DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.69941#0162
8 4 Armarium Qwntum
■ [2] Caeterum opportune hic exfcribendus videtur Marlilii Cagnati [ a ] loeuS , quo hujus Metal-
[ a ] / ar- objervat. jotheciE mentionem facit, ac nonnulla fcitu digna de Bitumine , ex veteribus defumpta fcribit, in
M.4. «p.3. hunc modum.
JEliani & Strabonis loca de fojfili Bitumine conferuntur ad Micbaelcm
Mercatum 'Dofftorem , Medicum, & Philofopbum.
Cum proxime in tua Metallotheca ; cujus legenda? copiam mihi pro tua humanitate, Michael ornatif-
lime feciffi; fermonem de Bituminum differentiis valde doftum perlegerem ; in his vero meis ob-
fervatiojiibus loca quadam probatiffimorum Auctorum contuliflem qui de foffili Bitumine ea fcri-
pferunt, quae rerum naturalium ftudiofum latere minime debent, & non levem philofophandi ma-
teriem praefiant 3 in hanc ipfam adnotatiunculam commode eodem tempore incidi : etenim ea mihi
vifa eft ad mutuam benevolentiam noilram , tui nominis infcriptione , teftandam aptiffima .
TElianus lib. Var. Hiftor. 13. narrat , in agro juxta Apolloniatarum Civitatem in Ionio linu Bitumen
foffile nafci : quod e terra fic oritur , ut unde effoditur loca ex integro replent eodem modo quo fon«
tes aquarum plurimi. Et non longe ab eo loco ignem aeternum offendi. Uri enim humilem nec
magni ambitus collem, Sulphur, & alumen olentem : quem circa funt floridae arbores multae, ac vi-
rentes, quarum nec flori , nec germini proximus ignis ardor quicquam officit. Dies noiiefque_>
ignem ardere , & nunquam defecilfe , ut Apolloniata? ferunt , antequam acciderit , ut ipfl adversus
Illyrios bellum moverint. Haec ita vertimus ex JEliano .
Strabo lib. q. Geograph. In Apolloniatarum , inquit, regione Nymphaeum appellatur. Eff autem petra,
quae ignem emittit , fub qua fontes Bituminis tepidi manant, dum , ut verifimile eft , gleba Bitumi-
nofa comburitur, cujus in proximo colle vena extat, quodque feChim eff denuo reficitur , quaii
terra in foflas impadta fpatio, ac tempore in Bitumen convertatur , ut ait Pofidonius. Haec
Strabo.
Nymphaei huius Bituminis ex Theopompo pauca Plinius memoravit, lib. 1. cap. 106. dr 107. Eft
autem notandum non dici ab Asliano, & Strabone contraria , quoniam alter foffile Bitumen nominet,
alter fontes Bituminis commemoret: nanque & fontes , & metallum Bituminis , glebamque Stra-
bo dixit : ut eodem tempore foffile Bitumen intelligas, quod igne combuftum propinquo , in liquidi
Bituminis rivos diffblvitur . Videtur autem Strabo in ea fui fle fententia, Bitumen generarim foffile,
& glebam efle , quae ignis opera liquidum ex fefe Bitumen emittat, quod rurfus frigore concrefcat,
Nam lib.16. in defcriptione Judaeae , Sirbonim paludem talem efle fcripfit , qualem Plinius tradidit
lacum efle , quem Afphaltitem vocavit ( ciim Sirbonis lacum alium fuifle quam Afphaltitem
lib. <3. perfpicue docuerit , qua in re melius eum fenfifie , arbitror , quam Strabonem, qui Sirbonim
ab Afphaltite non diffinxit, & de Sirboni dicit, quae de Afphaltite dicenda fuerunt ) in cujus
paludis aqua nihil recipi, nihil mergi , Bitumen vero copiofum inveniri affirmat , & addit ,
£$7 cLaqa,Kri& yns fibh-.rQ- w 3 , xj J}a^ofdvn - oratar <Ts
^stw$4aA8otc izr wdqpv tS 3 oiov bit 70 7»? A/jur»? vPtog 3 as tz tb/xwV 3
uottyis rld tS vJKtiQ- 3 nv 401A MKvpftis
tov * ctAAsc . Eft verb Bitumen terrae gleba , qua d calore liquefcit, in-
tumefcit, atque diffunditur, rurfus autem in adeb [olidam glaciem mutatur ab aqua frigida, qua-
lis eft hujus paludis aqua, ut fecari, & contundi debeat. Poftea innatat propter ejus aqua natu-
ram , quam diximus neque colymbo egere , neque ingredientem mergere , fed ejicere . Ergo vi-
detur una tum fpiffi , feu foffilis , tum liquidi Bituminis natura , gleba videlicet, qua? locis quibuf-
dam a calore in liquidum Bitumen folvitur.
Plinius lib. 35. cap. 15. fpeciatim Apolloniaticum liquidis adnumerat. Julianus foffile idem dixerat .
Strabo utrunque verum efle flgnificat, ciim tradat & fontes fluere Bituminis Apolloniatici, &
cjufdcm glebam adefle , qua exuffa eorundem fontium liquor Bitumineus effluit.
DE PISSASPHALTO , ET MUMIA.
CAP. V.
/liofcor.lib.i.cap.Sq.
lJlin. lib. 24. cap. 7.
Idem lib. 16. cap. 12.
& lib. 24. cap.q.
Piflafphaltus quid
fit.
yhdcenna lib.'!. tr.2.
cap. 475*
Serap. de Jimp. ex-
plan. cap. 29$.
Blatear. de fimp.
ZJiofcor* lib. 1.
PIssasphaltus Gr^cis ma-a-derQatXT®» , quali piceum bitumen mediuttu
quiddam eft inter picem , & bitumen , ut ex ipfo ftatim nomine cuivis ap-
paret , non quod ex utroque conftet, fed quod utrunque oleat: redolet
enim miftam bitumini picem , unde nomen invenit. Theopompus vero Picem
Foffilem appellabat ; fcripfit enim in Appolloniatarum agro Picem Foffilenu
non deteriorem Macedonica inveniri. Sed non foliim in Apolloniatarum agro
Epiri y vulgo Vallona , reperitur 5 veriim ex Dalmatia quoque affertur, ubi
prope Phariam Infulam, quam Lefinam appellant, non longe a Narenta inve-
nitur 3 & in frequenti eft ufu ad navigia illinenda. Effoditur quoque in Panno-
nia 5&Foflitia cera ab incolis nuncupatur; ab Hifpanis dicitur cera di minier a .
[1] Arabes vero Piffafphaltum, & Mumiam confuderunt, fub una facultate
utrunque comprehendentes , ciim revera Muniia nihil aliud fit, quam humani
cadaveris liquamen , aloe, myrrha, thure , & nonnunquam balfamo , atquo
afphalto conditi; Piflafphaltum contra fit illud, quod ex Cerauniis monti-
bus
■ [2] Caeterum opportune hic exfcribendus videtur Marlilii Cagnati [ a ] loeuS , quo hujus Metal-
[ a ] / ar- objervat. jotheciE mentionem facit, ac nonnulla fcitu digna de Bitumine , ex veteribus defumpta fcribit, in
M.4. «p.3. hunc modum.
JEliani & Strabonis loca de fojfili Bitumine conferuntur ad Micbaelcm
Mercatum 'Dofftorem , Medicum, & Philofopbum.
Cum proxime in tua Metallotheca ; cujus legenda? copiam mihi pro tua humanitate, Michael ornatif-
lime feciffi; fermonem de Bituminum differentiis valde doftum perlegerem ; in his vero meis ob-
fervatiojiibus loca quadam probatiffimorum Auctorum contuliflem qui de foffili Bitumine ea fcri-
pferunt, quae rerum naturalium ftudiofum latere minime debent, & non levem philofophandi ma-
teriem praefiant 3 in hanc ipfam adnotatiunculam commode eodem tempore incidi : etenim ea mihi
vifa eft ad mutuam benevolentiam noilram , tui nominis infcriptione , teftandam aptiffima .
TElianus lib. Var. Hiftor. 13. narrat , in agro juxta Apolloniatarum Civitatem in Ionio linu Bitumen
foffile nafci : quod e terra fic oritur , ut unde effoditur loca ex integro replent eodem modo quo fon«
tes aquarum plurimi. Et non longe ab eo loco ignem aeternum offendi. Uri enim humilem nec
magni ambitus collem, Sulphur, & alumen olentem : quem circa funt floridae arbores multae, ac vi-
rentes, quarum nec flori , nec germini proximus ignis ardor quicquam officit. Dies noiiefque_>
ignem ardere , & nunquam defecilfe , ut Apolloniata? ferunt , antequam acciderit , ut ipfl adversus
Illyrios bellum moverint. Haec ita vertimus ex JEliano .
Strabo lib. q. Geograph. In Apolloniatarum , inquit, regione Nymphaeum appellatur. Eff autem petra,
quae ignem emittit , fub qua fontes Bituminis tepidi manant, dum , ut verifimile eft , gleba Bitumi-
nofa comburitur, cujus in proximo colle vena extat, quodque feChim eff denuo reficitur , quaii
terra in foflas impadta fpatio, ac tempore in Bitumen convertatur , ut ait Pofidonius. Haec
Strabo.
Nymphaei huius Bituminis ex Theopompo pauca Plinius memoravit, lib. 1. cap. 106. dr 107. Eft
autem notandum non dici ab Asliano, & Strabone contraria , quoniam alter foffile Bitumen nominet,
alter fontes Bituminis commemoret: nanque & fontes , & metallum Bituminis , glebamque Stra-
bo dixit : ut eodem tempore foffile Bitumen intelligas, quod igne combuftum propinquo , in liquidi
Bituminis rivos diffblvitur . Videtur autem Strabo in ea fui fle fententia, Bitumen generarim foffile,
& glebam efle , quae ignis opera liquidum ex fefe Bitumen emittat, quod rurfus frigore concrefcat,
Nam lib.16. in defcriptione Judaeae , Sirbonim paludem talem efle fcripfit , qualem Plinius tradidit
lacum efle , quem Afphaltitem vocavit ( ciim Sirbonis lacum alium fuifle quam Afphaltitem
lib. <3. perfpicue docuerit , qua in re melius eum fenfifie , arbitror , quam Strabonem, qui Sirbonim
ab Afphaltite non diffinxit, & de Sirboni dicit, quae de Afphaltite dicenda fuerunt ) in cujus
paludis aqua nihil recipi, nihil mergi , Bitumen vero copiofum inveniri affirmat , & addit ,
£$7 cLaqa,Kri& yns fibh-.rQ- w 3 , xj J}a^ofdvn - oratar <Ts
^stw$4aA8otc izr wdqpv tS 3 oiov bit 70 7»? A/jur»? vPtog 3 as tz tb/xwV 3
uottyis rld tS vJKtiQ- 3 nv 401A MKvpftis
tov * ctAAsc . Eft verb Bitumen terrae gleba , qua d calore liquefcit, in-
tumefcit, atque diffunditur, rurfus autem in adeb [olidam glaciem mutatur ab aqua frigida, qua-
lis eft hujus paludis aqua, ut fecari, & contundi debeat. Poftea innatat propter ejus aqua natu-
ram , quam diximus neque colymbo egere , neque ingredientem mergere , fed ejicere . Ergo vi-
detur una tum fpiffi , feu foffilis , tum liquidi Bituminis natura , gleba videlicet, qua? locis quibuf-
dam a calore in liquidum Bitumen folvitur.
Plinius lib. 35. cap. 15. fpeciatim Apolloniaticum liquidis adnumerat. Julianus foffile idem dixerat .
Strabo utrunque verum efle flgnificat, ciim tradat & fontes fluere Bituminis Apolloniatici, &
cjufdcm glebam adefle , qua exuffa eorundem fontium liquor Bitumineus effluit.
DE PISSASPHALTO , ET MUMIA.
CAP. V.
/liofcor.lib.i.cap.Sq.
lJlin. lib. 24. cap. 7.
Idem lib. 16. cap. 12.
& lib. 24. cap.q.
Piflafphaltus quid
fit.
yhdcenna lib.'!. tr.2.
cap. 475*
Serap. de Jimp. ex-
plan. cap. 29$.
Blatear. de fimp.
ZJiofcor* lib. 1.
PIssasphaltus Gr^cis ma-a-derQatXT®» , quali piceum bitumen mediuttu
quiddam eft inter picem , & bitumen , ut ex ipfo ftatim nomine cuivis ap-
paret , non quod ex utroque conftet, fed quod utrunque oleat: redolet
enim miftam bitumini picem , unde nomen invenit. Theopompus vero Picem
Foffilem appellabat ; fcripfit enim in Appolloniatarum agro Picem Foffilenu
non deteriorem Macedonica inveniri. Sed non foliim in Apolloniatarum agro
Epiri y vulgo Vallona , reperitur 5 veriim ex Dalmatia quoque affertur, ubi
prope Phariam Infulam, quam Lefinam appellant, non longe a Narenta inve-
nitur 3 & in frequenti eft ufu ad navigia illinenda. Effoditur quoque in Panno-
nia 5&Foflitia cera ab incolis nuncupatur; ab Hifpanis dicitur cera di minier a .
[1] Arabes vero Piffafphaltum, & Mumiam confuderunt, fub una facultate
utrunque comprehendentes , ciim revera Muniia nihil aliud fit, quam humani
cadaveris liquamen , aloe, myrrha, thure , & nonnunquam balfamo , atquo
afphalto conditi; Piflafphaltum contra fit illud, quod ex Cerauniis monti-
bus