Novensia: Studia i Materiały (6.1993)

56

szczenię A 1, pełniło funkcję caldarium lub tepidarium. Znamy obecnie odcinki
dwóch murów ograniczających to wnętrze od północy i od wschodu, gdzie
znajdowało się kolejne pomieszczenie łaźni — BI. Dotychczas znane, niepełne
jeszcze rozmiary wnętrza A 1, wynoszą ok. 10 x 12 m. W takcie rozbiórki
łaźni, przed wzniesieniem valetudinarium, rzymscy budowniczowie uszkodzili
w paru miejscach podłogę piwnicy hypocaustycznej. Po wybraniu leżącego
niżej rumowiska na głębokości 35,82 m n.p.m. odsłonięto kolejną posadzkę.
Podobna sytuacj została zaobserwowana także w wykopie PN 3, w roku
19833. Trudno jeszcze odpowiedzieć na pytanie, czy ta wcześniejsza podłoga
należy do pierwszej fazy łaźni. Możliwe, że jest to pierwotny poziom piwnicy
hypocaustycznej. Być może system ogrzewania po pewnym czasie użytkowania
został wyczyszczony i wyremontowany. Nie można wykluczyć, że zaobser-
wowana przebudowa /?/ wiąże się ze zniszczeniami wywołanymi np. przez
trzęsienie ziemi, ponieważ w rumowisku nad pierwszą posadzką nie napotkano
pozostałości zanieczyszczeń. Archeologiczne ślady przebudowy lub remontu,
zauważono też przy wspomnianym wyżej murze konstrukcyjnym PP łaźni.
Pomieszczenie B 1 ma badzo duże rozmiary: 11 x 25 m. Miało ono
posadzkę wykonaną z płyt ceramicznych i małych cegiełek. Resztki tej
posadzki były już wcześniej odsłonięte w różnych miejscach4. Obecnie wiemy,
że podłoga była skomponowana z ułożonych PP pasów wykonanych z płyt
prostokątnych /szerokość pasa 1,1 m/ oraz cegiełek ułożonych w opus
spicatum /szerokość pasa 0,6 m — sześć rzędów cegiełek/. Również w omawia-
nej kampanii odłonięto duży fragment posadzki w wykopie DW 1/895 /ryc. 5/.
Nie wiemy czy pomieszczenie B 1 było podzielone na mniejsze wnętrza, czy też
dach podpierały kolumny — co wydaje się bardziej prawdopodobne, jeśli
wziąć pod uwagę regularność układu płyt posadzkowych odsłoniętych w róż-
nych, oddalonych od siebie, miejscach łaźni.
Inny typ posadzki ceramicznej znajdował się w pomieszczeniu C 1 — były
to pasy przemiennie ułożonych płyt prostokątnych i kwadratowych cegiełek6.
Od wnętrza B 1 oddzielał ją mur uchwycony w roku 1987, w wykopie DW 67.
Jak się wydaje pomieszczenie C 1 było wysunięte bardziej w kierunku
północnym /via sagularis/ niż wspomniane wyżej A 1 i B 1. W wykopie DW
6/89 uchwycono bowiem w profilu północnym elementy ceramiczne należące
do podłogi wnętrza C 1; leżą one poza linią muru północnego wnętrz A 1 i B 1.
Jak wiemy mur ten miał, przynajmniej w odsłoniętej części, znaczną grubość
— 1,2 m. Nie wiemy czy była ona zachowana na całej długości muru, czy też
pogrubienie wynika z innych względów konstrukcyjnych i architektonicznych,
np. wejście od strony via sagularis, ryzalit, anta etc.
Nie znamy jeszcze zasięgu pomieszczenia C 1. Obecnie najbardziej skrajnie
położone odcinki posadzki ograniczają teren 17 x 8 m. Możemy jedynie
wnioskować na podstawie nikłych pozostałości, że posadzka dochodziła na
północy do via sagularis, zaś od wschodu do via praetoria. Nie jest także jasny