DOI Artikel:
Puchalska, Natalia J.: Ikona "Spotkanie Melchizedeka z Abrahamem" Jerzego Nowosielskiego z cerkwi greckokatolickiej pw. Najświętszej Marii Panny w Ostrym Bardzie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43438#0215
ludzi, [wówczas] będzie odczuwana”20. Podobny stosunek artysta miał do kolo-
rystyki swoich obrazów: „Odczuwam pewną realność przynależenia kolorów
do jakichś szczebli, do jakichś stopni świadomości ludzkiej, ale nie mam do tego
podejścia usystematyzowanego. Raczej intuicyjnie posługuję się kolorem”21.
W okresie wczesnochrześcijańskim artyści przedstawiali ofiarę Melchize-
deka jako symbol eucharystii. Kapłan składał chleb i wino w obliczu Abrahama
dokładnie tak, jak ukazał to na ikonie Nowosielski. Scena ta w późniejszych
czasach została zredukowana do przedstawienia wizerunku arcykapłana uka-
zanego symbolicznie wraz z innymi prorokami lub postaciami biblijnymi22.
Analizując warstwę kompozycyjną oraz formalną ikony Nowosielskiego, moż-
na dostrzec jej podobieństwo do sceny przedstawiającej spotkanie Melchizede-
ka z Abrahamem ukazanej na pochodzących z V w. mozaikach rzymskiej świą-
tyni Santa Maria Maggiore fil. 6). Na mozaice po prawej stronie przedstawiono
Ikona
Spotkanie
Melchizedeka
z Abrahamem...
postać Abrahama, który w asyście dwóch
uzbrojonych wojowników unosi dłoń
ku stojącemu po przeciwnej stronie Mel-
chizedekowi. Arcykapłan składa w ofie-
rze kosz pełen chleba. Pomiędzy główny-
mi postaciami stoi amfora z winem, a nad
całą sceną góruje Chrystus udzielający
błogosławieństwa. Zarówno w rzymskiej
mozaice, jak i na obrazie Nowosielskiego
została podkreślona godność Melchize-
deka, usytuowany jest bliżej osi głównej
kompozycji niż Abraham.
Na mozaice w Santa Maria Maggio-
re, Melchizedek unosi w dłoniach stoż-
kowaty kosz z bochenkami chleba. Nie-
mal identyczny gest wykonuje arcykapłan
na ikonie Nowosielskiego. Podobieństwo
widać także w sposobie ułożenia stóp Mel-
chizedeka, który w obydwu przedstawie-
niach ciężar ciała opiera na prawej nodze.
Analogiczna jest również postać Abraha-
ma. Na mozaice rzymskiej dosiada on ko-
nia, dłonie zaś zwraca w stronę Melchize-
deka, natomiast Abraham z ikony z Ostrego
II. 6. Spotkanie Melchizedeka z Abrahamem,
Santa Maria Maggiore, Rzym, V w.,
fot. University of Sussex, UK
20 Zbigniew Podgórzec, Rozmowy z Jerzym Nowosielskim. Wokół ikony, Kraków 2009,
s. 111-112.
21 Ibidem, s. 116.
22 Paul A. Underwood, Kariye Djami, vol. 4, Studies in the Art of the Kariye Djami and
Its Intellectual Background (=Princeton University Press Bollingen Series LXX issuef London
1975, s. 332.
209
rystyki swoich obrazów: „Odczuwam pewną realność przynależenia kolorów
do jakichś szczebli, do jakichś stopni świadomości ludzkiej, ale nie mam do tego
podejścia usystematyzowanego. Raczej intuicyjnie posługuję się kolorem”21.
W okresie wczesnochrześcijańskim artyści przedstawiali ofiarę Melchize-
deka jako symbol eucharystii. Kapłan składał chleb i wino w obliczu Abrahama
dokładnie tak, jak ukazał to na ikonie Nowosielski. Scena ta w późniejszych
czasach została zredukowana do przedstawienia wizerunku arcykapłana uka-
zanego symbolicznie wraz z innymi prorokami lub postaciami biblijnymi22.
Analizując warstwę kompozycyjną oraz formalną ikony Nowosielskiego, moż-
na dostrzec jej podobieństwo do sceny przedstawiającej spotkanie Melchizede-
ka z Abrahamem ukazanej na pochodzących z V w. mozaikach rzymskiej świą-
tyni Santa Maria Maggiore fil. 6). Na mozaice po prawej stronie przedstawiono
Ikona
Spotkanie
Melchizedeka
z Abrahamem...
postać Abrahama, który w asyście dwóch
uzbrojonych wojowników unosi dłoń
ku stojącemu po przeciwnej stronie Mel-
chizedekowi. Arcykapłan składa w ofie-
rze kosz pełen chleba. Pomiędzy główny-
mi postaciami stoi amfora z winem, a nad
całą sceną góruje Chrystus udzielający
błogosławieństwa. Zarówno w rzymskiej
mozaice, jak i na obrazie Nowosielskiego
została podkreślona godność Melchize-
deka, usytuowany jest bliżej osi głównej
kompozycji niż Abraham.
Na mozaice w Santa Maria Maggio-
re, Melchizedek unosi w dłoniach stoż-
kowaty kosz z bochenkami chleba. Nie-
mal identyczny gest wykonuje arcykapłan
na ikonie Nowosielskiego. Podobieństwo
widać także w sposobie ułożenia stóp Mel-
chizedeka, który w obydwu przedstawie-
niach ciężar ciała opiera na prawej nodze.
Analogiczna jest również postać Abraha-
ma. Na mozaice rzymskiej dosiada on ko-
nia, dłonie zaś zwraca w stronę Melchize-
deka, natomiast Abraham z ikony z Ostrego
II. 6. Spotkanie Melchizedeka z Abrahamem,
Santa Maria Maggiore, Rzym, V w.,
fot. University of Sussex, UK
20 Zbigniew Podgórzec, Rozmowy z Jerzym Nowosielskim. Wokół ikony, Kraków 2009,
s. 111-112.
21 Ibidem, s. 116.
22 Paul A. Underwood, Kariye Djami, vol. 4, Studies in the Art of the Kariye Djami and
Its Intellectual Background (=Princeton University Press Bollingen Series LXX issuef London
1975, s. 332.
209