Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

Aranżacja
prezbiterium kościoła Klarysek
w Starym Sączu1

modus
prace z historii sztuki
xvi, 2016


Sądecki kościół Klarysek, mimo przebudowy przeprowadzonej na początku MICHAŁ KURZEJ
xvii wieku, zachował średniowieczną bryłę, ale zyskał w tym stuleciu nowe wypo-
sażenie. Ksieni Zofia Boczkowska (1617-1619) zawarła kontrakt z lwowskim organ-
mistrzem Andrzejem na wykonanie instrumentu przeznaczonego do umieszczenia
przy północnej ścianie prezbiterium, we wzniesionej w tym celu przybudówce,
a także zamówiła nowy ołtarz główny u kleparskiego snycerza Baltazara Kuncza
(zachowany w kościele w Łącku). W latach 1661 i 1664 powstały ołtarze przytęczowe,
a w 1671 roku okazała ambona ujęta przedstawieniem drzewa Jessego. Prace nad
nową aranżacją wnętrza kościoła przeprowadzono pod koniec stulecia, za rządów
ksieni Konstancji Jordanówny. Ich przebieg znany jest stosunkowo dobrze dzięki
zachowanym archiwaliom. W1696 roku wymurowano krypty i położono posadzkę
oraz stopnie przed ołtarzami, co wraz z materiałem kosztowało aż 4329 złotych
polskich. W tym samym roku wykonano stalle w chórze oraz niezachowany bal-
kon „exoposito organów”, czyli zapewne przy południowej ścianie prezbiterium,
a w następnych latach wnętrze pobielono2.
Najistotniejszym elementem nowego wyposażenia są trzy nastawy w apsydzie
prezbiterium (ił. 1) - główna i dwie boczne z obrazami św. Klary (ił. 2, 3) i św. An-
toniego (ił. 4,5), flankowane przez figury aniołów. Do ich wykonania przystąpiono
w 1699 roku, a 29 lipca zawarto umowę ze sztukatorem Baltazarem Fontaną, który
zobowiązał się do przygotowania dekoracji rzeźbiarskiej ołtarzy za 3000 złotych pol-
skich „dobrą monetą bez nadatku rachując tynfa po złotemu szóstak po gr dziesięć”,
ale siostry musiały też zapewnić kamień i zatrudnić kamieniarza, murarza, polemika
oraz pomocnika, którym tygodniowo płacono odpowiednio 9, 8, 4 i 3 złote polskie,
1 Dziękuję inż. Grzegorzowi Zajączkowskiemu za zachętę i pomoc w przygotowaniu tekstu oraz
dr. Michałowi Wardzyńskiemu za cenne uwagi i udostępnienie niepublikowanych wypisów
archiwalnych.
2 S. Załęski, Św. Kinga i jej klasztor starosądecki, Lwów 1882, s. 88-89; Z. Beiersdorf, M. Kornecki,
B. Krasnowolski, Sztuka Starego Sącza, w: Historia Starego Sącza od czasów najdawniejszych
do 1939 roku, red. H. Barycz, s. 356, 365-366.

ARTYKUŁY

15