DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.69941#0227
Lapides tem Jlmiles. 149
gulis,tum vitrariis ufum prsebetrjj] nam vitrum tingit purpureo colore5ipfum-
que depurat, adeo ut (i viride, vel flavum fuapte natura fit , ejus miftione al-
befcat, puriufque efficiatur. Repetitur in Germania , & in Hetruria in monti-
bus Viterbienfibus.
jV O T
CO Lapis Manganenfis ab Alberto , & a Caefalpino, aliifque Magnefia quoque vocatur: quod magneti
fimilis fit. Colore enim eft ferrugineo , ac ferri fubftantiam admiftam habet; ut bene conjicit Mer-
rettus [a] tum ex colore., tum ex variis effiecftibus : affufis enim fpiritibus mineralium acidis, vitrioli notis ed artem
e. g. bullas emittit, & vehementer effervefcit , aeque ac ferrum . Vitrum autem atro colore inficit, vitrariam Neri .
ut fcobs ferrea, a cultris abrafa , ac cotis ramentis commiftis , dum acuuntur, fericum tingit.
[2] A Cardano fyderea appellatur, an potius fiderea, quafi ferrea ?
[3 j Lapis hic vitro liquefafto admiftus primum ex viridi candidum ac perlucidum nitidumque efficit:
exinde vero fi major ejufdem copia adjiciatur, purpureum reddit, ac demum etiam nigrum—,.
Hinc Caefalpinus exiftimat, a magnefia impuras vitri particulas, attrahi, ut a magnete ferrum_, :
An autem id eveniat ob immutatam vitri texturam , tantummodo ex interjectis magnefiae particu- QnorO{fc magnefia
lis , an ex eo quod nonnullae vitri particulae ex magnefiae admiftione in motum aCtae evanefeant in__, .^7 exmiroet &
auras, an ex folopartium fituimmutato, nulladetradione, autacceffione extraneorum corpufcu- s
lorum fafta , an ex his omnibus ; haud facile eft determinatuQuanvis enim Merrettus conten-
dat , id tantummodo tribuendum efle ferreis magnefiae particulis , quae cum ob propriam gravi-
tatem avolare nequeant vitreis interpofitae, earum texturam invertunt : adhuc tamen aliquid dubii
relinquitur, an magnefia quibufdam peculiaribus , praeter ferreas, falino-fulphureis partibus fca-
teat, ( immo ferrum ipfum hujufmodi partibus praeditum effie verifimile eft ) quibus coloratas
vitri particulas in motum agat,ac fecum abripiat in altum ; ideoque tum ex detra&ione, tum ex ad-
ditione , tum ex corpufculorum inverfione ipfa colorum diverfitas oriatur.
D E
LAPIDE
C O M E N S 1.
C A P. VI.
HO c loco etiam Iapidem Comenfem, quod terrea videatur effle natura^
ponendum exiftimavimus ; qui ob idComenfis dicitur, quia in agro Co-
me nfi fere nafeitur , unde lebetes , nec unius generis vafa excavari, ac fieri
folent: eum exciflum lebetis inftar ftepius tornant, totque inde vafa, alia aliis
minora excudunt, quot ipfa lapidis magnitudo fufficere poteft: ea aliis alia_>
inclufa, fed tamen excavata fic apte hserent inter fle , ut una , atque eadern->
moles effle videatur, & ita venum exponuntur . Hujus meminit Plinius his
verbis : In Siphno lapis efi qui cavatur , tornaturque in vafa coquendis ci-
bis utilia, vel ad efculentorum ufus, quod in ComenfiItali# lapide viriai ac-
cidere /cimus . Sed in Siphno fingulare, quod excalfaffius oleo nigrefeit du-
rejcitque-i natura mollijjimus . De hoc Siphno , qui fimilis eft Comcnfi, loqui-
tur etiam Theophraftus lib. de lapidibus.
N O T L3.
Lapis Comenfis , aliis lapis ollaris , & lapis lebetum dicitur . Hujus praeter Mercatum memtnernnt
Scalio-er in exercitat. Gernerus de fig. lapid- ac inter recentiores, Vvagnerus m htftona naturan
Helvetiae & Cl. Langius in hiftoria lapidum . Probabile autem eft lapidem, hunc compingi ma
teria argillacea, qua? in fubftantiam vafis fiflilibus fimilem concrelcat, nimirum poroiatn atque-»
ignis particulas facile excipientem eifdemque refiftentem, itaut non ita laci.- m caiccm icor
gatur.
D E
gulis,tum vitrariis ufum prsebetrjj] nam vitrum tingit purpureo colore5ipfum-
que depurat, adeo ut (i viride, vel flavum fuapte natura fit , ejus miftione al-
befcat, puriufque efficiatur. Repetitur in Germania , & in Hetruria in monti-
bus Viterbienfibus.
jV O T
CO Lapis Manganenfis ab Alberto , & a Caefalpino, aliifque Magnefia quoque vocatur: quod magneti
fimilis fit. Colore enim eft ferrugineo , ac ferri fubftantiam admiftam habet; ut bene conjicit Mer-
rettus [a] tum ex colore., tum ex variis effiecftibus : affufis enim fpiritibus mineralium acidis, vitrioli notis ed artem
e. g. bullas emittit, & vehementer effervefcit , aeque ac ferrum . Vitrum autem atro colore inficit, vitrariam Neri .
ut fcobs ferrea, a cultris abrafa , ac cotis ramentis commiftis , dum acuuntur, fericum tingit.
[2] A Cardano fyderea appellatur, an potius fiderea, quafi ferrea ?
[3 j Lapis hic vitro liquefafto admiftus primum ex viridi candidum ac perlucidum nitidumque efficit:
exinde vero fi major ejufdem copia adjiciatur, purpureum reddit, ac demum etiam nigrum—,.
Hinc Caefalpinus exiftimat, a magnefia impuras vitri particulas, attrahi, ut a magnete ferrum_, :
An autem id eveniat ob immutatam vitri texturam , tantummodo ex interjectis magnefiae particu- QnorO{fc magnefia
lis , an ex eo quod nonnullae vitri particulae ex magnefiae admiftione in motum aCtae evanefeant in__, .^7 exmiroet &
auras, an ex folopartium fituimmutato, nulladetradione, autacceffione extraneorum corpufcu- s
lorum fafta , an ex his omnibus ; haud facile eft determinatuQuanvis enim Merrettus conten-
dat , id tantummodo tribuendum efle ferreis magnefiae particulis , quae cum ob propriam gravi-
tatem avolare nequeant vitreis interpofitae, earum texturam invertunt : adhuc tamen aliquid dubii
relinquitur, an magnefia quibufdam peculiaribus , praeter ferreas, falino-fulphureis partibus fca-
teat, ( immo ferrum ipfum hujufmodi partibus praeditum effie verifimile eft ) quibus coloratas
vitri particulas in motum agat,ac fecum abripiat in altum ; ideoque tum ex detra&ione, tum ex ad-
ditione , tum ex corpufculorum inverfione ipfa colorum diverfitas oriatur.
D E
LAPIDE
C O M E N S 1.
C A P. VI.
HO c loco etiam Iapidem Comenfem, quod terrea videatur effle natura^
ponendum exiftimavimus ; qui ob idComenfis dicitur, quia in agro Co-
me nfi fere nafeitur , unde lebetes , nec unius generis vafa excavari, ac fieri
folent: eum exciflum lebetis inftar ftepius tornant, totque inde vafa, alia aliis
minora excudunt, quot ipfa lapidis magnitudo fufficere poteft: ea aliis alia_>
inclufa, fed tamen excavata fic apte hserent inter fle , ut una , atque eadern->
moles effle videatur, & ita venum exponuntur . Hujus meminit Plinius his
verbis : In Siphno lapis efi qui cavatur , tornaturque in vafa coquendis ci-
bis utilia, vel ad efculentorum ufus, quod in ComenfiItali# lapide viriai ac-
cidere /cimus . Sed in Siphno fingulare, quod excalfaffius oleo nigrefeit du-
rejcitque-i natura mollijjimus . De hoc Siphno , qui fimilis eft Comcnfi, loqui-
tur etiam Theophraftus lib. de lapidibus.
N O T L3.
Lapis Comenfis , aliis lapis ollaris , & lapis lebetum dicitur . Hujus praeter Mercatum memtnernnt
Scalio-er in exercitat. Gernerus de fig. lapid- ac inter recentiores, Vvagnerus m htftona naturan
Helvetiae & Cl. Langius in hiftoria lapidum . Probabile autem eft lapidem, hunc compingi ma
teria argillacea, qua? in fubftantiam vafis fiflilibus fimilem concrelcat, nimirum poroiatn atque-»
ignis particulas facile excipientem eifdemque refiftentem, itaut non ita laci.- m caiccm icor
gatur.
D E