DOI Artikel:
Goras, Magdalena; Łyczak, Monika: Nowe wiadomości o gotyckim kościele św. Idziego w Krakowie: Komunikat o wynikach interwencyjnego rozpoznania badawczego, archeologicznego i architektonicznego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.41992#0094
(sonda nr 2, sonda nr 4), świadczy o nich także pozostawiony lokalnie poziom wokół
ołtarzy z obu stron tęczy21. Zmianę tę można również porównać, zestawiając w tej
samej skali rysunek Hendla, przedstawiający pomiar portalu w przejściu z nawy do
składziku, i ten sam pomiar w obecnym stanie22. W prezbiterium różnica mierzona
w progu wejścia do zakrystii wydaje się być nieznacznie mniejsza, tę ocenę należa-
łoby jednak zweryfikować za pomocą odkrywki. Tam nowy poziom przykrył dwa
dolne profile pilastrów portalu do zakrystii oraz dolną część kamiennego progu23.
Biorąc pod uwagę czas wykonania wystroju części chórowej można przypuszczać, iż
poprzedni poziom był poziomem siedemnasto-, osiemnastowiecznym - być może
z tego czasu pochodziły też płyty podłogowe. Natomiast znalezione podczas badań
w warstwach zasypowych płytki ceramiczne mogą pochodzić z czasów wizytacji
Radziwiłła, który wspominał o „podłodze ceglanej” - czyli z końca XVI w.24
Ustalenia dotyczące chronologii nowożytnych przemian (w szczególności prze-
budowy kościoła w wiekach XVII i XVIII) wykraczają poza możliwości interpretacji
efektów interwencyjnego rozpoznania badawczego, natomiast w świetle cząst-
kowych informacji, uzyskanych podczas dotychczasowych badań, jawią się jako
istotny postulat badawczy25. Uszczegółowienie i ewentualna korekta faz budowy
kościoła, wyodrębnionych przez Filipowicza i Niewaldę, a także chronologia i za-
kres dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych remontów wiążą się z koniecznością
podjęcia dalszych, kompleksowych prac badawczych oraz kwerend archiwalnych.
SUM MARY In April 2015, a preventive archaeological and architectural inyestigation,
preceding the planned renoyation and installation of an under-floor heating system, was
carried out in St Giless church in Cracow. The scope of the inyestigation included small-
scale test holes in the churchs floor, and was subject to the Schedule of the heating system
installation. Despite these constraints, the inyestigation has brought new information on
21 Przy tak niewielkim zakresie odkrywek nie można zinterpretować odnotowanego lokalnie
w sondzie nr 2 drugiego poziomu warstwy tynku poniżej pierwszej. Trudno przypuszczać, aby
był to niższy poziom użytkowy, znajdowałby się bowiem poniżej wierzchu fundamentu gotyc-
kiego fdara. Rozpoznanie wymagałoby wykonania odkrywek przy ścianach gotyckiej nawy
w większym zakresie.
22 Z. Hendel, F. Kopera, Kościół św. Idziego, s. 25, fig. 2.
23 Por. widok wnętrza kościoła przed rokiem 1827 autorstwa Aleksandra Gryglewskiego w: W. Ko-
morowski, I. Kęder, Ikonografia kościoła Dominikanów i ułicy Grodzkiej w Krakowie, Kraków
2005, s. 446, fig. 340.
24 Akta wizytacji dekanatu krakowskiego 1599 roku przeprowadzonej z polecenia kardynała Jerzego
Radziwiłła, cz. 1, wyd. Cz. Skowron, Lublin 1965 (= Materiały Źródłowe do Dziejów Kościoła
w Polsce, 2), s. 19.
25 Wiadomości o nowożytnych przemianach przynosi sonda w skarbczyku. Do południowo-
-zachodniego narożnika fundamentu przylega konstrukcja z gruboziarnistej zaprawy piaskowo-
-wapiennej w kolorze jasnoszarym i cegły palcówki o wysokości 65 mm, pusta wewnątrz, wiążąca
się z warstwą z wylewki wapiennej zalegającej na głębokości ok. 40 cm. Rozmiar cegieł i rodzaj
spoiwa nowożytnych struktur pod posadzką wskazują na XVII w., nie można wykluczyć jednak
użycia wtórnego materiału w wieku XVIII. Nie można w obecnym stanie wiedzy przesądzić, czy
skarbczyk już istniał i była to celowo wykonana pusta przestrzeń w podłodze (rodzaj schowka?),
czy też element ukształtowania terenu na zewnątrz kościoła. Fragmenty osiemnastowiecznych
cegieł pod posadzką wyznaczają dla niej dolną granicę datowania. Sonda nr 1 przy ścianie pół-
nocnej, na granicy dawnej gotyckiej fasady i dodanego później przęsła, jedynie potwierdza fakt
wtórnego dostawienia zachodniego przęsła nawy, udowodniony przez Filipowicza i Niewaldę
dzięki eksploracji zachodniej krypty z zewnątrz kościoła.
94
KOMUNIKATY
Magdalena Goras, Monika Łyczak
ołtarzy z obu stron tęczy21. Zmianę tę można również porównać, zestawiając w tej
samej skali rysunek Hendla, przedstawiający pomiar portalu w przejściu z nawy do
składziku, i ten sam pomiar w obecnym stanie22. W prezbiterium różnica mierzona
w progu wejścia do zakrystii wydaje się być nieznacznie mniejsza, tę ocenę należa-
łoby jednak zweryfikować za pomocą odkrywki. Tam nowy poziom przykrył dwa
dolne profile pilastrów portalu do zakrystii oraz dolną część kamiennego progu23.
Biorąc pod uwagę czas wykonania wystroju części chórowej można przypuszczać, iż
poprzedni poziom był poziomem siedemnasto-, osiemnastowiecznym - być może
z tego czasu pochodziły też płyty podłogowe. Natomiast znalezione podczas badań
w warstwach zasypowych płytki ceramiczne mogą pochodzić z czasów wizytacji
Radziwiłła, który wspominał o „podłodze ceglanej” - czyli z końca XVI w.24
Ustalenia dotyczące chronologii nowożytnych przemian (w szczególności prze-
budowy kościoła w wiekach XVII i XVIII) wykraczają poza możliwości interpretacji
efektów interwencyjnego rozpoznania badawczego, natomiast w świetle cząst-
kowych informacji, uzyskanych podczas dotychczasowych badań, jawią się jako
istotny postulat badawczy25. Uszczegółowienie i ewentualna korekta faz budowy
kościoła, wyodrębnionych przez Filipowicza i Niewaldę, a także chronologia i za-
kres dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych remontów wiążą się z koniecznością
podjęcia dalszych, kompleksowych prac badawczych oraz kwerend archiwalnych.
SUM MARY In April 2015, a preventive archaeological and architectural inyestigation,
preceding the planned renoyation and installation of an under-floor heating system, was
carried out in St Giless church in Cracow. The scope of the inyestigation included small-
scale test holes in the churchs floor, and was subject to the Schedule of the heating system
installation. Despite these constraints, the inyestigation has brought new information on
21 Przy tak niewielkim zakresie odkrywek nie można zinterpretować odnotowanego lokalnie
w sondzie nr 2 drugiego poziomu warstwy tynku poniżej pierwszej. Trudno przypuszczać, aby
był to niższy poziom użytkowy, znajdowałby się bowiem poniżej wierzchu fundamentu gotyc-
kiego fdara. Rozpoznanie wymagałoby wykonania odkrywek przy ścianach gotyckiej nawy
w większym zakresie.
22 Z. Hendel, F. Kopera, Kościół św. Idziego, s. 25, fig. 2.
23 Por. widok wnętrza kościoła przed rokiem 1827 autorstwa Aleksandra Gryglewskiego w: W. Ko-
morowski, I. Kęder, Ikonografia kościoła Dominikanów i ułicy Grodzkiej w Krakowie, Kraków
2005, s. 446, fig. 340.
24 Akta wizytacji dekanatu krakowskiego 1599 roku przeprowadzonej z polecenia kardynała Jerzego
Radziwiłła, cz. 1, wyd. Cz. Skowron, Lublin 1965 (= Materiały Źródłowe do Dziejów Kościoła
w Polsce, 2), s. 19.
25 Wiadomości o nowożytnych przemianach przynosi sonda w skarbczyku. Do południowo-
-zachodniego narożnika fundamentu przylega konstrukcja z gruboziarnistej zaprawy piaskowo-
-wapiennej w kolorze jasnoszarym i cegły palcówki o wysokości 65 mm, pusta wewnątrz, wiążąca
się z warstwą z wylewki wapiennej zalegającej na głębokości ok. 40 cm. Rozmiar cegieł i rodzaj
spoiwa nowożytnych struktur pod posadzką wskazują na XVII w., nie można wykluczyć jednak
użycia wtórnego materiału w wieku XVIII. Nie można w obecnym stanie wiedzy przesądzić, czy
skarbczyk już istniał i była to celowo wykonana pusta przestrzeń w podłodze (rodzaj schowka?),
czy też element ukształtowania terenu na zewnątrz kościoła. Fragmenty osiemnastowiecznych
cegieł pod posadzką wyznaczają dla niej dolną granicę datowania. Sonda nr 1 przy ścianie pół-
nocnej, na granicy dawnej gotyckiej fasady i dodanego później przęsła, jedynie potwierdza fakt
wtórnego dostawienia zachodniego przęsła nawy, udowodniony przez Filipowicza i Niewaldę
dzięki eksploracji zachodniej krypty z zewnątrz kościoła.
94
KOMUNIKATY
Magdalena Goras, Monika Łyczak