DOI Artikel:
Kudelska, Marta: Kultura i sztuka Indii według Józefa Kremera
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23902#0151
Marta Kudelska
Kultura i sztuka Indii według Józefa Kremera
Naukowe zainteresowanie Indiami w XIX wieku poprzedziły fantastycz-
ne opowieści o egzotycznym, tajemniczym, w zasadzie niemożliwym do zro-
zumienia kraju. Indie przedstawiane są w nich albo jako pełna cudowności
kraina, w której wciąż można odnaleźć zagubioną przez Europę mądrość,
albo jako kraj zamieszkany przez dzikich, nieokrzesanych barbarzyńców,
stojących na niższym stopniu rozwoju cywilizacyjnego. Obydwa stanowi-
ska cechuje protekcjonalne podejście zarówno do samych Hindusów, jak
i do ich kultury. Postrzegana z oddali indyjska kultura wydaje się jednorod-
ną, wprawdzie z politeistycznym, ale jednak z określonym systemem wie-
rzeń, będącym dziwaczną formą panteizmu.
Tłumaczenia tekstów indyjskich wydawano w Europie od początku XIX
wieku. W 2. połowie tego stulecia człowiek zainteresowany Indiami miał już
dostęp do stosunkowo licznych krytycznych edycji tekstów oryginalnych oraz
różnych opracowań. Jednak nawet naukowe publikacje nie były pozbawione
z góry przyjętych założeń. System Schopenhauera, w którym bez wątpienia
widać dojrzałą recepcję myśli indyjskiej, nie jest wolny od autorskich inter-
pretacji. Brak rozróżnienia pomiędzy stosowaniem pewnych koncepcji do
swojego systemu a krytycznymi badaniami wynikał z nieuwzględniania kul-
turowego kontekstu. Na przykład pojęcie „mai", tak charakterystyczne dla
indyjskiej filozofii, jest potraktowane w sposób wybiórczy, aby pasowało do
Kultura i sztuka Indii według Józefa Kremera
Naukowe zainteresowanie Indiami w XIX wieku poprzedziły fantastycz-
ne opowieści o egzotycznym, tajemniczym, w zasadzie niemożliwym do zro-
zumienia kraju. Indie przedstawiane są w nich albo jako pełna cudowności
kraina, w której wciąż można odnaleźć zagubioną przez Europę mądrość,
albo jako kraj zamieszkany przez dzikich, nieokrzesanych barbarzyńców,
stojących na niższym stopniu rozwoju cywilizacyjnego. Obydwa stanowi-
ska cechuje protekcjonalne podejście zarówno do samych Hindusów, jak
i do ich kultury. Postrzegana z oddali indyjska kultura wydaje się jednorod-
ną, wprawdzie z politeistycznym, ale jednak z określonym systemem wie-
rzeń, będącym dziwaczną formą panteizmu.
Tłumaczenia tekstów indyjskich wydawano w Europie od początku XIX
wieku. W 2. połowie tego stulecia człowiek zainteresowany Indiami miał już
dostęp do stosunkowo licznych krytycznych edycji tekstów oryginalnych oraz
różnych opracowań. Jednak nawet naukowe publikacje nie były pozbawione
z góry przyjętych założeń. System Schopenhauera, w którym bez wątpienia
widać dojrzałą recepcję myśli indyjskiej, nie jest wolny od autorskich inter-
pretacji. Brak rozróżnienia pomiędzy stosowaniem pewnych koncepcji do
swojego systemu a krytycznymi badaniami wynikał z nieuwzględniania kul-
turowego kontekstu. Na przykład pojęcie „mai", tak charakterystyczne dla
indyjskiej filozofii, jest potraktowane w sposób wybiórczy, aby pasowało do