DOI Artikel:
Kulawczuk-Szostek, Dorota: Georg Theodor Schirrmacher: architekt między Gdańskiem, Berlinem a Hamburgiem
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0152
Dorota
Kulawczuk-
-Szostek
praca Schirrmachera nie otrzymała żadnego wyróżnienia i pozostała nieza-
uważona przez jury.
Projekt, zachowany w Architektur Museum TU w Berlinie, obejmuje plany
podziału pomieszczeń i rozwiązanie stylistyczne elewacji49. Zespół rysunków
składa się z 15 kart. Pierwsza plansza przedstawia plan sytuacyjny budynku
opery, 7 kolejnych to rzuty kondygnacji, 3 karty ilustrują przekrój przez różne
partie budynku. Najciekawsze są 3 ostatnie rysunki wizualizujące konkretne
elewacje oraz barwna akwarela ukazująca widok budynku wpisany w krajo-
braz miasta. Georg Theodor opatrzył swój projekt mottem, będącym cytatem
z Friedricha Schillera: „Immer strebe zum Ganzen! und kannst du selber kein
Ganzes / werden, ais dienendes Glied schlieB an ein Ganzes dich an”.
Opera zaprojektowana przez Schirrmachera miała być wielokondygnacyj-
nym budynkiem o zwartej strukturze, z fasadą zwróconą na południe, czyli
ku Ringstrasse (południowy odcinek Ringu nazywany później Opernring).
Rzut budynku to kwadrat z półokrągłym ryzalitem wejściowym na osi gma-
chu, zajmującym dwie trzecie jego szerokości. W elewacjach bocznych połu-
dniowe narożniki budowli podkreślono pseudoryzalitami zwieńczonymi
naczółkami. Ostatnie piętro opery miało być mniejsze od niższych kondyg-
nacji, co nadawało budynkowi układ schodkowy. Wszystkie elewacje zostały
utrzymane w stylistyce florenckiego renesansu. Architekt starał się przychylić
do licznych wymagań zgłoszonych przez autorów konkursu. Prawdopodobnie
jednak budynek Schirrmachera był zbyt skromny, jak na wymagania stawiane
pierwszej budowli, która miała powstać w nowej, reprezentacyjnej dzielnicy
Wiednia. W porównaniu z ogromnym i okazałym zwycięskim projektem ope-
rze Schirrmachera brakowało przepychu i monumentalności, którą pochwalić
się może stojący do dziś gmach Opery Wiedeńskiej. Należy zauważyć, że dla
ucznia Berlińskiej Bauakademie głównym wzorem dla jego projektu była
Semperowska pierwsza Opera Drezdeńska. Wzniesiona w latach 1838-1841,
była jednym z pierwszych wielkich projektów tego architekta i rozsławiła jego
nazwisko w całej Europie50. Budowla z projektu Schirrmachera, tylko niewiele
większa od Opery Drezdeńskiej, powtarzała wszystkie jej główne założenia:
półkolistą elewację frontową z wejściem w arkadach, wysokie pseudoryza-
lity z naczółkami na elewacjach bocznych, stopniowanie kondygnacji przez
zmniejszenie najwyższego piętra, a wreszcie samą stylistykę - wczesnorene-
sansową, z oszczędną dekoracją rzeźbiarską.
W 1862 r. Schirrmacher ukończył studia na Bauakademie i zdał egzamin
na budowniczego51, co pozwoliło mu (jeszcze w tym samym roku) wybrać
się w towarzystwie Johanna Heinricha Stracka (1805-1880) w podróż do Włoch
49 Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie, nr. inw. 15471-15485
50 Macmillan Encyclopedia of Architects, ed. Adolf K. Płaczek, vol. 4, New York 1982,
s. 25-33.
51 Heinrich, Ein Studienentwurf aus der Mitte des 19. Jahrhunderts..., s. 303; Bórsch-
-Supan, Berliner Baukunst nach Schinke..., s. 669.
146
Kulawczuk-
-Szostek
praca Schirrmachera nie otrzymała żadnego wyróżnienia i pozostała nieza-
uważona przez jury.
Projekt, zachowany w Architektur Museum TU w Berlinie, obejmuje plany
podziału pomieszczeń i rozwiązanie stylistyczne elewacji49. Zespół rysunków
składa się z 15 kart. Pierwsza plansza przedstawia plan sytuacyjny budynku
opery, 7 kolejnych to rzuty kondygnacji, 3 karty ilustrują przekrój przez różne
partie budynku. Najciekawsze są 3 ostatnie rysunki wizualizujące konkretne
elewacje oraz barwna akwarela ukazująca widok budynku wpisany w krajo-
braz miasta. Georg Theodor opatrzył swój projekt mottem, będącym cytatem
z Friedricha Schillera: „Immer strebe zum Ganzen! und kannst du selber kein
Ganzes / werden, ais dienendes Glied schlieB an ein Ganzes dich an”.
Opera zaprojektowana przez Schirrmachera miała być wielokondygnacyj-
nym budynkiem o zwartej strukturze, z fasadą zwróconą na południe, czyli
ku Ringstrasse (południowy odcinek Ringu nazywany później Opernring).
Rzut budynku to kwadrat z półokrągłym ryzalitem wejściowym na osi gma-
chu, zajmującym dwie trzecie jego szerokości. W elewacjach bocznych połu-
dniowe narożniki budowli podkreślono pseudoryzalitami zwieńczonymi
naczółkami. Ostatnie piętro opery miało być mniejsze od niższych kondyg-
nacji, co nadawało budynkowi układ schodkowy. Wszystkie elewacje zostały
utrzymane w stylistyce florenckiego renesansu. Architekt starał się przychylić
do licznych wymagań zgłoszonych przez autorów konkursu. Prawdopodobnie
jednak budynek Schirrmachera był zbyt skromny, jak na wymagania stawiane
pierwszej budowli, która miała powstać w nowej, reprezentacyjnej dzielnicy
Wiednia. W porównaniu z ogromnym i okazałym zwycięskim projektem ope-
rze Schirrmachera brakowało przepychu i monumentalności, którą pochwalić
się może stojący do dziś gmach Opery Wiedeńskiej. Należy zauważyć, że dla
ucznia Berlińskiej Bauakademie głównym wzorem dla jego projektu była
Semperowska pierwsza Opera Drezdeńska. Wzniesiona w latach 1838-1841,
była jednym z pierwszych wielkich projektów tego architekta i rozsławiła jego
nazwisko w całej Europie50. Budowla z projektu Schirrmachera, tylko niewiele
większa od Opery Drezdeńskiej, powtarzała wszystkie jej główne założenia:
półkolistą elewację frontową z wejściem w arkadach, wysokie pseudoryza-
lity z naczółkami na elewacjach bocznych, stopniowanie kondygnacji przez
zmniejszenie najwyższego piętra, a wreszcie samą stylistykę - wczesnorene-
sansową, z oszczędną dekoracją rzeźbiarską.
W 1862 r. Schirrmacher ukończył studia na Bauakademie i zdał egzamin
na budowniczego51, co pozwoliło mu (jeszcze w tym samym roku) wybrać
się w towarzystwie Johanna Heinricha Stracka (1805-1880) w podróż do Włoch
49 Muzeum Architektury Uniwersytetu Technicznego w Berlinie, nr. inw. 15471-15485
50 Macmillan Encyclopedia of Architects, ed. Adolf K. Płaczek, vol. 4, New York 1982,
s. 25-33.
51 Heinrich, Ein Studienentwurf aus der Mitte des 19. Jahrhunderts..., s. 303; Bórsch-
-Supan, Berliner Baukunst nach Schinke..., s. 669.
146