DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.56850#0320
VETUS & MOV
tum summo sane Setinorum emolu-
mento revocatum fuit, & haud dubie
totum negotium ad exitum perduxis-
sent , nisi dissidia & diseordia, tum
Difcordia Setinorum inter se , tum cum vicinis
rum moli- principibus denuo exorta totum inter-
turbassent; atque adeo concordia res
twbatrtx. > 1 i-
parvas crelcere,diicordia magnas perdi,
iis optimo jure applicari potuerit. Nam
qui ex Bonificatoribus, ut vocant, in
sicco camposjamsuoscollocarant, ul-
teriorem paludum exsiccationem tan-
quam summo libi in lucro acquirendo
praejudicio futuram,aliisque neseio qui-
bus frivolis praetextibus omnibus mo-
dis impedire conati sunt. Pifcatores
quoque non camporum sed lacuum
desiderio perciti nullum non lapidem
moverunt, ut tam laudabile institutum
irritum redderent; hoc unicum timen-
tes , ne si paludes in campos reduceren-
tur,omni lucro sese intra breve tempus,
ex annua piseium captura comparato
exutos viderent, unde ruptis maligne
aggeribus, qui in sicco jam stabant,
campos nova repleverunt inundatio-
nis illuvie,impigre eos ad hoc non tan-
tum sollicitantibus, sed & pecunia ve-
luti perverfe machinationis prxmio
proposita corrumpentibus adverfe par-
tis xmulis, ita ut Setinis turrim eo in lo-
co , ubi Cacata & Ca^atella , principes
ssuvii, proxime junguntur, & in quo
maximum aggeribus periculum immi-
neret contra violentam invasionem &
hostiles machinationes extruere opus
fuerit; qua? & in hunc diem sufficienti
munita prxsidio persistit. Terra itaq; &
aqua alterna in vasi one de stationis pos-
Sub sixto sessione conssigentibus, tandem Sixtus
sapientissimus Pontifex mundo ex-
ortus, pro ingenti & prorsus heroica
animi sui magnitudine, post innumera
quasacraqua profana, quibus Ppmam
exornavit monumenta ad paludum
quoque Pomptinarum exsiccationem
jam multis ante seculis a diversis pera-
dam animum quoque suum, circa ea
tantum, quae natura vel ars negasset, &
humana potentia vix fieri crederentur,
U M L A T I U M. x5i
occupatum adjecit, Se ut negotium
ardentius in exeeutionem mitteretur,
ipse in propria persona exsiccanda loca;
ad opus prxsentia sua urgendum,
adeunda duxit. Et post maturam sin-
gulorum considerationem, informa-
tionemque de singulis acceptam, nego-
tium felici suo & prorsus divino con-
silio auspicatus, fossam novam, qux &
in hunc diem ab ejus nomine, ilfiume
de Sifto , id est, flumen Sixtinum dicitur, Monpr*-
hen praecepit. Sed uti rerum humana- pta inter-
rum incertus exitus, sic morte prae-
ventus Pontifex, uti fossam jam fere ad
mare dedudam ad optatum finem de-
ducere non licuit; sic prxcelsa in ma-
gnifico pedore concepta molimina
successoribus in exeeutionem mandan-
da reliquit. Quod tamen opus, si vita
superfuisset,tam excelsus animus,quan-
tum ex ingeniosa negotii dispositione
mihi concipere licuit, haud dubie vel
ad veterum, si ita loqui liceat, invidiam
prxstitisset. Tandem sub Vrbano Klll Batavo-
fama loci & lucri spe alledi PataVi ope- 2^-"
ram suam in paludibus siccandis obtu-
Ierunt. Et sane ob summam,quam hu-
jusmodi in rebus habent experientiam,
negotium facile confecissent, si Ponti-
fex propositis ab iis conditionibus sub-
seribere & voluisset & potuisset. Vlti-
mus tandem hisce accemt Nobilis &II-
lustris Dnus Henricus Pellens Pelwri hic
ingenti lucri,quod ex hujusmodi£Wa-
^exsiccatione obtineri posset, spe alle-
dus animatusque, negotium jam pene
desperatum ad incudem reducens,suam
in exsiccandis paludibus bonificandis-
que operam seripto exhibuit camera:
Apostolicae, qux de modo ac ratione
procedendi, item de emolumento inde
Camerae resultante exterisque seripto
datis conditionibus probe instruda,vo-
tis ejus tandem annuens concepta mo-
limina authentico privilegio confirma-
vit. Quo obtento mox cum Nergotia-
toribus Pelvis PataVifipie societate inita,
unanimi omnium contributione opus
inchoavit; & jam omnibus rebus ad
opus prosequendum necessariis , non.
I i x exiguis
tum summo sane Setinorum emolu-
mento revocatum fuit, & haud dubie
totum negotium ad exitum perduxis-
sent , nisi dissidia & diseordia, tum
Difcordia Setinorum inter se , tum cum vicinis
rum moli- principibus denuo exorta totum inter-
turbassent; atque adeo concordia res
twbatrtx. > 1 i-
parvas crelcere,diicordia magnas perdi,
iis optimo jure applicari potuerit. Nam
qui ex Bonificatoribus, ut vocant, in
sicco camposjamsuoscollocarant, ul-
teriorem paludum exsiccationem tan-
quam summo libi in lucro acquirendo
praejudicio futuram,aliisque neseio qui-
bus frivolis praetextibus omnibus mo-
dis impedire conati sunt. Pifcatores
quoque non camporum sed lacuum
desiderio perciti nullum non lapidem
moverunt, ut tam laudabile institutum
irritum redderent; hoc unicum timen-
tes , ne si paludes in campos reduceren-
tur,omni lucro sese intra breve tempus,
ex annua piseium captura comparato
exutos viderent, unde ruptis maligne
aggeribus, qui in sicco jam stabant,
campos nova repleverunt inundatio-
nis illuvie,impigre eos ad hoc non tan-
tum sollicitantibus, sed & pecunia ve-
luti perverfe machinationis prxmio
proposita corrumpentibus adverfe par-
tis xmulis, ita ut Setinis turrim eo in lo-
co , ubi Cacata & Ca^atella , principes
ssuvii, proxime junguntur, & in quo
maximum aggeribus periculum immi-
neret contra violentam invasionem &
hostiles machinationes extruere opus
fuerit; qua? & in hunc diem sufficienti
munita prxsidio persistit. Terra itaq; &
aqua alterna in vasi one de stationis pos-
Sub sixto sessione conssigentibus, tandem Sixtus
sapientissimus Pontifex mundo ex-
ortus, pro ingenti & prorsus heroica
animi sui magnitudine, post innumera
quasacraqua profana, quibus Ppmam
exornavit monumenta ad paludum
quoque Pomptinarum exsiccationem
jam multis ante seculis a diversis pera-
dam animum quoque suum, circa ea
tantum, quae natura vel ars negasset, &
humana potentia vix fieri crederentur,
U M L A T I U M. x5i
occupatum adjecit, Se ut negotium
ardentius in exeeutionem mitteretur,
ipse in propria persona exsiccanda loca;
ad opus prxsentia sua urgendum,
adeunda duxit. Et post maturam sin-
gulorum considerationem, informa-
tionemque de singulis acceptam, nego-
tium felici suo & prorsus divino con-
silio auspicatus, fossam novam, qux &
in hunc diem ab ejus nomine, ilfiume
de Sifto , id est, flumen Sixtinum dicitur, Monpr*-
hen praecepit. Sed uti rerum humana- pta inter-
rum incertus exitus, sic morte prae-
ventus Pontifex, uti fossam jam fere ad
mare dedudam ad optatum finem de-
ducere non licuit; sic prxcelsa in ma-
gnifico pedore concepta molimina
successoribus in exeeutionem mandan-
da reliquit. Quod tamen opus, si vita
superfuisset,tam excelsus animus,quan-
tum ex ingeniosa negotii dispositione
mihi concipere licuit, haud dubie vel
ad veterum, si ita loqui liceat, invidiam
prxstitisset. Tandem sub Vrbano Klll Batavo-
fama loci & lucri spe alledi PataVi ope- 2^-"
ram suam in paludibus siccandis obtu-
Ierunt. Et sane ob summam,quam hu-
jusmodi in rebus habent experientiam,
negotium facile confecissent, si Ponti-
fex propositis ab iis conditionibus sub-
seribere & voluisset & potuisset. Vlti-
mus tandem hisce accemt Nobilis &II-
lustris Dnus Henricus Pellens Pelwri hic
ingenti lucri,quod ex hujusmodi£Wa-
^exsiccatione obtineri posset, spe alle-
dus animatusque, negotium jam pene
desperatum ad incudem reducens,suam
in exsiccandis paludibus bonificandis-
que operam seripto exhibuit camera:
Apostolicae, qux de modo ac ratione
procedendi, item de emolumento inde
Camerae resultante exterisque seripto
datis conditionibus probe instruda,vo-
tis ejus tandem annuens concepta mo-
limina authentico privilegio confirma-
vit. Quo obtento mox cum Nergotia-
toribus Pelvis PataVifipie societate inita,
unanimi omnium contributione opus
inchoavit; & jam omnibus rebus ad
opus prosequendum necessariis , non.
I i x exiguis