DOI Artikel:
Woziński, Andrzej: Niderlandy - Lubeka - Gdańsk: o artystycznym pochodzeniu późnogotyckich rzeźb Marii z Dzieciątkiem z Garczyna i Sianowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0051
Max Hassę - w bezpośrednim związku z posą-
giem, uczony ten wyciągnął wniosek, iż obie
rzeźby musiały powstać około połowy XV w.38
Inne propozycje datowania figury z Lubeki
oscylują w granicach lat 1450-146039. Utożsa-
mienie rzeźby w Hamburgu ze wzmiankowa-
nym w źródłach wyobrażeniem Marii w ołtarzu
św. Teobalda, poświęconym w 1471 r. i znajdu-
jącym się niegdyś w południowej nawie tego
samego kościoła, sprawiło, że datowanie figury
hamburskiej przesunięto ostatnio na około
1470 r.40
W rzeźbach garczyńskiej i sianowskiej
można wskazać związki z innymi dziełami po-
wstałymi w Lubece. Dostrzegamy je w szczegó-
łach formy, technice wykonania oraz tworzy-
wie. W retabulum św. Rodziny, pochodzącym
z około 1500 r. z kościoła św. Katarzyny w Lu-
bece (Lubeka, Sankt Annen-Museum, ił. 17),
którego partie rzeźbione wiązane są z kręgiem
Henninga van der Heide41, postacie kobie-
ce w korpusie (oprócz św. Anny) mają niemal
identyczny z figurami z Garczyna i Sianowa,
nadzwyczaj regularny, jajowaty kształt gło-
wy o wysokim czole i drobnych rysach. Wło-
sy Matki Boskiej są podobnie uformowane
w sztywne, grube sploty. Daleko idące po-
dobieństwo do rzeźby w Sianowie widać też
w sposobie, w jaki wyrzeźbione są włosy dzie-
ci, przybierające formę grubych, zwiniętych
wałków, o takim samym kształcie i wielkości,
miarowo rozmieszczonych, jak gdyby nakle-
jonych na głowy jeden obok drugiego (ił. 18).
Poza kręgiem lubeckim zbliżoną do Chrystusa
38 Hassę, BiZdwerke..., s. 188-192.
39 Vogeler, Madonnen in Lubeck..., s. 85; Karren-
brock, Madonna..., s. 254.
40 Ibidem, s. 45, 65; Giesen, Die Muttergottes mit
dem Christuskind..., s. 178.
41 Corpus..., Bd 1, Hansestadt Lubeck, St. Annen-
-Museum, bearb. von Uwe Albrecht, Jórg Rosenfeld,
Christiane Saumweber mit einem Beitrag von Hildegard
Yogeler, Kieł 2009, s. 237-247, kat. 82.
II. 17. Henning van der Heide (krąg),
retabulum św. Rodziny - fragment
korpusu, około 1500, kościół św. Katarzyny,
Lubeka (Sankt Annen-Museum, Lubeka),
fot. Andrzej Woziński
II. 18. Henning van der Heide (krąg),
retabulum św. Rodziny - fragment
korpusu, około 1500, kościół św. Katarzyny,
Lubeka (Sankt Annen-Museum, Lubeka),
fot. Andrzej Woziński
45
giem, uczony ten wyciągnął wniosek, iż obie
rzeźby musiały powstać około połowy XV w.38
Inne propozycje datowania figury z Lubeki
oscylują w granicach lat 1450-146039. Utożsa-
mienie rzeźby w Hamburgu ze wzmiankowa-
nym w źródłach wyobrażeniem Marii w ołtarzu
św. Teobalda, poświęconym w 1471 r. i znajdu-
jącym się niegdyś w południowej nawie tego
samego kościoła, sprawiło, że datowanie figury
hamburskiej przesunięto ostatnio na około
1470 r.40
W rzeźbach garczyńskiej i sianowskiej
można wskazać związki z innymi dziełami po-
wstałymi w Lubece. Dostrzegamy je w szczegó-
łach formy, technice wykonania oraz tworzy-
wie. W retabulum św. Rodziny, pochodzącym
z około 1500 r. z kościoła św. Katarzyny w Lu-
bece (Lubeka, Sankt Annen-Museum, ił. 17),
którego partie rzeźbione wiązane są z kręgiem
Henninga van der Heide41, postacie kobie-
ce w korpusie (oprócz św. Anny) mają niemal
identyczny z figurami z Garczyna i Sianowa,
nadzwyczaj regularny, jajowaty kształt gło-
wy o wysokim czole i drobnych rysach. Wło-
sy Matki Boskiej są podobnie uformowane
w sztywne, grube sploty. Daleko idące po-
dobieństwo do rzeźby w Sianowie widać też
w sposobie, w jaki wyrzeźbione są włosy dzie-
ci, przybierające formę grubych, zwiniętych
wałków, o takim samym kształcie i wielkości,
miarowo rozmieszczonych, jak gdyby nakle-
jonych na głowy jeden obok drugiego (ił. 18).
Poza kręgiem lubeckim zbliżoną do Chrystusa
38 Hassę, BiZdwerke..., s. 188-192.
39 Vogeler, Madonnen in Lubeck..., s. 85; Karren-
brock, Madonna..., s. 254.
40 Ibidem, s. 45, 65; Giesen, Die Muttergottes mit
dem Christuskind..., s. 178.
41 Corpus..., Bd 1, Hansestadt Lubeck, St. Annen-
-Museum, bearb. von Uwe Albrecht, Jórg Rosenfeld,
Christiane Saumweber mit einem Beitrag von Hildegard
Yogeler, Kieł 2009, s. 237-247, kat. 82.
II. 17. Henning van der Heide (krąg),
retabulum św. Rodziny - fragment
korpusu, około 1500, kościół św. Katarzyny,
Lubeka (Sankt Annen-Museum, Lubeka),
fot. Andrzej Woziński
II. 18. Henning van der Heide (krąg),
retabulum św. Rodziny - fragment
korpusu, około 1500, kościół św. Katarzyny,
Lubeka (Sankt Annen-Museum, Lubeka),
fot. Andrzej Woziński
45