DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7652#0193
^1- M U N D I ' *>■%!
SUBTE RRANEI ,s$tf
LIBER DECIMUS,
fiitn;cti J 1.-« a
M E T A L L U
e c t 1 o
1 g^|B4i^gh# Eli&is omnibus iis,quse Scho-
" lastici de Objefto Artium , &
Scientiarum, item Materia,
l& Forma Compositi natura-
iis tradere solent, tanquam
vulgo notis; nos ad ea tantum
calamum nostrum , qux proximas causas
Mctallogenesias concernunt, extendimus.
$ed ut coeptam institutinostritelamprose-
quamur , Ariadnazo filo arrepto, eo potisti-
mum, quae in difficili Physicae Labyrintho
conduntur hucusque inextricata, Deo assi-
stente,nos evoluturos confidimus.
Objetlum nostras Metallurgia? Materiale est
Mixtum perfeclum pure metallicum, exclu-
sis caeteris, dequibus jam in prsecedentibus
ubertim egimus, mineralibus: Sunt autem,
Jurum, Argentum, JEs, seu Cuprum Jerrum,
Stannum, Plumbum.
Formale ob- Formalexexb Objetjum, Modum , &ratio-
/c3«i» me. siem <jjcimus quo ea jn yisceribus Terrx
tauurgis,. ' \ ■
Natura generat. In quantum vero erui pos-
suntex suis natalibuslocis, &fundi,forma-
rique in statuas, transmutari in invicem,
cudi, tundi,liquari,singi , & figurari in an-
nulos , torques,armiilas, nummos, omnis
generis instrumenta utensilia, variarum ar-
tium objeftumeiTepoiTunt; nempe Metal-
licae, Statuarise, Alchymise, Ferrarise, Aurifi-
cinjE,Monetari33;utveronegotiatorum sub-
duntur permutationi , dant suam speciem
arti collybistarum ; dequibusin hujus Ope-
rls decursu fuse agetur.
omnium
S IVE ■ \
ARS METALLICA; SSSj;
n qua de natura, proprietate ? principiU, caujifque etallorum^ fcb^^
eorundemque Matricibm, feu fodinis agitur ; quidquid demum circa hanc facultatem 1 ^tTf-1!010
quoYis modo considerari potejl, quam exatlijfime, & instgnl experimentorum ^t^tf*
iippdratUs ukrrtmo ratiocinio discutitur, nhum^^
ARTIS METALLICA REQUISITIS, £M
iodmarumqtie condiuone. Pjiie»effl
c a p u t 1.
T>e objech Metaliurw; item de caufa materiaii, & formali MetatloruTn, Miuditaquesubj
\atere prster simp
laterepmermnp
Materiam proximam Metallorum, non ma-, m**"'* <W &. nostis s
teoam pnmam Penpateticorum , non stel-?ws tioawo.dM A
laruminfluxum, non elementa, sed Vapo- *W cat Jlkrtiisdc
______ £Vo . ; 7 . • ii, r i • kiM,
rem exhalationemjulphureo-fale-mercuria- > ' poximmkh
lem dicimus, quo unice metallica corpora, yjm § m
tanquam ex semine chaoticae maiTse con- opmftmixn
creato,originem suam nanciscuntur. Mate- aliu<J,fj//iMer(
riam vero remotam , hylen , elementarium qiiidperw^
qualitatum concursum, inssuxumstellarum
dicimus ; qussomnia quomodo inteiligen-
Nutialibioi
dicimus ; qussomnia quomodo jnteiligen- ^ .
da sint, ex sequentibus patebiL * hi \']
Notandum itaque, in Chaotica masta Ia- ^ljfm ' l}mh
terejuccum quendampinguemjalinum eiemen- nej-m, ,„' in fi
tis congenitum , qui a Subterranei ignis po- L m^
testate in vaporem actus, per universas Tel- ^ .^orinoi
luris fibras dispersus, ubi matricem invene- P^bipere
rit proportionatam , ei adhaereat, idemque
longo temporis tracliu coclus tandem in 11 ^ii^.
metallum glebas seu matrici terras appropria- , ^(icis siCCttI1
tum degenerat. Dixi/«cc«wprim6,quo mer- Wiidaproven
curialem liquorem , sive spirituosam substan- "' issni«a||0rillT
tiam, quam humiditatem radicalem omni- e1^, cedat: 3I
busrebusinexsistentemindigitamus. Dixi jt' t(r^ri 1
secundo fuccumpinguem, id est $ulphur,quam
pinguedinem illam omnibus rebus ad par- s ^jla(]
tium nexum inditam', & in sulphurepotilsi- 4 *' V0niij]sej]re 01
mum elucescentem appellamus. Dixi fali- ^^N^/f'3
num, quod Sal terreum elementum, utpote 3^ire/se
quod omnibus mixtis firmam consisten- ^Hadij1 '
tiam & fixam substantiam subministrat, 'slCaj a"m,nj
quod quidem non tam in succo prsdido, tietiy 'l^z\\
quam in ipsa terra? gleba potiiTimum natales ejH inre//
suos ponit. Atque haec tria sunt, qua; ad ^ eiiexjt t£r
SUBTE RRANEI ,s$tf
LIBER DECIMUS,
fiitn;cti J 1.-« a
M E T A L L U
e c t 1 o
1 g^|B4i^gh# Eli&is omnibus iis,quse Scho-
" lastici de Objefto Artium , &
Scientiarum, item Materia,
l& Forma Compositi natura-
iis tradere solent, tanquam
vulgo notis; nos ad ea tantum
calamum nostrum , qux proximas causas
Mctallogenesias concernunt, extendimus.
$ed ut coeptam institutinostritelamprose-
quamur , Ariadnazo filo arrepto, eo potisti-
mum, quae in difficili Physicae Labyrintho
conduntur hucusque inextricata, Deo assi-
stente,nos evoluturos confidimus.
Objetlum nostras Metallurgia? Materiale est
Mixtum perfeclum pure metallicum, exclu-
sis caeteris, dequibus jam in prsecedentibus
ubertim egimus, mineralibus: Sunt autem,
Jurum, Argentum, JEs, seu Cuprum Jerrum,
Stannum, Plumbum.
Formale ob- Formalexexb Objetjum, Modum , &ratio-
/c3«i» me. siem <jjcimus quo ea jn yisceribus Terrx
tauurgis,. ' \ ■
Natura generat. In quantum vero erui pos-
suntex suis natalibuslocis, &fundi,forma-
rique in statuas, transmutari in invicem,
cudi, tundi,liquari,singi , & figurari in an-
nulos , torques,armiilas, nummos, omnis
generis instrumenta utensilia, variarum ar-
tium objeftumeiTepoiTunt; nempe Metal-
licae, Statuarise, Alchymise, Ferrarise, Aurifi-
cinjE,Monetari33;utveronegotiatorum sub-
duntur permutationi , dant suam speciem
arti collybistarum ; dequibusin hujus Ope-
rls decursu fuse agetur.
omnium
S IVE ■ \
ARS METALLICA; SSSj;
n qua de natura, proprietate ? principiU, caujifque etallorum^ fcb^^
eorundemque Matricibm, feu fodinis agitur ; quidquid demum circa hanc facultatem 1 ^tTf-1!010
quoYis modo considerari potejl, quam exatlijfime, & instgnl experimentorum ^t^tf*
iippdratUs ukrrtmo ratiocinio discutitur, nhum^^
ARTIS METALLICA REQUISITIS, £M
iodmarumqtie condiuone. Pjiie»effl
c a p u t 1.
T>e objech Metaliurw; item de caufa materiaii, & formali MetatloruTn, Miuditaquesubj
\atere prster simp
laterepmermnp
Materiam proximam Metallorum, non ma-, m**"'* <W &. nostis s
teoam pnmam Penpateticorum , non stel-?ws tioawo.dM A
laruminfluxum, non elementa, sed Vapo- *W cat Jlkrtiisdc
______ £Vo . ; 7 . • ii, r i • kiM,
rem exhalationemjulphureo-fale-mercuria- > ' poximmkh
lem dicimus, quo unice metallica corpora, yjm § m
tanquam ex semine chaoticae maiTse con- opmftmixn
creato,originem suam nanciscuntur. Mate- aliu<J,fj//iMer(
riam vero remotam , hylen , elementarium qiiidperw^
qualitatum concursum, inssuxumstellarum
dicimus ; qussomnia quomodo inteiligen-
Nutialibioi
dicimus ; qussomnia quomodo jnteiligen- ^ .
da sint, ex sequentibus patebiL * hi \']
Notandum itaque, in Chaotica masta Ia- ^ljfm ' l}mh
terejuccum quendampinguemjalinum eiemen- nej-m, ,„' in fi
tis congenitum , qui a Subterranei ignis po- L m^
testate in vaporem actus, per universas Tel- ^ .^orinoi
luris fibras dispersus, ubi matricem invene- P^bipere
rit proportionatam , ei adhaereat, idemque
longo temporis tracliu coclus tandem in 11 ^ii^.
metallum glebas seu matrici terras appropria- , ^(icis siCCttI1
tum degenerat. Dixi/«cc«wprim6,quo mer- Wiidaproven
curialem liquorem , sive spirituosam substan- "' issni«a||0rillT
tiam, quam humiditatem radicalem omni- e1^, cedat: 3I
busrebusinexsistentemindigitamus. Dixi jt' t(r^ri 1
secundo fuccumpinguem, id est $ulphur,quam
pinguedinem illam omnibus rebus ad par- s ^jla(]
tium nexum inditam', & in sulphurepotilsi- 4 *' V0niij]sej]re 01
mum elucescentem appellamus. Dixi fali- ^^N^/f'3
num, quod Sal terreum elementum, utpote 3^ire/se
quod omnibus mixtis firmam consisten- ^Hadij1 '
tiam & fixam substantiam subministrat, 'slCaj a"m,nj
quod quidem non tam in succo prsdido, tietiy 'l^z\\
quam in ipsa terra? gleba potiiTimum natales ejH inre//
suos ponit. Atque haec tria sunt, qua; ad ^ eiiexjt t£r