DOI Artikel:
Małkiewicz, Adam: Architekt Bartłomiej Nataniel Wąsowski - teoretyk i praktyk: uwagi na marginesie nowej monografii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26678#0103
O Callitectonicorum liber nie tylko Lauterbach, Estreicher i Piwocka — jak
twierdzi Autor (s. 14) — zamieścili obszerniejsze informacje * 1 * * 4. Udział Wąsow-
skiego w budowie poznańskiego kościoła jezuitów opracował także Eugeniusz
Linette 5 6. Odnosi się wrażenie, iż Autor poprzestał na literaturze zgromadzonej
w trakcie pisania pierwszej wersji pracy, w niewielkim tylko stopniu wzboga-
cając ją o pozycje opublikowane w latach 1964—1973. Poważną zasługą Autora
jest zweryfikowanie podanych przez Tadeusza Mańkowskiego informacji
0 działalności Wąsowskiego dla Jana III i wykazanie, iż prace w Żółkwi,
Kukizowie i Wereszycy prowadził wzmiankowany do r. 1690 imiennik Bartło-
mieja Nataniela — ks. Erazm Wąsowski (s. 15—16). Ale i tę wiadomość 5 lat
wcześniej opublikowały, powołując się zresztą na badania Baranowskiego,
Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska w cytowanym wyżej opracowaniu
malarskiej twórczości Erazma Wąsowskiego.
Rozdział zatytułowany Życie i dzialalność Bartlomieja Nataniela Wąsow-
skiego (s. 17—26) powstał w oparciu o sumienną kwerendę archiwalną.
Krótko i jasno przedstawiona biografia właściwie ukazuje bogate zainteresowa-
nia i wieloraką aktywność Wąsowskiego. Autor słusznie skupił uwagę na jego
Ńataniela Wąsowskiego (1654) (Pamiętnik Teatralny, 1964, s. 252—254). — J. Okoń, Teatralia
w zbiorze Adama Wolańskiego i nieznane materiały do dziejów jezuickiego teatru szkolnego w Potsce
(Pamiętnik Literacki, 1965, z. 3, s. 167—178; o Wąsowskim s. 173—178). — J. Baranowski,
„Rysunkowy” diariusz podróży europejskiej Bartlomieja Nataniela Wąsowskiego (Rocznik HS VI,
1966, s. 67—-96). — Tenże, Opierwszymprojekcie „szkoły rycerskiej” wPolsce, w: Sarmatia artistica.
Księga pamiątkowa ku czci Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, s. 135—143. — I. Galicka
1 H. Sygietyńska, Erazm Wąsowski — nieznany malarz XVII wieku i jego działalność w Lewiczynie
(Biuletyn HS XXXII, 1970, s. 69—81; o rozróżnieniu obu Wąsowskich s. 76—77). -— L. Piechnik,
Studium matematyczne i projekt akademii wojskowej Bartlomieja Wąsowskiego (Nasza Przeszlość
XXXVI, 1971, s. 178—187). — J. Poplatek i J. Paszenda, Słownik jezuitów artystów, Kraków
1972, s. 216—217. —• A. Sajkowski, Włoskie przygody Połaków. Wiek XVI—XVIII, [Warszawa
1973], passim.
* M. Morelowski, Abstrakcjonizm i naturalizm w sztuce, Lublin 1947 (Rozprawy Wydzialu
Historyczno-Filologicznego Towarzystwa Naukowego KUL, I), s. 15—17 i 24—25 (tę rozprawę
Autor wymienił tylko wśród prac „z dziedziny [...] szkolnictwa ogólnego”).—• C. Krassowski,
Uwagi na marginesiepomiarów Kalwarii w Pakości (Kwartalnik AiU XI, 1966, s. 97—112; o Wąsow-
skim s. 108 i 110). — Z. Mieszkowski, Podstawowe probłemy architektury w połskich traktatach
odpołowy XVI do początku XIX w., Warszawa 1970 (Studia i materiały do teorii i historii architektu-
ry i urbanistyki, VII), passim (przez Autora wymienione tylko wśród prac „o charakterze bardziej
ogólnym”). — J. Kowalczyk, Sebastiano Serłio a sztuka połska. O roli włoskich trałctatów archi-
tektonicznych w dobie nowożytnej, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1973 (Studia z historii
sztuki, XVII), passim. — Już po wydrukowaniu książki Baranowskiego ukazały się dalsze prace
dotyczące Wąsowskiego jako teoretyka: A. Małkiewicz, Teoria architektury w nowożytnympiśmien-
nictwie polskim, Warszawa—Kraków 1976 (Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Historii Sztuki XIII),
passim, A. Miłobędzki, Zprac nadsyntezą architektury polskiej XVII wieku (Rocznik HS XI,
1976, s. 66— 68, T. Zarębska, Początkipolskiegopiśmiennictwa urbanistycznego, Warszawa 1975,
s. 389—399.
6 E. Linette, Jan Catenazzi — architekt i jego dziela w Wielkopolsce, Warszawa—Poznań
1973 (Prace Komisji Sztuki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk IX, z. 3), s. 39—48. —-
Druk tej książki ukończono w maju 1973, a więc już po oddaniu monografii Wąsowskiego do skła-
dania.
75
twierdzi Autor (s. 14) — zamieścili obszerniejsze informacje * 1 * * 4. Udział Wąsow-
skiego w budowie poznańskiego kościoła jezuitów opracował także Eugeniusz
Linette 5 6. Odnosi się wrażenie, iż Autor poprzestał na literaturze zgromadzonej
w trakcie pisania pierwszej wersji pracy, w niewielkim tylko stopniu wzboga-
cając ją o pozycje opublikowane w latach 1964—1973. Poważną zasługą Autora
jest zweryfikowanie podanych przez Tadeusza Mańkowskiego informacji
0 działalności Wąsowskiego dla Jana III i wykazanie, iż prace w Żółkwi,
Kukizowie i Wereszycy prowadził wzmiankowany do r. 1690 imiennik Bartło-
mieja Nataniela — ks. Erazm Wąsowski (s. 15—16). Ale i tę wiadomość 5 lat
wcześniej opublikowały, powołując się zresztą na badania Baranowskiego,
Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska w cytowanym wyżej opracowaniu
malarskiej twórczości Erazma Wąsowskiego.
Rozdział zatytułowany Życie i dzialalność Bartlomieja Nataniela Wąsow-
skiego (s. 17—26) powstał w oparciu o sumienną kwerendę archiwalną.
Krótko i jasno przedstawiona biografia właściwie ukazuje bogate zainteresowa-
nia i wieloraką aktywność Wąsowskiego. Autor słusznie skupił uwagę na jego
Ńataniela Wąsowskiego (1654) (Pamiętnik Teatralny, 1964, s. 252—254). — J. Okoń, Teatralia
w zbiorze Adama Wolańskiego i nieznane materiały do dziejów jezuickiego teatru szkolnego w Potsce
(Pamiętnik Literacki, 1965, z. 3, s. 167—178; o Wąsowskim s. 173—178). — J. Baranowski,
„Rysunkowy” diariusz podróży europejskiej Bartlomieja Nataniela Wąsowskiego (Rocznik HS VI,
1966, s. 67—-96). — Tenże, Opierwszymprojekcie „szkoły rycerskiej” wPolsce, w: Sarmatia artistica.
Księga pamiątkowa ku czci Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, s. 135—143. — I. Galicka
1 H. Sygietyńska, Erazm Wąsowski — nieznany malarz XVII wieku i jego działalność w Lewiczynie
(Biuletyn HS XXXII, 1970, s. 69—81; o rozróżnieniu obu Wąsowskich s. 76—77). -— L. Piechnik,
Studium matematyczne i projekt akademii wojskowej Bartlomieja Wąsowskiego (Nasza Przeszlość
XXXVI, 1971, s. 178—187). — J. Poplatek i J. Paszenda, Słownik jezuitów artystów, Kraków
1972, s. 216—217. —• A. Sajkowski, Włoskie przygody Połaków. Wiek XVI—XVIII, [Warszawa
1973], passim.
* M. Morelowski, Abstrakcjonizm i naturalizm w sztuce, Lublin 1947 (Rozprawy Wydzialu
Historyczno-Filologicznego Towarzystwa Naukowego KUL, I), s. 15—17 i 24—25 (tę rozprawę
Autor wymienił tylko wśród prac „z dziedziny [...] szkolnictwa ogólnego”).—• C. Krassowski,
Uwagi na marginesiepomiarów Kalwarii w Pakości (Kwartalnik AiU XI, 1966, s. 97—112; o Wąsow-
skim s. 108 i 110). — Z. Mieszkowski, Podstawowe probłemy architektury w połskich traktatach
odpołowy XVI do początku XIX w., Warszawa 1970 (Studia i materiały do teorii i historii architektu-
ry i urbanistyki, VII), passim (przez Autora wymienione tylko wśród prac „o charakterze bardziej
ogólnym”). — J. Kowalczyk, Sebastiano Serłio a sztuka połska. O roli włoskich trałctatów archi-
tektonicznych w dobie nowożytnej, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1973 (Studia z historii
sztuki, XVII), passim. — Już po wydrukowaniu książki Baranowskiego ukazały się dalsze prace
dotyczące Wąsowskiego jako teoretyka: A. Małkiewicz, Teoria architektury w nowożytnympiśmien-
nictwie polskim, Warszawa—Kraków 1976 (Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Historii Sztuki XIII),
passim, A. Miłobędzki, Zprac nadsyntezą architektury polskiej XVII wieku (Rocznik HS XI,
1976, s. 66— 68, T. Zarębska, Początkipolskiegopiśmiennictwa urbanistycznego, Warszawa 1975,
s. 389—399.
6 E. Linette, Jan Catenazzi — architekt i jego dziela w Wielkopolsce, Warszawa—Poznań
1973 (Prace Komisji Sztuki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk IX, z. 3), s. 39—48. —-
Druk tej książki ukończono w maju 1973, a więc już po oddaniu monografii Wąsowskiego do skła-
dania.
75