II. 3. Georg Theodor Schirrmacher, Fragment
Wielkiej Zbrojowni w Gdańsku od strony
wschodniej, 1855, papier ze znakiem wodnym
z herbem z koroną, ołówek, 22,1 cm x 35,2 cm,
w zbiorach Instytutu Sztuki Polskiej Akademii
Nauk w Warszawie, nr inw. IS PAN 9668
II. 4. Georg Theodor Schirrmacher, Nawa główna
kościoła Mariackiego w Gdańsku, widok na zachód,
1855, papier ze znakiem wodnym J. Whatman,
ołówek, 21,6 cm x 34,9 cm, w zbiorach Instytutu
Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie,
nr inw. IS PAN 9650
schemat szybkiego szkicu studyjnego, np. uproszczenia, notatki z boku ry-
sunków. Podają w niektórych miejscach wymiary, pokazują przekroje ele-
mentów architektonicznych. Takie rysunki studyjne często podczas podró-
ży po Europie tworzyli także inni architekci poschinklowskiej Bauakademie.
Czasem były one nawet publikowane, np. w Architektonische und technische
Reise - Skizzen aus Ost- und Westpreuflen 1858, gdzie wydrukowano 24 kar-
ty z podróży po Prusach, w tym 4 przedstawiające zabytki lub elementy de-
koracyjne pochodzące z Gdańska. W przeciwieństwie do schematycznych,
syntetycznych i często czysto dokumentacyjnych prac berlińskich studen-
tów artyści związani bezpośrednio z Gdańskiem, często miłośnicy zabyt-
ków, starali się pokazać w swoich rysunkach i grafikach klimat średnio-
wiecznego w swojej strukturze miasta, chcieli zatrzymać mijające już lata
139