Modus: Prace z historii sztuki (17.2017)

3. Kraków, kościół św. Idzie-
go. Sonda archeologiczna
nr 4, widok od północy.
Fot. Magdalena Goras

jest zbliżony do kwadratu o boku ok. 260 cm. Zachodnia ściana muru fundamen-
towego zbudowana jest z ciosów wapienia łamanego o licu nieregularnym, bez
śladów warstwowania, spojonych zaprawą piaskowo-wapienną z jasnymi grudami
niezlasowanego węglanu wapnia, w ciemnoszarym kolorze, o zachowanej śred-
niej sile wiązania. Na wysokości ok. 57 cm w fundamencie znajduje się duży cios
wapienny ze śladami obróbki, ustawiony krawędzią do lica, którego boki tworzą
kąt identyczny z kątem wewnętrznym reliktu ośmioboku bazy - jest to zapewne
element pochodzący z odrzutu (ii. 2).
Na poziomie ok. 90 cm poniżej posadzki do fundamentu przylegał poziom
użytkowy o charakterze bruku, utwardzony drobnymi, wygładzonymi kamieniami
wapiennymi, zalegający na warstwie calcowej (ii. 1-3). Przy styku z fundamentem
na utwardzonej nawierzchni odznaczała się warstwa wylewu zaprawy, pochodząca
z fundamentu. Po udokumentowaniu i zdjęciu brukowanej warstwy z wylewem
i pogłębieniu wykopu stwierdzono zmianę morfologii muru fundamentowego
w partii położonej poniżej. Lico partii poniżej poziomu użytkowego odznacza się
większą nieregularnością wątku i obfitymi wylewami zaprawy ze spoin, co sugeru-
je wykonanie niższej partii fundamentu w szczelnym wkopie. Powyższe obserwa-
cje pozwalają postawić tezę, iż fundament filara gotyckiego kościoła był budowany
i wznoszony z owego utwardzonego, brukowanego poziomu użytkowego. Bruk nosił
ślady długotrwałego użytkowania. Na jego powierzchni znaleziono kilka niewielkich
fragmentów ceramiki wczesnośredniowiecznej. Można przyjąć, że bruk stanowił
nawierzchnię terenu w rejonie środka nawy późniejszego kościoła na dłuższy czas
przed wzniesieniem gotyckiej świątyni, nie można jednak określić, czy utwardzał
wnętrze wcześniejszej budowli, czy też znajdował się na zewnątrz. Wykop konty-
nuowano do głębokości ok. 180 cm poniżej poziomu posadzki, nie osiągając stopy
fundamentowej.
Niewielki zakres odkrywek i podporządkowanie robót harmonogramowi użyt-
kowania świątyni nie pozwoliły na szersze rozpoznanie nawarstwień zalegających
w obrębie kościoła. Należy stwierdzić, że pomimo materialnych śladów średnio-
wiecznej akcji budowlanej i ustaleniu wcześniejszego od czternastowiecznej budowli
poziomu użytkowego w rejonie gotyckiego filara ani w tej, ani w pozostałych son-
dach nie odnaleziono reliktów związanych jednoznacznie z domniemaną świątynią
romańską, którą od Władysława Łokietka mieli otrzymać Toporowie w zamian

90

KOMUNIKATY

Magdalena Goras, Monika Łyczak