DOI Artikel:
Sobecka, Anna: Ryciny kwiatowe wiązane z Jeremiasem Falckiem: studium z zakresu siedemnastowiecznych florilegiów
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0080
Anna i odpowiadającym mu monogramem z powiązanych liter PvL. Taka kontra-
Sobecka marka wskazuje na papiernię holenderską i pozwala datować papier użyty
do odbitek na okres po 1674 r., kiedy to ów monogram zaczął stosować
Pieter van der Ley46. Nasuwa się zatem pytanie, dlaczego frontyspis nosi
datę 1662.
Pomijane dotąd niedociągnięcia techniczne, a także późna data powstania
odbitek wskazują, że badacze omawiali ów szesnastokartowy cykl jako pierwsze
i jedyne wydanie, nie znając pierwotnej, autorskiej edycji serii. Tymczasem orygi-
nalny cykl Falcka liczył dwanaście kart, był wydany na jednolitym papierze dosko-
II. 13. Znak wodny (lilia strasburska
w tarczy herbowej z koroną) na karcie
nr 4 (korona cesarska) z serii Novae
et exquisitae FLORUMICONES, 1662,
Gabinet Rycin PAU i PAN, Kraków
nałej jakości ze znakiem lilii strasburskiej w kar-
tuszu z koroną i kontramarką IHS zwieńczoną
krzyżem, najpewniej w warsztacie samego arty-
sty w Hamburgu (il. 13)47. Znak wodny przedsta-
wiający lilię był popularny w różnych ośrodkach
europejskich już w XVI w., natomiast w takiej
formie i ze wspomnianą kontramarką używano
go w Holandii od połowy lat pięćdziesiątych
XVII w.48 Zastosowanie holenderskiego papieru
wysokiej jakości potwierdza datowanie odno-
towane przez autora w inskrypcji umieszczonej
w wieńcu frontyspisu. Falek mógł zakupić arku-
sze podczas pobytu w Amsterdamie około 1656
lub 1657 r., a nawet później (wiadomo, że arty-
sta utrzymywał kontakty z tym miastem, może
je odwiedzał), by użyć ich do odbicia swej dru-
giej serii kwiatowej.
Nieliczne zachowane egzemplarze pierw-
szego hamburskiego wydania Novae et exquisi-
tae FLORUM ICONES znajdują się w zbiorach
Uniwersytetu w Wageningen, w Rachel Mellon
46 Katalog Rycin Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Szkoła Niderlandzka XVI,
XVII iXVIII w., red. Krzysztof Krużel, Jan Motyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 163; http://
www.jeromeonline.co.uk/drawings/index.cfm?display_scheme=532 [dostęp: 23.11.2014]; Ars una
Species mille..., kat. 66 (A. Salamon).
47 Nie ma wątpliwości, że Falek był w Hamburgu (podobnie jak w Sztokholmie) wydawcą
swoich grafik. Świadczą o tym inskrypcje na grafikach z tego czasu, m.in. na frontyspisie
cyklu Diverses exercises de Cavalerie/ A Hambourg chez J. Falek ze zbiorów XX. Czartoryskich,
XV/R. 8704.
48 Podobny znak wodny, użyty w 1656 r., odnotowuje Piccard, zob. Wasserzeichen-
sammlung Piccard, nr 128323, oraz badacze grafik Rembrandta na różnych stanach jego Trzech
krzyży (między rokiem 1653 a 1655), zob. Erik Hinterding, Rembrandt Etchings from the Frits
Lugt Collection. Catalogue raisonne, Paris 2008, vol. 1-2, s. 173, kat. 64. Fakt, że Rembrandt użył
tego papieru do odbicia swojej największej grafiki w różnych jej stanach, świadczyć może o tym,
że cenił ten papier w sposób szczególny.
74
Sobecka marka wskazuje na papiernię holenderską i pozwala datować papier użyty
do odbitek na okres po 1674 r., kiedy to ów monogram zaczął stosować
Pieter van der Ley46. Nasuwa się zatem pytanie, dlaczego frontyspis nosi
datę 1662.
Pomijane dotąd niedociągnięcia techniczne, a także późna data powstania
odbitek wskazują, że badacze omawiali ów szesnastokartowy cykl jako pierwsze
i jedyne wydanie, nie znając pierwotnej, autorskiej edycji serii. Tymczasem orygi-
nalny cykl Falcka liczył dwanaście kart, był wydany na jednolitym papierze dosko-
II. 13. Znak wodny (lilia strasburska
w tarczy herbowej z koroną) na karcie
nr 4 (korona cesarska) z serii Novae
et exquisitae FLORUMICONES, 1662,
Gabinet Rycin PAU i PAN, Kraków
nałej jakości ze znakiem lilii strasburskiej w kar-
tuszu z koroną i kontramarką IHS zwieńczoną
krzyżem, najpewniej w warsztacie samego arty-
sty w Hamburgu (il. 13)47. Znak wodny przedsta-
wiający lilię był popularny w różnych ośrodkach
europejskich już w XVI w., natomiast w takiej
formie i ze wspomnianą kontramarką używano
go w Holandii od połowy lat pięćdziesiątych
XVII w.48 Zastosowanie holenderskiego papieru
wysokiej jakości potwierdza datowanie odno-
towane przez autora w inskrypcji umieszczonej
w wieńcu frontyspisu. Falek mógł zakupić arku-
sze podczas pobytu w Amsterdamie około 1656
lub 1657 r., a nawet później (wiadomo, że arty-
sta utrzymywał kontakty z tym miastem, może
je odwiedzał), by użyć ich do odbicia swej dru-
giej serii kwiatowej.
Nieliczne zachowane egzemplarze pierw-
szego hamburskiego wydania Novae et exquisi-
tae FLORUM ICONES znajdują się w zbiorach
Uniwersytetu w Wageningen, w Rachel Mellon
46 Katalog Rycin Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Szkoła Niderlandzka XVI,
XVII iXVIII w., red. Krzysztof Krużel, Jan Motyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 163; http://
www.jeromeonline.co.uk/drawings/index.cfm?display_scheme=532 [dostęp: 23.11.2014]; Ars una
Species mille..., kat. 66 (A. Salamon).
47 Nie ma wątpliwości, że Falek był w Hamburgu (podobnie jak w Sztokholmie) wydawcą
swoich grafik. Świadczą o tym inskrypcje na grafikach z tego czasu, m.in. na frontyspisie
cyklu Diverses exercises de Cavalerie/ A Hambourg chez J. Falek ze zbiorów XX. Czartoryskich,
XV/R. 8704.
48 Podobny znak wodny, użyty w 1656 r., odnotowuje Piccard, zob. Wasserzeichen-
sammlung Piccard, nr 128323, oraz badacze grafik Rembrandta na różnych stanach jego Trzech
krzyży (między rokiem 1653 a 1655), zob. Erik Hinterding, Rembrandt Etchings from the Frits
Lugt Collection. Catalogue raisonne, Paris 2008, vol. 1-2, s. 173, kat. 64. Fakt, że Rembrandt użył
tego papieru do odbicia swojej największej grafiki w różnych jej stanach, świadczyć może o tym,
że cenił ten papier w sposób szczególny.
74