DOI Artikel:
Posłuszna, Anna: Funkcjonalny kompleks obsługi emigrantów: architektura Etapu Emigracyjnego w Gdyni
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0206
Anna
Posłuszna
Nadrzędną funkcją tego typu założeń jest szybkie i sprawne diagnozowa-
nie, a także utrzymanie sterylnego i higienicznego środowiska. Niezbędne jest
wobec tego zaprojektowanie takiej przestrzeni, w której funkcjonalny rozkład
tras komunikacyjnych łączyłby się z komfortowymi warunkami rekonwale-
scencji i wypoczynku.
Rozwój architektury szpitalnej czy uzdrowiskowej jest oczywiście ściśle
powiązany z rozwojem medycyny. Wykształcanie się higienicznych standar-
dów obsługi pacjenta czy kuracjusza rozpoczęło się dopiero w XIX w. Forma
szpitala-przytułku, budynku niepełniącego funkcji medycznych w dzisiejszym
tego słowa znaczeniu, pozostawała niezmieniona (z nielicznymi wyjątkami)
od średniowiecza do drugiej połowy XVIII w.
Często przytaczanym w literaturze przedmiotu wydarzeniem jest pożar
głównego paryskiego ośrodka leczniczego Hóteł-Dieu w 1772 r. Proces jego
odbudowy zapoczątkował dyskurs na temat architektonicznej koncepcji pla-
cówek leczniczych75. Realizowano imponujące założenia, które uwzględniały
postulaty wynikające z ówczesnej wiedzy medycznej. Dbano więc o odpowied-
nią cyrkulację powietrza i dopływ światła. Najczęściej powstawały założenia
w typie pawilonowym.
Wraz z ukonstytuowaniem się odkryć naukowych w końcu XIX w. architek-
tura szpitali i innych założeń leczniczych została podporządkowana nadrzęd-
nej funkcji - utrzymaniu sterylnego i higienicznego środowiska. Na przeło-
mie wieków szpitale w formie pawilonowej przestały być najpopularniejszym
rozwiązaniem. Częściej decydowano się na jeden budynek, którego wnętrze
coraz bardziej przypominało sprawnie funkcjonującą maszynę - logicznie
rozplanowane funkcje cechowała racjonalizacja otoczenia i celowość wnętrza,
ponieważ „architektura stała się niezbędnym elementem procesów leczenia”76.
Szatę architektoniczną szpitala, wspaniałą i imponującą w wiekach poprzed-
nich, redukowano niekiedy do „opakowania”.
W dwudziestoleciu międzywojennym modernistyczna forma stała się sym-
bolem nowoczesności placówek leczniczych i uzdrowiskowych. Projektowanie
postępowych szpitali, sanatoriów i uzdrowisk w stylu modernistycznym stało
się standardem77. Prostota stylu ułatwiała zachowanie czystości, a tę zaletę
doceniano też w architekturze innego typu.
Nowoczesnej formie odpowiadać miał nowy człowiek - zdrowy, wysporto-
wany, kreujący wokół siebie czyste i higieniczne otoczenie. Nowatorskie prądy
wpływały na zmianę przyzwyczajeń i nawyków mieszkańców miast78. Nastąpił
rozwój mieszkalnictwa w typie „sanatoryjnym”, które - oprócz zapewnienia
podstawowych dla tego rodzaju architektury funkcji: prywatnego zaplecza
75 Aleksandra Paradowska, Przeciw chorobie. Architektura szpitalna Wielkopolski w dwu-
dziestoleciu międzywojennym, Poznań 2014, s. 152.
76 Ibidem, s. 211.
77 Ibidem, s. 302.
78 Anda Rottenberg, Postęp i higiena, Warszawa 2014, s. 10.
200
Posłuszna
Nadrzędną funkcją tego typu założeń jest szybkie i sprawne diagnozowa-
nie, a także utrzymanie sterylnego i higienicznego środowiska. Niezbędne jest
wobec tego zaprojektowanie takiej przestrzeni, w której funkcjonalny rozkład
tras komunikacyjnych łączyłby się z komfortowymi warunkami rekonwale-
scencji i wypoczynku.
Rozwój architektury szpitalnej czy uzdrowiskowej jest oczywiście ściśle
powiązany z rozwojem medycyny. Wykształcanie się higienicznych standar-
dów obsługi pacjenta czy kuracjusza rozpoczęło się dopiero w XIX w. Forma
szpitala-przytułku, budynku niepełniącego funkcji medycznych w dzisiejszym
tego słowa znaczeniu, pozostawała niezmieniona (z nielicznymi wyjątkami)
od średniowiecza do drugiej połowy XVIII w.
Często przytaczanym w literaturze przedmiotu wydarzeniem jest pożar
głównego paryskiego ośrodka leczniczego Hóteł-Dieu w 1772 r. Proces jego
odbudowy zapoczątkował dyskurs na temat architektonicznej koncepcji pla-
cówek leczniczych75. Realizowano imponujące założenia, które uwzględniały
postulaty wynikające z ówczesnej wiedzy medycznej. Dbano więc o odpowied-
nią cyrkulację powietrza i dopływ światła. Najczęściej powstawały założenia
w typie pawilonowym.
Wraz z ukonstytuowaniem się odkryć naukowych w końcu XIX w. architek-
tura szpitali i innych założeń leczniczych została podporządkowana nadrzęd-
nej funkcji - utrzymaniu sterylnego i higienicznego środowiska. Na przeło-
mie wieków szpitale w formie pawilonowej przestały być najpopularniejszym
rozwiązaniem. Częściej decydowano się na jeden budynek, którego wnętrze
coraz bardziej przypominało sprawnie funkcjonującą maszynę - logicznie
rozplanowane funkcje cechowała racjonalizacja otoczenia i celowość wnętrza,
ponieważ „architektura stała się niezbędnym elementem procesów leczenia”76.
Szatę architektoniczną szpitala, wspaniałą i imponującą w wiekach poprzed-
nich, redukowano niekiedy do „opakowania”.
W dwudziestoleciu międzywojennym modernistyczna forma stała się sym-
bolem nowoczesności placówek leczniczych i uzdrowiskowych. Projektowanie
postępowych szpitali, sanatoriów i uzdrowisk w stylu modernistycznym stało
się standardem77. Prostota stylu ułatwiała zachowanie czystości, a tę zaletę
doceniano też w architekturze innego typu.
Nowoczesnej formie odpowiadać miał nowy człowiek - zdrowy, wysporto-
wany, kreujący wokół siebie czyste i higieniczne otoczenie. Nowatorskie prądy
wpływały na zmianę przyzwyczajeń i nawyków mieszkańców miast78. Nastąpił
rozwój mieszkalnictwa w typie „sanatoryjnym”, które - oprócz zapewnienia
podstawowych dla tego rodzaju architektury funkcji: prywatnego zaplecza
75 Aleksandra Paradowska, Przeciw chorobie. Architektura szpitalna Wielkopolski w dwu-
dziestoleciu międzywojennym, Poznań 2014, s. 152.
76 Ibidem, s. 211.
77 Ibidem, s. 302.
78 Anda Rottenberg, Postęp i higiena, Warszawa 2014, s. 10.
200