DOI Artikel:
Jakubowski, Jakub: "Musaeum Gottwaldianum" ze zbiorów Biblioteki Politechniki Gdańskiej i wydawnicze losy dzieła Christophorusa Gottwaldta (1636 - 1700) w XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0099
Jakub Jakubowski
Musaeum Gottwaldianum ze zbiorów
Biblioteki Politechniki Gdańskiej i wydawnicze losy
dzieła Christophorusa Gottwaldta (1636-1700)
w XVIII w.
W zbiorach Biblioteki Politechniki Gdańskiej znajduje się album odnoto-
wany w katalogu bibliotecznym jako Musaeum Gottwaldianum1. Jest to album
„sztuczny”, w całości złożony z rycin i pozbawiony karty tytułowej. Zawiera
ilustracje przedstawiające museum gdańszczanina Christophorusa Gottwaldta
(lipiec 1636-12 stycznia 1700)2. Termin „muzeum” (inaczej „przybytek muz”)
należy w tym wypadku rozumieć zgodnie z utrwalonym w XVII w. znacze-
niem tego pojęcia - jako miejsce twórczej pracy właściciela3. Licznie zacho-
wane ilustracje uwieczniają badania naukowe wszechstronnego przyrodnika -
lekarza, anatoma, zoologa, konchologa. Wizerunki stanowią również wizualną
dokumentację miejsca jego naukowej działalności, kolekcji naturaliów oraz
instrumentarium służącego do wykonywania sekcji, przechowywania prepa-
ratów, a także utrwalania poznawczych wysiłków w rysunku i sztychu.
Gdański egzemplarz Musaeum Gottwaldianum włączony został do zbiorów
biblioteki Die Naturforschende Gesellschaft in Danzig (świadczy o tym pie-
częć z napisem w otoku: NATURFORSCHENDE GESELLSCHAFT DANZIG:
BIBLIOTHEK), przejętej następnie przez bibliotekę Politechniki Gdańskiej.
W kolekcji tej był przechowywany do czasów drugiej wojny światowej, w trak-
cie której zaginął wraz z większością księgozbioru Gdańskiego Towarzystwa
Przyrodniczego4. W 2000 r. na mocy umowy pomiędzy władzami Gdańska
i Bremy Musaeum Gottwaldianum powróciło do zasobów Biblioteki Politechniki
' Biblioteka Politechniki Gdańskiej [dalej: Bibl. PG], sygn. II 503067-00-00/01.
2 Christian Krolhnann, AZtpreusszsche Bzogra/ze [dalej: APB], Bd l,Kónigsberg 1936, s. 226.
3 Karolina Targosz, „Barokowość” i „oświeceniowość” w dziełach gdańskich naturalistów Jacoba
i Johanna Philippa Breyniusów [w:] Między Barokiem a Oświeceniem: edukacja, wykształcenie, wie-
dza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005, s. 96.
4 Założona w połowie XVIII w. biblioteka Die Naturforschende Gesellschaft in Danzig,
w 1923 r. została przekazana przez Zarząd Gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego Poli-
technice Gdańskiej (liczyła wówczas około 30.000 woluminów). Po zniszczeniach wojennych
w zasobach Bibl. PG zachowały się jedynie 284 woluminy książek i czasopism, por. Lubomira
Jankowska, Biblioteka Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku [w:] Towarzystwo Przyrod-
nicze w Gdańsku (w 250. rocznicę założenia): materiały sesji naukowej, red. Jerzy Szukalski,
Gdańsk 1993, s. 84; eadem, Wykaz książek i czasopism z Biblioteki Towarzystwa Przyrodni-
czego w Gdańsku, ocalałych z pożogi wojennej i znajdujących się obecnie w Bibliotece Głównej
Politechniki Gdańskiej [w:] Towarzystwo Przyrodnicze w Gdańsku (w 250. rocznicę założe-
nia)..., s. 89-114.
93
Musaeum Gottwaldianum ze zbiorów
Biblioteki Politechniki Gdańskiej i wydawnicze losy
dzieła Christophorusa Gottwaldta (1636-1700)
w XVIII w.
W zbiorach Biblioteki Politechniki Gdańskiej znajduje się album odnoto-
wany w katalogu bibliotecznym jako Musaeum Gottwaldianum1. Jest to album
„sztuczny”, w całości złożony z rycin i pozbawiony karty tytułowej. Zawiera
ilustracje przedstawiające museum gdańszczanina Christophorusa Gottwaldta
(lipiec 1636-12 stycznia 1700)2. Termin „muzeum” (inaczej „przybytek muz”)
należy w tym wypadku rozumieć zgodnie z utrwalonym w XVII w. znacze-
niem tego pojęcia - jako miejsce twórczej pracy właściciela3. Licznie zacho-
wane ilustracje uwieczniają badania naukowe wszechstronnego przyrodnika -
lekarza, anatoma, zoologa, konchologa. Wizerunki stanowią również wizualną
dokumentację miejsca jego naukowej działalności, kolekcji naturaliów oraz
instrumentarium służącego do wykonywania sekcji, przechowywania prepa-
ratów, a także utrwalania poznawczych wysiłków w rysunku i sztychu.
Gdański egzemplarz Musaeum Gottwaldianum włączony został do zbiorów
biblioteki Die Naturforschende Gesellschaft in Danzig (świadczy o tym pie-
częć z napisem w otoku: NATURFORSCHENDE GESELLSCHAFT DANZIG:
BIBLIOTHEK), przejętej następnie przez bibliotekę Politechniki Gdańskiej.
W kolekcji tej był przechowywany do czasów drugiej wojny światowej, w trak-
cie której zaginął wraz z większością księgozbioru Gdańskiego Towarzystwa
Przyrodniczego4. W 2000 r. na mocy umowy pomiędzy władzami Gdańska
i Bremy Musaeum Gottwaldianum powróciło do zasobów Biblioteki Politechniki
' Biblioteka Politechniki Gdańskiej [dalej: Bibl. PG], sygn. II 503067-00-00/01.
2 Christian Krolhnann, AZtpreusszsche Bzogra/ze [dalej: APB], Bd l,Kónigsberg 1936, s. 226.
3 Karolina Targosz, „Barokowość” i „oświeceniowość” w dziełach gdańskich naturalistów Jacoba
i Johanna Philippa Breyniusów [w:] Między Barokiem a Oświeceniem: edukacja, wykształcenie, wie-
dza, red. Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2005, s. 96.
4 Założona w połowie XVIII w. biblioteka Die Naturforschende Gesellschaft in Danzig,
w 1923 r. została przekazana przez Zarząd Gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego Poli-
technice Gdańskiej (liczyła wówczas około 30.000 woluminów). Po zniszczeniach wojennych
w zasobach Bibl. PG zachowały się jedynie 284 woluminy książek i czasopism, por. Lubomira
Jankowska, Biblioteka Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku [w:] Towarzystwo Przyrod-
nicze w Gdańsku (w 250. rocznicę założenia): materiały sesji naukowej, red. Jerzy Szukalski,
Gdańsk 1993, s. 84; eadem, Wykaz książek i czasopism z Biblioteki Towarzystwa Przyrodni-
czego w Gdańsku, ocalałych z pożogi wojennej i znajdujących się obecnie w Bibliotece Głównej
Politechniki Gdańskiej [w:] Towarzystwo Przyrodnicze w Gdańsku (w 250. rocznicę założe-
nia)..., s. 89-114.
93