitacji, czy asymilacji przez artystów włoskich w Polsce działających,
jeśli już nie przez artystów polskich3.
Pomijając importy rzymskie na ziemiach zamieszkałych przez Słowian
zachodnich, które w okresie wczesnego średniowiecza weszły w skład
państwa pierwszych Piastów, oraz pośrednie przekazy antyczne w sztuce
przedromańskiej i romańskiej, był więc renesans pierwszym stylem, wraz 539