DOI Artikel:
Sobecka, Anna: Ryciny kwiatowe wiązane z Jeremiasem Falckiem: studium z zakresu siedemnastowiecznych florilegiów
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0065
wymienił wprawdzie dwa cykle kwiatowe Falcka, jednak nie poświęcił im
szczególnej uwagi4. Wspominał, że jeden z cykli znajduje się w kolekcji drez-
deńskiej i zbiorze Pawlikowskiego5. Sam również zgromadził w prywatnej
kolekcji liczne ryciny przedstawiające kwiaty6, ale nie analizował ich dokład-
niej. Być może w momencie pisania tekstów o sztycharzu nie posiadał jeszcze
jego prac we własnych zbiorach.
Brak zainteresowania dziewiętnastowiecznych autorów polskich roślinami
Falcka jest po części zrozumiały - nadrzędnym celem było wówczas udowod-
nienie polskości wybitnego grafika. Czyniono to, przywołując i analizując
przede wszystkim jego portrety, frontyspisy oraz sztychy okazjonalne zwią-
zane z polską arystokracją lub rodziną królewską. Kwiaty ideowo obojętne,
tematycznie uważane za najmniej istotne i w dodatku niesygnowane przy-
domkiem „Polonus”7, wydawały się - szczególnie polskim badaczom - mniej
znaczące. Mógł istnieć jeszcze jeden ważny powód, dla którego dziewiętna-
stowieczni kolekcjonerzy grafiki Falcka nie omawiali bliżej jego przedstawień
kwiatowych - brak jasności co do tego, które ryciny są w istocie jego autorstwa.
Julius Caesar Błock, autor jedynego - jak dotąd - katalogu rozumowa-
nego twórczości grafika, przypisał mu 98 przedstawień kwiatowych8. Umieścił
je pod pięcioma numerami katalogowymi (BI. 64-68), wymieniając liczbę kart
poszczególnych cykli. Natomiast nie opisał rycin dokładniej, co w znacznym
stopniu uniemożliwia identyfikację tych w większości niesygnowanych obiek-
tów. W katalogu, wśród przedstawień „złotniczych”, odnajdujemy jeszcze
trzy wzory ornamentalne o tematyce kwiatowej. Jeden z nich jest sygnowany.
Mimo że katalog Błocka był znany wszystkim późniejszym autorom teks-
tów o Falcku, żaden z nich nie odniósł się do kwestii przypisania przez badacza
wybitnemu grafikowi licznych przedstawień kwiatowych. Anna Gosieniecka,
4 Edward Rastawiecki, Ryciny Jeremiasza Falcka, Gdańszczanina Polaka, „Biblioteka War-
szawska” 1856, t. 1, z. 41, s. 525-550; idem, Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce
lub czasowo w niej pracujących, Warszawa 1850-1857, t. 1, s. 163-164, t. 3, s. 202-204; idem.
Słownik rytowników polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej pracujących,
Poznań 1886, s. 47-106.
5 Rastawiecki, Słownik rytowników..., s. 103.
6 Najprawdopodobniej większość (lub wszystkie) spośród 83 prac kwiatowych wiąza-
nych z Falckiem, które znajdowały się przed drugą wojną światową w zbiorach poznańskiego
muzeum, a pochodziły z kolekcji Towarzystwa Przyjaciół Nauk, była pierwotnie własnością tego
kolekcjonera i badacza grafiki, por. Ars una Species mille. 150 dzieł na 150-lecie Muzeum Narodo-
wego w Poznaniu ze zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Nauk, red. Dorota Suchocka, Poznań 2007,
s. 110, kat. 51-53 (A. Salamon).
7 Sobecka, Zwischen Danzig...
8 Jeremias Falek. Sein Leben und seine Werke. Mit vollstandigen alphabetischen und chro-
nologischen Register sammtlicher Bldtter sowie Reproductionen nach des Kunstlers besten Stichen,
hrsg. von Julius Caesar Błock, Stadtrath A.D., Danzig-Leipzig-Wien 1890. Numery według
katalogu rozumowanego cytowane dalej jako BI. Uproszczone wiadomości za katalogiem
podaje także Friedrich Wilhelm Heinrich Hollstein, Dutch and Flemish etchings, engravings, and
woodcuts: ca. 1450-1700, Bd. 6, Amsterdam 1952, s. 209-227.
Ryciny
kwiatowe
wiązane
z Jeremiasem
Falckiem...
59
szczególnej uwagi4. Wspominał, że jeden z cykli znajduje się w kolekcji drez-
deńskiej i zbiorze Pawlikowskiego5. Sam również zgromadził w prywatnej
kolekcji liczne ryciny przedstawiające kwiaty6, ale nie analizował ich dokład-
niej. Być może w momencie pisania tekstów o sztycharzu nie posiadał jeszcze
jego prac we własnych zbiorach.
Brak zainteresowania dziewiętnastowiecznych autorów polskich roślinami
Falcka jest po części zrozumiały - nadrzędnym celem było wówczas udowod-
nienie polskości wybitnego grafika. Czyniono to, przywołując i analizując
przede wszystkim jego portrety, frontyspisy oraz sztychy okazjonalne zwią-
zane z polską arystokracją lub rodziną królewską. Kwiaty ideowo obojętne,
tematycznie uważane za najmniej istotne i w dodatku niesygnowane przy-
domkiem „Polonus”7, wydawały się - szczególnie polskim badaczom - mniej
znaczące. Mógł istnieć jeszcze jeden ważny powód, dla którego dziewiętna-
stowieczni kolekcjonerzy grafiki Falcka nie omawiali bliżej jego przedstawień
kwiatowych - brak jasności co do tego, które ryciny są w istocie jego autorstwa.
Julius Caesar Błock, autor jedynego - jak dotąd - katalogu rozumowa-
nego twórczości grafika, przypisał mu 98 przedstawień kwiatowych8. Umieścił
je pod pięcioma numerami katalogowymi (BI. 64-68), wymieniając liczbę kart
poszczególnych cykli. Natomiast nie opisał rycin dokładniej, co w znacznym
stopniu uniemożliwia identyfikację tych w większości niesygnowanych obiek-
tów. W katalogu, wśród przedstawień „złotniczych”, odnajdujemy jeszcze
trzy wzory ornamentalne o tematyce kwiatowej. Jeden z nich jest sygnowany.
Mimo że katalog Błocka był znany wszystkim późniejszym autorom teks-
tów o Falcku, żaden z nich nie odniósł się do kwestii przypisania przez badacza
wybitnemu grafikowi licznych przedstawień kwiatowych. Anna Gosieniecka,
4 Edward Rastawiecki, Ryciny Jeremiasza Falcka, Gdańszczanina Polaka, „Biblioteka War-
szawska” 1856, t. 1, z. 41, s. 525-550; idem, Słownik malarzów polskich tudzież obcych w Polsce
lub czasowo w niej pracujących, Warszawa 1850-1857, t. 1, s. 163-164, t. 3, s. 202-204; idem.
Słownik rytowników polskich tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej pracujących,
Poznań 1886, s. 47-106.
5 Rastawiecki, Słownik rytowników..., s. 103.
6 Najprawdopodobniej większość (lub wszystkie) spośród 83 prac kwiatowych wiąza-
nych z Falckiem, które znajdowały się przed drugą wojną światową w zbiorach poznańskiego
muzeum, a pochodziły z kolekcji Towarzystwa Przyjaciół Nauk, była pierwotnie własnością tego
kolekcjonera i badacza grafiki, por. Ars una Species mille. 150 dzieł na 150-lecie Muzeum Narodo-
wego w Poznaniu ze zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Nauk, red. Dorota Suchocka, Poznań 2007,
s. 110, kat. 51-53 (A. Salamon).
7 Sobecka, Zwischen Danzig...
8 Jeremias Falek. Sein Leben und seine Werke. Mit vollstandigen alphabetischen und chro-
nologischen Register sammtlicher Bldtter sowie Reproductionen nach des Kunstlers besten Stichen,
hrsg. von Julius Caesar Błock, Stadtrath A.D., Danzig-Leipzig-Wien 1890. Numery według
katalogu rozumowanego cytowane dalej jako BI. Uproszczone wiadomości za katalogiem
podaje także Friedrich Wilhelm Heinrich Hollstein, Dutch and Flemish etchings, engravings, and
woodcuts: ca. 1450-1700, Bd. 6, Amsterdam 1952, s. 209-227.
Ryciny
kwiatowe
wiązane
z Jeremiasem
Falckiem...
59