DOI Artikel:
Doroszuk, Hanna: Atlas Mnemosyne jako źródło inspiracji w sztuce współczesnej na przykładzie twórczości Goshki Macugi
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41992#0078
kolażem”15. Za pomocą łączenia ze sobą niejednorodnych elementów zawierających
w sobie wątki archeologiczne, objects trouves, relikty przeszłości bądź też tradycyjnie
pojmowane artefakty, granica sztuki, którą znamy pod pojęciem appropriation art,
jest przesuwana coraz dalej16.
Wspomnieć należy również o tym, że oprócz podobieństw w warstwie formalnej,
które zbliżają prace Goshki Macugi do Atlasu Mnemosyne, zainteresowanie artystki
niemieckim historykiem sztuki da się zauważyć również w sposób bezpośredni, co
stanowić może punkt wyjścia do prowadzenia dalszej analizy. W 2008 r. odbyła ona
podróż śladami Warburga na tereny zamieszkiwane przez Indian Hopi, w efekcie
czego powstał film Snake Society, stanowiący część projektu I Am Become Death17.
Macuga porównywała ze sobą dwie fotografie: pierwsza z nich, zakupiona przez
Warburga, przedstawia kapłana z plemienia Hopi wykonującego rytuał wężowy,
natomiast na drugiej, nabytej przez artystkę na eBayu, zobaczyć można młodego
żołnierza w Wietnamie, trzymającego węża w dość zbliżony sposób do tego, w jaki
czynił to kapłan18. Analiza podobieństwa tych gestów unaocznia specyfikę tego,
w jaki sposób Macuga traktuje materiał wizualny, nad którym pracuje. Podczas
berlińskiego biennale w 2014 r. artystka zrealizowała humorystycznie zabarwioną
sztukę Preparatory Notes for A Chicago Comedy, którego luźną inspiracją była Ham-
burg Comersation on Art And Culture, komedia napisana przez Aby ego Warburga
w 1896 r.19 W spektaklu wykorzystane zostały specjalnie na tę okazję stworzone
rekwizyty, które następnie wystawione zostały w monachijskiej galerii Rudiger
Schóttle na wystawie Madness and Ritual20. Znajdowała się tam między innymi
praca A by Warburg on Madness and Ritual, set for Scene 2, ponadtrzymetrowa
tapiseria zrealizowana w formie kolażu. Kompozycja składała się z wizerunków
Macugi, krytyka Dietera Roelstraetego, somnambulika Cesara z Gabinetu Dok-
tora Caligari, przechylonej korynckiej kolumny, węży, Indianina Hopi, rysunków
książek, Grupy Laokoona, oficera policji, Aby ego Warburga w masce Hemisa Ka-
czina, fragmentów renesansowych malowideł, a w tle powykrzywianych schodów
galerii oraz dużego napisu INSANE. Większość z tych wizerunków znana była już
z wcześniejszych prac Macugi.
Artystka przywołuje wykorzystywane wcześniej formy, zestawiając je w co-
raz to innych konfiguracjach, dających ostatecznie wizję ponadczasowej narracji.
Dzieje się tak chociażby w kontekście zakupionego przez nią fotograficznego ar-
chiwum weterana wojny w Wietnamie Toma Pripisha, które artystka wykorzystuje
przy kolejnych projektach. Na wystawie I Am Become Death w Bazylei zostało
one zestawione z takimi artefaktami, jak rekonstrukcje rzeźb Roberta Morrisa
czy zdjęcia z archiwów wystawy Road To Victory oraz wspomnianym wcześniej
filmem Snake Society. Rzeźba War Memoriał Study, składająca się z czarno-białe-
go zdjęcia Pripisha wykrzywionego w „wężowej” pozie oraz liczącego 10 000 lat
15 D. Roelstraete, Forestfor the Trees. On the Art ofGoshka Macuga, „Artforum”, wrzesień 2011,
s. 325.
16 Goshka Macuga: Exhibit A., katalog wystawy Museum of Contemporary Art Chicago, red.
D. Roelstraete et al., Chicago 2013, s. 54.
17 I Am Become Death, Kunsthalle Basel, Bazylea, 15.01.-8.03.2009.
18 G. Macuga, J. Gastelo, Snake Society, transkrypcja z filmu (fragmenty),„Konteksty”, 65,2011,2-3,
s. 87,89.
19 Preparatory notes for a Chicago Comedy, 8th Berlin Biennale, Museen Dahlem, Berlin 2014.
20 Madness and Ritual, Rudiger Schóttle Gallery, Monachium, 12.08.2014-8.11.2014.
78
ARTYKUŁY
Hanna Doroszuk
w sobie wątki archeologiczne, objects trouves, relikty przeszłości bądź też tradycyjnie
pojmowane artefakty, granica sztuki, którą znamy pod pojęciem appropriation art,
jest przesuwana coraz dalej16.
Wspomnieć należy również o tym, że oprócz podobieństw w warstwie formalnej,
które zbliżają prace Goshki Macugi do Atlasu Mnemosyne, zainteresowanie artystki
niemieckim historykiem sztuki da się zauważyć również w sposób bezpośredni, co
stanowić może punkt wyjścia do prowadzenia dalszej analizy. W 2008 r. odbyła ona
podróż śladami Warburga na tereny zamieszkiwane przez Indian Hopi, w efekcie
czego powstał film Snake Society, stanowiący część projektu I Am Become Death17.
Macuga porównywała ze sobą dwie fotografie: pierwsza z nich, zakupiona przez
Warburga, przedstawia kapłana z plemienia Hopi wykonującego rytuał wężowy,
natomiast na drugiej, nabytej przez artystkę na eBayu, zobaczyć można młodego
żołnierza w Wietnamie, trzymającego węża w dość zbliżony sposób do tego, w jaki
czynił to kapłan18. Analiza podobieństwa tych gestów unaocznia specyfikę tego,
w jaki sposób Macuga traktuje materiał wizualny, nad którym pracuje. Podczas
berlińskiego biennale w 2014 r. artystka zrealizowała humorystycznie zabarwioną
sztukę Preparatory Notes for A Chicago Comedy, którego luźną inspiracją była Ham-
burg Comersation on Art And Culture, komedia napisana przez Aby ego Warburga
w 1896 r.19 W spektaklu wykorzystane zostały specjalnie na tę okazję stworzone
rekwizyty, które następnie wystawione zostały w monachijskiej galerii Rudiger
Schóttle na wystawie Madness and Ritual20. Znajdowała się tam między innymi
praca A by Warburg on Madness and Ritual, set for Scene 2, ponadtrzymetrowa
tapiseria zrealizowana w formie kolażu. Kompozycja składała się z wizerunków
Macugi, krytyka Dietera Roelstraetego, somnambulika Cesara z Gabinetu Dok-
tora Caligari, przechylonej korynckiej kolumny, węży, Indianina Hopi, rysunków
książek, Grupy Laokoona, oficera policji, Aby ego Warburga w masce Hemisa Ka-
czina, fragmentów renesansowych malowideł, a w tle powykrzywianych schodów
galerii oraz dużego napisu INSANE. Większość z tych wizerunków znana była już
z wcześniejszych prac Macugi.
Artystka przywołuje wykorzystywane wcześniej formy, zestawiając je w co-
raz to innych konfiguracjach, dających ostatecznie wizję ponadczasowej narracji.
Dzieje się tak chociażby w kontekście zakupionego przez nią fotograficznego ar-
chiwum weterana wojny w Wietnamie Toma Pripisha, które artystka wykorzystuje
przy kolejnych projektach. Na wystawie I Am Become Death w Bazylei zostało
one zestawione z takimi artefaktami, jak rekonstrukcje rzeźb Roberta Morrisa
czy zdjęcia z archiwów wystawy Road To Victory oraz wspomnianym wcześniej
filmem Snake Society. Rzeźba War Memoriał Study, składająca się z czarno-białe-
go zdjęcia Pripisha wykrzywionego w „wężowej” pozie oraz liczącego 10 000 lat
15 D. Roelstraete, Forestfor the Trees. On the Art ofGoshka Macuga, „Artforum”, wrzesień 2011,
s. 325.
16 Goshka Macuga: Exhibit A., katalog wystawy Museum of Contemporary Art Chicago, red.
D. Roelstraete et al., Chicago 2013, s. 54.
17 I Am Become Death, Kunsthalle Basel, Bazylea, 15.01.-8.03.2009.
18 G. Macuga, J. Gastelo, Snake Society, transkrypcja z filmu (fragmenty),„Konteksty”, 65,2011,2-3,
s. 87,89.
19 Preparatory notes for a Chicago Comedy, 8th Berlin Biennale, Museen Dahlem, Berlin 2014.
20 Madness and Ritual, Rudiger Schóttle Gallery, Monachium, 12.08.2014-8.11.2014.
78
ARTYKUŁY
Hanna Doroszuk