DOI Artikel:
Hussakowska-Szyszko, Maria: Marcel Duchamp a anty-sztuka
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26678#0139
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU JAGIELLONSKIEGO
ęęccLxxix prace z historii sztuki z. 14 1977
Mciria Hussakowska-Szyszko
MARCEL DUCHAMP A ANTY-SZTUKA
Słowo „anty-sztuka” stało się modne, nadużywanie go w różnych kontek-
stach doprowadziło do traktowania tego okreśłenia jako wyrażenia obiegowego.
Często uźy wa się go dla scharakteryzowania niemalże całej twórczości arty-
stycznej ostatnich lat kilkunastu. Tak szerokie stosowanie tego terminu
implikuje uogólnienia — może określenie to staje się odbiciem pewnej ogólnej
tendencji kulturowej. Popularność terminu — o pięćdziesięcioletniej już
historii -— narzuca pytanie, dlaczego właśnie teraz, w określonych warunkach
historycznych i społecznych zaczęto się nim tak intensywnie posługiwać?
Funkcjonowanie pojęcia, zmienność nadawanych mu znaczeń w ciągu tego
okresu wymaga opracowania szerszego i nie mieści się w ramach krótkiego
artykułu, który jest próbą przedstawienia roli jaką odegrał w tym zakresie
Marcel Duchamp uważany za prekursora tego zjawiska.
W przededniu Pierwszej Wojny Światowej twórczość Marcela Duchampa
weszla w fazę, która zyskała sobie m :ano „anty-sztuki”, mając stanowić wyraz
pogardy i kpiny z establishmentu z całym jego niedorzecznym praktycyzmem
przejawianym we wszelkich dziedzinach życia, a więc i w sztuce x. Za moment
przełomowy artysta i krytycy przyjmują rok 1912, rok, w którym powstały
pierwsze mechanistyczne rysunki będące próbą „ucieczki przed dobrym i złym
smakiem”, działaniem „poza wszelkimi malarskimi konwencjami” 2. Po latach,
rozmawiając z Pierre Cabannem o swoich paralelnych do ruchu Dada wy-
stąpieniach, powiedział, że anty-sztuka „to był przede wszystkim sposób
kwestionowania zachowań artysty, takich jak ludzie zwykli je widzieć. Absur-
1 U. Meyer, The Eruption of Anti-Art, w: Idea Art, New York 1973, s. 117.
4 P. Cabanne, Dialogues with Marcel Duchamp, New York 1971, s. 48.
105
ęęccLxxix prace z historii sztuki z. 14 1977
Mciria Hussakowska-Szyszko
MARCEL DUCHAMP A ANTY-SZTUKA
Słowo „anty-sztuka” stało się modne, nadużywanie go w różnych kontek-
stach doprowadziło do traktowania tego okreśłenia jako wyrażenia obiegowego.
Często uźy wa się go dla scharakteryzowania niemalże całej twórczości arty-
stycznej ostatnich lat kilkunastu. Tak szerokie stosowanie tego terminu
implikuje uogólnienia — może określenie to staje się odbiciem pewnej ogólnej
tendencji kulturowej. Popularność terminu — o pięćdziesięcioletniej już
historii -— narzuca pytanie, dlaczego właśnie teraz, w określonych warunkach
historycznych i społecznych zaczęto się nim tak intensywnie posługiwać?
Funkcjonowanie pojęcia, zmienność nadawanych mu znaczeń w ciągu tego
okresu wymaga opracowania szerszego i nie mieści się w ramach krótkiego
artykułu, który jest próbą przedstawienia roli jaką odegrał w tym zakresie
Marcel Duchamp uważany za prekursora tego zjawiska.
W przededniu Pierwszej Wojny Światowej twórczość Marcela Duchampa
weszla w fazę, która zyskała sobie m :ano „anty-sztuki”, mając stanowić wyraz
pogardy i kpiny z establishmentu z całym jego niedorzecznym praktycyzmem
przejawianym we wszelkich dziedzinach życia, a więc i w sztuce x. Za moment
przełomowy artysta i krytycy przyjmują rok 1912, rok, w którym powstały
pierwsze mechanistyczne rysunki będące próbą „ucieczki przed dobrym i złym
smakiem”, działaniem „poza wszelkimi malarskimi konwencjami” 2. Po latach,
rozmawiając z Pierre Cabannem o swoich paralelnych do ruchu Dada wy-
stąpieniach, powiedział, że anty-sztuka „to był przede wszystkim sposób
kwestionowania zachowań artysty, takich jak ludzie zwykli je widzieć. Absur-
1 U. Meyer, The Eruption of Anti-Art, w: Idea Art, New York 1973, s. 117.
4 P. Cabanne, Dialogues with Marcel Duchamp, New York 1971, s. 48.
105