DOI Artikel:
Kriegseisen, Jacek: Złotnicy z rodziny Tolckemit czynni w Elblągu w XVII i XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0048
Jacek zapewne wykonanie przez niego wilkomu cechowego, który być może był jego
Kriegseisen pracą mistrzowską - majstersztykiem.
Kilka lat później dla kościoła w miejscowości Jasna rzemieślnik wykonał ufun-
dowany przez Elisabet Scholtzin z domu Arentin gładki i złocony kielich o okrągłej
stopie i nodusie zdobionym główkami anielskimi22, do którego przynależała patena
(zaginione). Na kielichu znajdowała się inskrypcja określająca fundatorkę i datę
powstania: „Elisabet Scholtzin Geborene Arentin Anno 1679”23.
Czwartym znanym zabytkiem jest puszka na komunikanty z wieczkiem
dekorowanym repusowanym (?) barankiem, którą złotnik wykonał dla koś-
cioła pw. św. Jerzego w Malborku (zaginiona). Na podstawie inskrypcji była
ona datowana na 1680 r.24
Ostatnim dziełem Alexandra Tolckemita, znanym niestety tylko z fotografii,
jest efektowny (na ile można to stwierdzić na podstawie złej jakości fotografii),
częściowo złocony kufel25, który dwukrotnie pojawił się w handlu antykwarskim:
II. 2. Alexander Tolckemit, kufel, około 1680, Elbląg, repr.
za: „Weltkunst” 1981, nr 6, s. 902
w 1981 r. w antykwariacie w Norym-
berdze był datowany na około 1680 r.26,
a w 1989 r. w antykwariacie Neumeister
w Monachium - na lata 1676-168327.
Płaszcz kufla jest dekorowany nie-
określoną sceną figuralną repusowaną
w wysokim reliefie. Jego ucho zostało
zbudowane z ornamentu małżowino-
wego z plastyczną główką w górnej czę-
ści, a profilowana pokrywa jest zwień-
czona figurką leżącego lwa (il. 2).
Eugen von Czihak - pierwszy mono-
grafista złotnictwa Prus Królewskich,
w tym elbląskiego, znał tylko jednego
mistrza o personaliach Sigismund
Tolckemit, który był wymieniany jako
złotnik od 1728 r., a ostatni raz został
wspomniany w 1772 r.28 Z tego powodu
22 Wymiary: wys. 23,5 cm.
23 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 164, nr 42, poz. 2; Bernhard Schmid, Die Bau- und
Kunstdenkmaler der Provinz Westpreussen, Bd. 3, Die Bau- und Kunstdenkmaler Pomesaniens,
H. 13, Kreis Stuhm, Danzig 1909, s. 288; Michał E Woźniak, Liturgische Gefafie derprotestantischen
Kirchen in Koniglich Preufien [w:] Kościół i sztuka pobrzeża Bałtyku / Kirche und Kunst im Ostsee-
raum, „Studia Borussico-Baltica Toruniensia Historiae Artium”, nr 3, Toruń 1998, s. 221; idem,
Złotnictwo sakrałne Prus Królewskich. Studium typołogiczno-morfołogiczne, Toruń 2012, s. 260.
24 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 164, nr 42, poz. 1.
25 Wymiary: wys. 24 cm, ciężar 1500 g.
26 „Weltkunst” 1981, nr 6, s. 902.
27 „Weltkunst” 1989, nr 3, s. 272.
28 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 167, nr 57.
48
Kriegseisen pracą mistrzowską - majstersztykiem.
Kilka lat później dla kościoła w miejscowości Jasna rzemieślnik wykonał ufun-
dowany przez Elisabet Scholtzin z domu Arentin gładki i złocony kielich o okrągłej
stopie i nodusie zdobionym główkami anielskimi22, do którego przynależała patena
(zaginione). Na kielichu znajdowała się inskrypcja określająca fundatorkę i datę
powstania: „Elisabet Scholtzin Geborene Arentin Anno 1679”23.
Czwartym znanym zabytkiem jest puszka na komunikanty z wieczkiem
dekorowanym repusowanym (?) barankiem, którą złotnik wykonał dla koś-
cioła pw. św. Jerzego w Malborku (zaginiona). Na podstawie inskrypcji była
ona datowana na 1680 r.24
Ostatnim dziełem Alexandra Tolckemita, znanym niestety tylko z fotografii,
jest efektowny (na ile można to stwierdzić na podstawie złej jakości fotografii),
częściowo złocony kufel25, który dwukrotnie pojawił się w handlu antykwarskim:
II. 2. Alexander Tolckemit, kufel, około 1680, Elbląg, repr.
za: „Weltkunst” 1981, nr 6, s. 902
w 1981 r. w antykwariacie w Norym-
berdze był datowany na około 1680 r.26,
a w 1989 r. w antykwariacie Neumeister
w Monachium - na lata 1676-168327.
Płaszcz kufla jest dekorowany nie-
określoną sceną figuralną repusowaną
w wysokim reliefie. Jego ucho zostało
zbudowane z ornamentu małżowino-
wego z plastyczną główką w górnej czę-
ści, a profilowana pokrywa jest zwień-
czona figurką leżącego lwa (il. 2).
Eugen von Czihak - pierwszy mono-
grafista złotnictwa Prus Królewskich,
w tym elbląskiego, znał tylko jednego
mistrza o personaliach Sigismund
Tolckemit, który był wymieniany jako
złotnik od 1728 r., a ostatni raz został
wspomniany w 1772 r.28 Z tego powodu
22 Wymiary: wys. 23,5 cm.
23 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 164, nr 42, poz. 2; Bernhard Schmid, Die Bau- und
Kunstdenkmaler der Provinz Westpreussen, Bd. 3, Die Bau- und Kunstdenkmaler Pomesaniens,
H. 13, Kreis Stuhm, Danzig 1909, s. 288; Michał E Woźniak, Liturgische Gefafie derprotestantischen
Kirchen in Koniglich Preufien [w:] Kościół i sztuka pobrzeża Bałtyku / Kirche und Kunst im Ostsee-
raum, „Studia Borussico-Baltica Toruniensia Historiae Artium”, nr 3, Toruń 1998, s. 221; idem,
Złotnictwo sakrałne Prus Królewskich. Studium typołogiczno-morfołogiczne, Toruń 2012, s. 260.
24 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 164, nr 42, poz. 1.
25 Wymiary: wys. 24 cm, ciężar 1500 g.
26 „Weltkunst” 1981, nr 6, s. 902.
27 „Weltkunst” 1989, nr 3, s. 272.
28 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 167, nr 57.
48