DOI Artikel:
Kulawczuk-Szostek, Dorota: Georg Theodor Schirrmacher: architekt między Gdańskiem, Berlinem a Hamburgiem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0141
podjąć pracę jako profesor (Oberlehrer) w Petrischule4. Z pierwszego małżeń-
stwa (z Emilie Charlotte von Modrach, zm. w 1827 r.) gdański nauczyciel miał
już syna - Friedricha Wilhelma (1824-1904), którym opiekowali się we Wroc-
ławiu rodzice zmarłej przedwcześnie matki. Drugą żoną Carla Friedricha
była gdańszczanka, Wilhelmina Juliana z domu Rumerk, która została matką
przyszłego architekta Georga Theodora. Niedługo przed jego narodzinami
do rodziny w Gdańsku dołączył starszy brat Friedrich Wilhelm5.
Georg Theodor Schirrmacher przyszedł na świat 31 sierpnia 1833 r.
w Gdańsku, a ochrzczony został 15 października w parafii ewangelickiej Świę-
tej Trójcy, do której należała jego matka6. Rodzina Schirrmacherów mieszkała
w sąsiedztwie szkoły, w której pracował ojciec, przy ulicy St. Petri Kirchhof
3637. Młody Georg uczył się prawdopodobnie - tak, jak jego starszy brat - naj-
pierw w Petrischule, a następnie w gdańskim Gimnazjum. Nie zachowały się
jednak żadne dokumenty, które by to potwierdzały.
Friedrich Wilhelm w 1845 r. zdał maturę i wyjechał na studia filozoficzne
do Berlina, a następnie do Bonn. Starszy z braci Schirrmacherów zapisał się
znacząco w historii Niemiec - jako wybitny nauczyciel historii i teologii, pro-
fesor akademicki na Uniwersytecie w Rostoku (gdzie w latach 1878-1879 był
także rektorem) oraz autor Allgemeine Deutsche Biografie, wnikliwych opra-
cowań historii rodu Hohenstaufów i artykułów dotyczących badań nad refor-
macją. Życie okazało się też dla niego łaskawsze - żył długo, miał potomków
i pozostawił po sobie spuściznę, którą do dziś pielęgnuje jego wnuk, profesor
Thomas Schirrmacher8.
Georg już od młodzieńczych lat ujawniał zdolności artystyczne. Jego ojciec
był aktywnym działaczem gdańskiego Stowarzyszenia Miłośników Sztuki
(od 1836 r. był członkiem Kunstverein Danzig9), co z pewnością miało wpływ
na zainteresowania młodszego syna.
Na podstawie prac Georga Theodora z czasów młodzieńczych10, prze-
chowywanych w zbiorach warszawskiego Instytutu Sztuki PAN, można
przypuszczać, że chłopiec pobierał nauki rysunku u wybitnego gdańskiego
4 Archiwum Państwowe w Gdańsku [dalej: APG], Zbiór genealogiczny majora Wilhelma
Sutera z Gdańska, nr zespołu: 10/1004/0/30, Materiały dotyczące rodziny Schirrmacher, Orlo-
vius, Morstein 1800-1930.
5 Thomas Schirrmacher, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon, zob. http://www.
kirchenlexikon.de/s/sl/schirrmacherjf_w.shtml [dostęp: 4.02.2010],
6 APG, Archiwum stanu cywilnego parafii ewangelickiej Świętej Trójcy, nr zespołu:
10/1462/0/1, Rejestr chrztów 1814-1836.
7 APG, Adressbuch der Stadt Danzig und dazu gehorigen Vorstadte 1839, s. 69.
8 Schirrmacher, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikonstrona internetowaprof. Tho-
masa Schirrmachera...
9 APG, Związek Sztuki w Gdańsku. Kunstverein Danzig 1836-1932, nr zespołu: 361/0,
Akta Danzig Mitglieder Vorgedins Kunstvereinis gegen 1836.
10 Instytut Sztuki PAN w Warszawie, Zbiory fotografii i rysunków pomiarowych, nr inw.
IS PAN 9663, IS PAN 9667, IS PAN 9648, G. T. Schirrmacher, Teczka rysunków gdańskich.
Georg Theodor
Schirrmacher...
135
stwa (z Emilie Charlotte von Modrach, zm. w 1827 r.) gdański nauczyciel miał
już syna - Friedricha Wilhelma (1824-1904), którym opiekowali się we Wroc-
ławiu rodzice zmarłej przedwcześnie matki. Drugą żoną Carla Friedricha
była gdańszczanka, Wilhelmina Juliana z domu Rumerk, która została matką
przyszłego architekta Georga Theodora. Niedługo przed jego narodzinami
do rodziny w Gdańsku dołączył starszy brat Friedrich Wilhelm5.
Georg Theodor Schirrmacher przyszedł na świat 31 sierpnia 1833 r.
w Gdańsku, a ochrzczony został 15 października w parafii ewangelickiej Świę-
tej Trójcy, do której należała jego matka6. Rodzina Schirrmacherów mieszkała
w sąsiedztwie szkoły, w której pracował ojciec, przy ulicy St. Petri Kirchhof
3637. Młody Georg uczył się prawdopodobnie - tak, jak jego starszy brat - naj-
pierw w Petrischule, a następnie w gdańskim Gimnazjum. Nie zachowały się
jednak żadne dokumenty, które by to potwierdzały.
Friedrich Wilhelm w 1845 r. zdał maturę i wyjechał na studia filozoficzne
do Berlina, a następnie do Bonn. Starszy z braci Schirrmacherów zapisał się
znacząco w historii Niemiec - jako wybitny nauczyciel historii i teologii, pro-
fesor akademicki na Uniwersytecie w Rostoku (gdzie w latach 1878-1879 był
także rektorem) oraz autor Allgemeine Deutsche Biografie, wnikliwych opra-
cowań historii rodu Hohenstaufów i artykułów dotyczących badań nad refor-
macją. Życie okazało się też dla niego łaskawsze - żył długo, miał potomków
i pozostawił po sobie spuściznę, którą do dziś pielęgnuje jego wnuk, profesor
Thomas Schirrmacher8.
Georg już od młodzieńczych lat ujawniał zdolności artystyczne. Jego ojciec
był aktywnym działaczem gdańskiego Stowarzyszenia Miłośników Sztuki
(od 1836 r. był członkiem Kunstverein Danzig9), co z pewnością miało wpływ
na zainteresowania młodszego syna.
Na podstawie prac Georga Theodora z czasów młodzieńczych10, prze-
chowywanych w zbiorach warszawskiego Instytutu Sztuki PAN, można
przypuszczać, że chłopiec pobierał nauki rysunku u wybitnego gdańskiego
4 Archiwum Państwowe w Gdańsku [dalej: APG], Zbiór genealogiczny majora Wilhelma
Sutera z Gdańska, nr zespołu: 10/1004/0/30, Materiały dotyczące rodziny Schirrmacher, Orlo-
vius, Morstein 1800-1930.
5 Thomas Schirrmacher, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon, zob. http://www.
kirchenlexikon.de/s/sl/schirrmacherjf_w.shtml [dostęp: 4.02.2010],
6 APG, Archiwum stanu cywilnego parafii ewangelickiej Świętej Trójcy, nr zespołu:
10/1462/0/1, Rejestr chrztów 1814-1836.
7 APG, Adressbuch der Stadt Danzig und dazu gehorigen Vorstadte 1839, s. 69.
8 Schirrmacher, Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikonstrona internetowaprof. Tho-
masa Schirrmachera...
9 APG, Związek Sztuki w Gdańsku. Kunstverein Danzig 1836-1932, nr zespołu: 361/0,
Akta Danzig Mitglieder Vorgedins Kunstvereinis gegen 1836.
10 Instytut Sztuki PAN w Warszawie, Zbiory fotografii i rysunków pomiarowych, nr inw.
IS PAN 9663, IS PAN 9667, IS PAN 9648, G. T. Schirrmacher, Teczka rysunków gdańskich.
Georg Theodor
Schirrmacher...
135