DOI Artikel:
Kriegseisen, Jacek: Złotnicy z rodziny Tolckemit czynni w Elblągu w XVII i XVIII w.
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0071
Obermain w Kulmbach i Iparmuveszeti
Muzeum w Budapeszcie133.
Niewątpliwie Alexander Tolckemit
i Sigismund Tolckemit I byli biegłymi
mistrzami, ale trudno na obecnym eta-
pie badań o uogólnienia dotyczące ich
twórczości, w sumie znamy bowiem
tylko osiem przedmiotów, które zostały
wykonane w ich warsztatach. Na uwagę
zasługuje zwłaszcza niedawno ujaw-
niony kufel, wykonany przez drugiego
z wymienionych złotników, który jest
doskonałym przykładem naczynia po-
zbawionego dekoracji repusowanej,
zastąpionej monetami wpuszczonymi
w gładki korpus. Przedmiot ten, o pro-
porcjach i uchu kształtowanym podob-
nie jak w środowisku gdańskim około
połowy XVII w., pokazuje sposób wyko-
rzystania numizmatów często pojawia-
jący się w twórczości złotników działają-
cych w Prusach Królewskich. Być może
był to wpływ złotnictwa berlińskiego
II. 35. Johann Melchior Hirtz III, naczynie
na przyprawy, 1705, Augsburg, repr. za: Klaus
Pechstein, Heiner Meininghaus, Ursula Timann,
Claudia Siegel-WeiB, Schatze Deutscher
Goldschmiedekunst von 1500 bis 1920 aus dem
Germanischen Nationalmuseum, s. 332, kat. 252
i Prus Książęcych (przede wszystkim Królewca), gdzie zjawisko to, szczególnie
w drugiej połowie XVII w. i w początkach XVIII w., występowało częściej134.
W tym kontekście należy przypomnieć, że omawiany zabytek z dekoracją mone-
tową na gruncie elbląskim nie jest odosobnionym przykładem. Kufle dekoro-
wane w podobny sposób zostały wykonane wcześniej przez Daniela Stalen-
brechera (oprócz wspomnianego już naczynia znane są jeszcze dwa zabytki,
które wyszły z jego pracowni), ale również przez Henircha Josta (czynnego
od 1683 r. do co najmniej 1694 r.)135 czy Heinricha Stoltza (czynnego od 1698 r.
do co najmniej 1710 r.)136.
133 Nilrnberger Goldschmiedekunst 1541-1868, Bd. 1, Meister, Werke, Marken, TL 1, Textband,
bearb. v. Karin Tebbe, Ursula Timann, Thomas Eser et al., Niirnberg 2007, s. 70, kat. 94,290-291
kat. 608, TL 2, Tafeln, s. 960, ii. 663, 664.
134 Jacek Kriegseisen, (recenzja) IV czasach, gdy Stargard był stolicą... O kuflu monetowym
małżonków Lockstadt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, red. Marcin
Majewski, Stargard 2014, ss. 82, liczne U. kolor., spis U., bibliografia, „Kwartalnik Historii Kultury
Materialnej” 2015, nr 63 (2) s. 366-367.
135 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 165, nr 46; Gradowski, Kasprzak-Miler, Złotnicy
na ziemiach..., s. 46, E 67.
136 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 166, nr 51; Gradowski, Kasprzak-Miler, Złotnicy
na ziemiach..., s. 46, E 69.
71
Muzeum w Budapeszcie133.
Niewątpliwie Alexander Tolckemit
i Sigismund Tolckemit I byli biegłymi
mistrzami, ale trudno na obecnym eta-
pie badań o uogólnienia dotyczące ich
twórczości, w sumie znamy bowiem
tylko osiem przedmiotów, które zostały
wykonane w ich warsztatach. Na uwagę
zasługuje zwłaszcza niedawno ujaw-
niony kufel, wykonany przez drugiego
z wymienionych złotników, który jest
doskonałym przykładem naczynia po-
zbawionego dekoracji repusowanej,
zastąpionej monetami wpuszczonymi
w gładki korpus. Przedmiot ten, o pro-
porcjach i uchu kształtowanym podob-
nie jak w środowisku gdańskim około
połowy XVII w., pokazuje sposób wyko-
rzystania numizmatów często pojawia-
jący się w twórczości złotników działają-
cych w Prusach Królewskich. Być może
był to wpływ złotnictwa berlińskiego
II. 35. Johann Melchior Hirtz III, naczynie
na przyprawy, 1705, Augsburg, repr. za: Klaus
Pechstein, Heiner Meininghaus, Ursula Timann,
Claudia Siegel-WeiB, Schatze Deutscher
Goldschmiedekunst von 1500 bis 1920 aus dem
Germanischen Nationalmuseum, s. 332, kat. 252
i Prus Książęcych (przede wszystkim Królewca), gdzie zjawisko to, szczególnie
w drugiej połowie XVII w. i w początkach XVIII w., występowało częściej134.
W tym kontekście należy przypomnieć, że omawiany zabytek z dekoracją mone-
tową na gruncie elbląskim nie jest odosobnionym przykładem. Kufle dekoro-
wane w podobny sposób zostały wykonane wcześniej przez Daniela Stalen-
brechera (oprócz wspomnianego już naczynia znane są jeszcze dwa zabytki,
które wyszły z jego pracowni), ale również przez Henircha Josta (czynnego
od 1683 r. do co najmniej 1694 r.)135 czy Heinricha Stoltza (czynnego od 1698 r.
do co najmniej 1710 r.)136.
133 Nilrnberger Goldschmiedekunst 1541-1868, Bd. 1, Meister, Werke, Marken, TL 1, Textband,
bearb. v. Karin Tebbe, Ursula Timann, Thomas Eser et al., Niirnberg 2007, s. 70, kat. 94,290-291
kat. 608, TL 2, Tafeln, s. 960, ii. 663, 664.
134 Jacek Kriegseisen, (recenzja) IV czasach, gdy Stargard był stolicą... O kuflu monetowym
małżonków Lockstadt w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Stargardzie, red. Marcin
Majewski, Stargard 2014, ss. 82, liczne U. kolor., spis U., bibliografia, „Kwartalnik Historii Kultury
Materialnej” 2015, nr 63 (2) s. 366-367.
135 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 165, nr 46; Gradowski, Kasprzak-Miler, Złotnicy
na ziemiach..., s. 46, E 67.
136 Czihak, Die Edelschmiedekunst..., s. 166, nr 51; Gradowski, Kasprzak-Miler, Złotnicy
na ziemiach..., s. 46, E 69.
71