Uniwersytet Jagielloński w Krakowie [Hrsg.]: Prace z Historii Sztuki (14.1977)

album zawierający ilustracje 5—81 (il. 1—4 oraz cztery nieliczbowane tablice
umieszczono w tekście). Orientację ułatwia indeks nazwisk, nazw geograficz-
nych i zabytków (s. 277—282), odnoszący się jednak tylko do zasadniczego
tekstu pracy, choć charakter monografii wymagałby chyba indeksu obejmu-
jącego również traktat Wąsowskiego wraz z objaśnieniami wydawcy. Dość
obszerne streszczenie angielskie (s. 287—297) i angielska wersja spisu ilu-
stracji (s. 298—302) umożliwią zagranicznemu czytelnikowi orientację
w problematyce pracy. Podstawowy tekst opracowania dzieli się — pomijając
krótki Wstep i Zakończenie — na trzy rozdziały, poświęcone kolejno życiu
i działalności Wąsowskiego, jego poglądom teoretycznym, wreszcie jego
twórczości artystycznej. Taki układ materiału pozwolił Autorowi na właściwe
przedstawienie sylwetki Wąsowskiego, podkreślające jego rolę jako teoretyka
architektury. Biografia Wąsowskiego bowiem wyjaśnia genezę i okoliczności
sformułowania jego poglądów teoretycznych, których częściową realizacją stała
się przypadająca na schyłek życia jego twórczość architektoniczna.

We Wstępie (s. 9—16) Autor przedstawił stan badań nad działalnością
Wąsowskiego oraz wyjaśnił nieporozumienia wokół jego osoby wynikłe
z wadliwej interpretacji przekazów źródłowych. Zaprezentowany przegląd
literatury wykazuje jednak spore luki, zwłaszcza w odniesieniu do prac naj-
nowszych, wydanych po r. 1970. Omawiając literaturę poświęconą polskim
pismom o architekturze Autor pominął kilka opracowań syntetycznych (nie
zawsze zresztą ważnych) i monografii późniejszych traktatów ł. Wbrew
twierdzeniu Autora (s. 11), powielana broszura Marii Piwockiej z r. 1952
nie jest jedyną pracą poświęconą szkolnictwu architektonicznemu i artystycz-
nemu w Polsce; należałoby tu raczej wymienić książkę Kaliny Bartnickiej 1 2.
Liczniejsze jednak i istotniejsze są braki w literaturze dotyczącej samego
Wąsowskiego. Autor opuścił szczególnie wiele prac odnoszących się do bio-
grafii swego bohatera, a wśród nich także własne wcześniejsze studia 3.

1 M. Morelowski, Znaczenie baroku wileńskiego XVIII stulecia, Wilno 1940. — Z. Miesz-
kowski, Problemy architektury wpolskich traktatach XVI—XVII wieku (Teka Komisji Urbanistyki
i Architektury VI, 1972, s. 171—180). — Tenże, Polscy teoretyćy architektury (XVI—XIX w.),
Kraków 1972 (Nauka dla wszystkich, nr 171). — T. Bujański, Piotr Aigner jako teoretyk (Rocznik
Wydzialu Filozoficznego Uniwersytetu Jagieilońskiego II, 1935—1936 [1938], s. 70—83). —
J. Powidzki, „Architektura” Sebastiana Sierakowskiego na tle prądów epoki (Sprawozdania
Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk XIV, 1947, s. 55— 60). — T. S. Jaroszewski, Chri-
stian Piotr Aigner, architekt warszawskiego klasycyzmu, 2. wyd. Warszawa 1970. —A. Małkie-
wicz, Podręcznik „Elementa architektury domowej” z roku 1749. Autorstwo — geneza — znacze-
nie (Folia Historiae Artium VIII, 1972, s. 185—200). — Nieporozumieniem natomiast jest poda-
nie miejsca i dąty wydania niepublikowanej pracy magisterskiej Marii Gonczarow o Informacji
matematycznej Bystrzonowskiego, napisanej w r. 1946 w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

2 K. Bartnicka, Polskie szkolnictwo artystyczne naprzelomie XVIII i XIX wieku (1764—1831),
Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1971.

3 B. Zboińska-Daszyńska, Bartholomee Wąsowski S. J. Foederatorum Ordinum Batavorum
descriptio, w: Bijdragen en Meddelingen van het Historisch Genootschap, Utrecht 1960; rec. A. G[ieysz-
tor], Studia Źródłoznawcze VII, 1962, s. 208. — J. Baranowski, Podróż teatralna Bartlomieja

74