DOI Artikel:
Posłuszna, Anna: Funkcjonalny kompleks obsługi emigrantów: architektura Etapu Emigracyjnego w Gdyni
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0199
Powstały odpowiednie instytucje odpowiedzialne za obsługę emigrantów.
W Hamburgu już w 1847 r. założono towarzystwo żeglugowe HAPAG ( Ham-
burg - Amerikanische - Paktefahrt - Aktien - Gesellschaft). W Bremie funk-
cję tę spełniał powstały w 1856 r. Norddeutscher Lloyd43.
Z początku kluczowym portem niemieckim dla obsługi ruchów emigra-
cyjnych było Bremerhaven. To tam powstały pierwsze akty prawne służące
ochronie emigrantów oraz uporządkowaniu procesu emigracyjnego. W latach
czterdziestych XIX w. port kontrolował dwie trzecie handlu ze Stanami Zjed-
noczonymi. W trosce o emigrantów wprowadzono specjalne ustawy, które
ustalały minimalne standardy dotyczące zakwaterowania i wyżywienia na stat-
kach, a także wprowadzały obowiązkowe badania lekarskie. W porcie i na jego
obrzeżach przedsiębiorcy czerpali niemałe zyski z zatrzymujących się (tuż
przed zaokrętowaniem) przybyszy. Powszechne były: zawyżanie cen, korupcja,
wymiana walut po niekorzystnych kursach czy też pospolite oszustwa. Zor-
ganizowano Biura Informacyjne dla Emigrantów - podróżni mogli uzyskać
w nich informacje na temat koncesjonowanych kantorów, sklepów i gospód,
wraz z ustaloną listą cen za usługi i rzeczy najpotrzebniejsze w podróży, a także
otrzymać adresy pomocowych organizacji za oceanem44. Potrzeba budowy
infrastruktury, która umożliwiłaby emigrantom sprawny transport oraz cza-
sowy pobyt w porcie w oczekiwaniu na statek, stała się pilna w miastach
niemieckich już w pierwszej połowie XIX w.45 Zbyt duża, jak na możliwości
portu, liczba przyszłych emigrantów stała się poważnym problemem dla władz
miast. Pierwszym projektem zrealizowanym wyłącznie z przeznaczeniem dla
wychodźców był hotel w Bremerhaven „Auswandererhaus”, wybudowany
w 1849 r. Emigranci mogli oczekiwać na statek oraz załatwiać niezbędne
formalności w higienicznym i bezpiecznym otoczeniu, miasto zapewniało
im wyżywienie i nocleg46.
W Hamburgu również powstał podobny projekt, tzw. Hale Emigrantów.
Na początku XX w. w Halach mogło pomieścić się 1400 osób. W 1890 r. miasto
wycofało się jednak z finansowania tego typu założeń i obowiązki kontroli
pasażerów przejęły towarzystwa żeglugowe47.
Od lat osiemdziesiątych XIX w. amerykańskie wymagania dotyczące przyj-
mowania emigrantów stawały się coraz bardziej restrykcyjne, co skutkowało
podwyższeniem standardów europejskiej kontroli. Stany Zjednoczone wyma-
gały szczegółowej inspekcji medycznej w portach oraz dezynfekcji bagaży
podróżnych. Przewoźnikom dbającym o swoją reputację i własne interesy
43 Ibidem, s. 128.
44 Horst Róssler, „The time has come, we’re going to America”. The main travel routes and
emigrant ports [w:] Leavinghome. Migration yesterday and today, red. Diethelm Knauf, Barry
Moreno, Bremen 2010, s. 93.
45 Maksymowicz, Emigracja z pogranicza..., s. 129.
46 Ibidem, s. 133.
47 Ibidem, s. 135.
Funkcjonalny
kompleks
obsługi
emigrantów...
193
W Hamburgu już w 1847 r. założono towarzystwo żeglugowe HAPAG ( Ham-
burg - Amerikanische - Paktefahrt - Aktien - Gesellschaft). W Bremie funk-
cję tę spełniał powstały w 1856 r. Norddeutscher Lloyd43.
Z początku kluczowym portem niemieckim dla obsługi ruchów emigra-
cyjnych było Bremerhaven. To tam powstały pierwsze akty prawne służące
ochronie emigrantów oraz uporządkowaniu procesu emigracyjnego. W latach
czterdziestych XIX w. port kontrolował dwie trzecie handlu ze Stanami Zjed-
noczonymi. W trosce o emigrantów wprowadzono specjalne ustawy, które
ustalały minimalne standardy dotyczące zakwaterowania i wyżywienia na stat-
kach, a także wprowadzały obowiązkowe badania lekarskie. W porcie i na jego
obrzeżach przedsiębiorcy czerpali niemałe zyski z zatrzymujących się (tuż
przed zaokrętowaniem) przybyszy. Powszechne były: zawyżanie cen, korupcja,
wymiana walut po niekorzystnych kursach czy też pospolite oszustwa. Zor-
ganizowano Biura Informacyjne dla Emigrantów - podróżni mogli uzyskać
w nich informacje na temat koncesjonowanych kantorów, sklepów i gospód,
wraz z ustaloną listą cen za usługi i rzeczy najpotrzebniejsze w podróży, a także
otrzymać adresy pomocowych organizacji za oceanem44. Potrzeba budowy
infrastruktury, która umożliwiłaby emigrantom sprawny transport oraz cza-
sowy pobyt w porcie w oczekiwaniu na statek, stała się pilna w miastach
niemieckich już w pierwszej połowie XIX w.45 Zbyt duża, jak na możliwości
portu, liczba przyszłych emigrantów stała się poważnym problemem dla władz
miast. Pierwszym projektem zrealizowanym wyłącznie z przeznaczeniem dla
wychodźców był hotel w Bremerhaven „Auswandererhaus”, wybudowany
w 1849 r. Emigranci mogli oczekiwać na statek oraz załatwiać niezbędne
formalności w higienicznym i bezpiecznym otoczeniu, miasto zapewniało
im wyżywienie i nocleg46.
W Hamburgu również powstał podobny projekt, tzw. Hale Emigrantów.
Na początku XX w. w Halach mogło pomieścić się 1400 osób. W 1890 r. miasto
wycofało się jednak z finansowania tego typu założeń i obowiązki kontroli
pasażerów przejęły towarzystwa żeglugowe47.
Od lat osiemdziesiątych XIX w. amerykańskie wymagania dotyczące przyj-
mowania emigrantów stawały się coraz bardziej restrykcyjne, co skutkowało
podwyższeniem standardów europejskiej kontroli. Stany Zjednoczone wyma-
gały szczegółowej inspekcji medycznej w portach oraz dezynfekcji bagaży
podróżnych. Przewoźnikom dbającym o swoją reputację i własne interesy
43 Ibidem, s. 128.
44 Horst Róssler, „The time has come, we’re going to America”. The main travel routes and
emigrant ports [w:] Leavinghome. Migration yesterday and today, red. Diethelm Knauf, Barry
Moreno, Bremen 2010, s. 93.
45 Maksymowicz, Emigracja z pogranicza..., s. 129.
46 Ibidem, s. 133.
47 Ibidem, s. 135.
Funkcjonalny
kompleks
obsługi
emigrantów...
193