Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

przez co całość prac kosztowała
4945 złotych polskich 25 groszy
„oprócz wiktu, który na ten czas
in magno praetio zostawał w tych
tu krajach podgórnich”3. Prace
ukończono w październiku, kiedy
to wypłacono należność za mar-
mur (846 złp), wynagrodzenia
sztukatorów, a także kupiono trzy
obrazy - Św. Trójcę „do wielkiego
ołtarza” za 420 złotych polskich
oraz „obrazy dwa poboczne” ze
św. Antonim i św. Klarą za 360
złotych polskich4. W przekaza-
niu tych należności pośredniczył
ks. Sebastian Piskorski - profesor
Uniwersytetu Krakowskiego, przez wiele lat związany z klaryskami jako ich spo-
wiednik i prebendarz kościoła w Grodzisku koło Skały5.
Autora obrazów w archiwaliach nie odnotowano. Już Wiktor Bazielich domyślał
się, że był nim jeden z wybitnych malarzy czynnych wówczas w Krakowie6. Jeden
z obrazów, ukazujący św. Klarę, został uznany za dzieło Karola Dankwarta przez
Mariusza Karpowicza, który drugie płótno zakwalifikował jako przemalowane
i nie podjął się rozstrzygania o jego autorstwie7. Tę kwestię przesądza jednak fakt,
że zapłacono wspólnie za oba płótna8. Wzmianka o pośrednictwie Piskorskiego
również w zapłacie za obraz do ołtarza głównego pozwala przypuszczać, że Dan-
kwart wykonał wszystkie trzy płótna, ale środkowe zostało później zastąpione (lub
permanentnie zasłonięte) blaszaną płaskorzeźbą o prymitywnych formach9.
Na wspólne autorstwo obu zachowanych obrazów wskazuje też ich bardzo wy-
raźne podobieństwo. Łączy je stosowanie odważnych skrótów perspektywicznych
twarzy, sposób malowania z charakterystycznymi długimi pociągnięciami pędzla

5. Karol Dankwart, Św. Anto-
ni, 1699, fragment, kościół
Klarysek, Stary Sącz.
Fot. autor

3 Archiwum Klasztoru SS. Klarysek w Starym Sączu (dalej akkss), Gr/a-i, Inventarium bonorum
conventus in Antiąua Sandecz, xvn-xvm w., s. 638-639.
4 akkss, Dw/na, księga rachunkowa klasztoru, 1697-1700, k. 70v. Kwoty te wypłacono w tala-
rach licząc je po 6 złotych, więc obraz główny kosztował 70 talarów, a boczne po 30 talarów.
Por. S. Załęski, Św. Kinga, s. 89; W. Bazielich, Życie obyczajowe i kulturalne Starego Sącza
w xvii w., „Rocznik Sądecki”, 1, 1939, s. 74-75, 95-96; W. Bazielich, Klaryski starosądeckie
a sztuki piękne, „Nasza Przeszłość”, 25,1966, s. 190-191, 196-197.
5 Zob. W. Bączkowską, Piskorski Sebastian Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 26, Wrocław 1981,
s. 559-56i; M. Kurzej, Ksiądz Sebastian Piskorski a sztuka i historia, w: Sztuka po Trydencie,
red. K. Kuczman, A. Witko, Kraków 2014, s. 415-428.
6 W. Bazielich, Klaryski starosądeckie, s. 197.
7 M. Karpowicz, Karol Dankwart, malarz znany i nieznany, w: Willmann i inni. Malarstwo, rysu-
nek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w xvii i xviii wieku, red. A. Kozieł, B. Lejman,
Wrocław 2002, s. 164-175. Bez szczegółowych badań trudno rozstrzygnąć, czy obraz św. Anto-
niego rzeczywiście jest przemalowany. Można się domyślać stosunkowo drobnych ingerencji
w partiach twarzy świętego, Marii i Dzieciątka, ale przeważająca część płótna najpewniej
zachowała oryginalną warstwę malarską.
8 Fakt ten zapewne nie był znany Karpowiczowi, który nie zacytował starszych prac źródłowych.
9 Datowanie płaskorzeźby na ok. 1700 r. (Z. Beiersdorf, M. Kornecki, B. Krasnowolski, Sztuka
Starego Sącza, s. 367) w kontekście wzmianki o zakupie obrazu jest zbyt wczesne, gdyż trudno
przypuszczać, żeby płótno zostało zastąpione blachą zaraz po namalowaniu.

Aranżacja prezbiterium kościoła Klarysek w Starym Sączu

17