Maj, Jacek [Hrsg.]: Józef Kremer (1806 - 1875) (Krakau, 2007)

Jan Woleński

Józef Kremer jako logik

Logika stanowi istotny element twórczości filozoficznej Józefa Kreme-
ra. Trzy pierwsze tomy Dzieł tego filozofa, wydane przez Henryka Struvego
w latach 1877-1878, dotyczą filozofii teoretycznej: t. 1: Wykład systema-
tyczny filozofii obejmujący wszystkie jej części w zarysie dla miłośników
tej umiejętności pragnących się z nią obeznać, t. I: Fenomenologia. Logika
(oryginalne wydanie: Kraków 1849; dalej sygnowane skrótem FL); t. 2:
Wykład systematyczny filozofii obejmujący wszystkie jej części w zarysie
dla miłośników tej umiejętności pragnących się z nią obeznać, t. II: Filozo-
fia natury i ducha ludzkiego (oryginalne wydanie: Wilno 1852); t. 3: Nowy
wykład logiki (wydane pośmiertnie właśnie w ramach Dzieł; dalej sygnowa-
ne skrótem NWL; Kremer pracował nad tą książką od 1868 roku). W sumie
trzy tomy obejmują 1154 strony, z czego na logikę przypada 627 stron, czyli
znacznie więcej niż połowa całości. Do tego należy dodać fragment Rysu
filozoficznego umiejętności (1835) poświęcony logice oraz Początki logiki
dla szkół średnich (Kraków 1876, a więc wydane pośmiertnie); ta ostatnia
praca jest streszczeniem NWL. Kremer wykładał logikę jako profesor Uni-
wersytetu Jagiellońskiego, a także widział potrzebę nauczania jej na pozio-
mie szkół średnich, skoro zdecydował się na napisanie podręcznika.

Twórczość logiczna Kremera (lata 1835-1875) przypada na okres, który
ani nie zapowiadał świetności logiki w Polsce w XX wieku, ani nawet nie
nawiązywał do jej stanu wcześniejszego. Wprawdzie logika w Polsce od