Kircher, Athanasius; Waesberghe, Joannes Janssonius van [Bearb.]; Weyerstraet, Sara [Bearb.]: Athanasii Kircheri è Soc. Jesu Latium. Id Est, Nova & Parallela Latii tum Veteris tum Novi Descriptio (Amstelodami: Apud Joannem Janssonium à Waesberge, & Hæredes Elizei Weyerstraet, 1671)

VETUS & NOVUM LATIUM.

TTilla , malamque peElori expuli tu/'-
fim.
Ex his versibus patet. Fundum Catullia-
num, Sabinufne, an Tyburtinus sit, fuisse
controversum ; eb quod Amo ssumen
A . Latium olim a Sabina divideret, ita ut
^Sabinos quicquid ex dextra Anienis ripa, ad Sa-
4 Lauo. p’mos , & qUiCqUi J £ sinistra, ad Latium
pertineret. Cum itaque Villam Catulli
a dextra Anienis fitam fuisse ostensum
sit, non tam in Tyburtino, quam Sabino
fundo sitam fuisse colligitur, verum ut
Flumina _ res decidatur;sciendum est,non ita prcc-
dividunt cise sumendam esse divisionem ssumi-
n*s* ut in opposita ripa sive villae, sive
utrinque oppida alterius jurisdidionis essecen-
pcantur. pej maxsme observandum esse
existimem territorium, quod divisione
ssuminis non ita terminatur , ut ultra
ssumina non ulterius sese extendat.Hoc
pado Tyberis, etiamsi Hetruriam a La-
tio dividat, nemo tamen facile
dixerit, transtiberinam aut Vaticanam
regionem ad urbem non pertinere,
cum secundum communem assiimati-
onem totum complexum, tam ultra,
quam citra flumen, una & eadem Ro-
ma esse, & tam hi,quam illi Romani pa-
tria,non Hetrufci censeantur.Pari ratio-
ne villae, oppida, fundique, exadver-
sa Anienis parte inquantum Tyburtino
continentur Territorio, non SabimefcA
Tyburtino jurisdidionis esse censeri
debent, ut proinde Filia Zenobia regi-
nae , Ventidii 'Eafii Cos. Quintilii Vari,
Horatii &c. in quantum in Territorio
Tyburtino sitx fuerunt, non Sabina^ sed
Tyburtino,juxta communem loquendi
modum, non obstante naturali fundo-
rum , qui per ssumen dividitur, situ, di-
cendae sunt; uti fuse docetur in l>ge-
jlis de alluvionibus fluminum. Sedhisce
jam positis, jam revertamur ad Vil-
lam.
Exstabat uti olim, ita hodie fontis
amplissima scaturigo muri fornice cir-
cundata , quam & in Villas vicinas
Horatii, & Quintilii Vari derivatam :
fuisse aquiduduum inciles , qui in ;
hunc usque diem in via publica per i

dorsum montis ambulantibus occur-
runt, demonstrant; estque aqua o-
mnium , quae in Tyburtino Territorio
reperiuntur, saluberrima, ita ut aegris
etiam passim sine nocumento in po-
tum cedat. Distat autem hic fons ad
Villam Catulli ab Anienis ripa per diffi-
cilem profundioris vallis descensum
quasi quingentis passibus; ubi & colli-
culuspccurrit, ob planitiem non exi-
guam amoenitate plenus; cui Villa Ca-
tulli conjunda fuisse colligitur, ex va-
riis marmorum fragmentis, tessellati-
que operis reliquiis, quas coloni vini-
toresque ibidem detexerunt. Locus
hodie Truglia dicitur, quam^to/z^
Regius putat ex nomine Catulli, cor-
rupta Truglia, quasi diceres , Tulla,
vocem remansisse. Erat porro ex dido
clivo via, ad Anienis usque ripas, quas
tum ad animi relaxationem, tum ad
Poeticum enthusiasinum murmure
ssuminis suscitandum,Gzrw//w petiisse
tradunt. Fuit autem Catullus patrid CasuIIus
Veronensts , iis Poetis , quos lafcLos^ru
vocant,adnumeratus, velipso Ovidio
de injuria sibi illata conquerente, quod
ex tot lajcsuorum Poetarum numero
ipse solus exilii poenam sustinere de-
buerit.
Villa Horatii.
Villa Tyburtina Horatii Flacci, ex nd^fhc-
propriis suis versibus, non alibi exsti- ci-
tisse ostenditur, quam in adversa Anie-
nis parte, quo in loco hodie Coenobium
Su. Antonii Fratrum Minor. S". Fran-
ci fci situm soedamus, ubi porticuum
dirutarum multa vestigia comparent;
dabaturque ex ea descensus ad ripam
usque Anienis, quemadmodum ipse de
sefatetur 1.4, Odei. Ubi versibusfin-
gendis occupabatur.
Ego ApisMatina
Moremo doque ,
Grata carpentis thyma per labo-
rem,
Hurimum circa nemus undiqua-
que,
Tiburis ripas operofaparVas.
Carmina fingo.
X 3 Quanta