DOI article:
Śliwa, Anna: Sakralne realizacje Wacława Szczeblewskiego na Pomorzu – w kręgu inspiracji kaszubszczyzną
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45145#0145
akcenty regionalne: pomorskie i kaszub-
skie, co z czasem znalazło wyraz również
w działalności artysty o charakterze sa-
kralnym. Dobrym przykładem tej prze-
miany może być choćby zaprojektowany
przez Szczeblewskiego plakat zapowiada-
jący Wystawę Sztuk Pięknych Artystów
Pomorskich, prezentowaną w 1921 r.
w muzeum grudziądzkim, który wyróż-
niono nagrodą w konkursie poprzedzają-
cym wystawę8. Praca przedstawia białego
orła unoszącego się nad zachodzącym
słońcem, które znika powoli w spokoj-
nej tafli wody. Wokół słońca widnieje
napis: „Pomorze”. I choć przedstawiony
ptak bardziej przypomina mewę niż orła,
to jednak zakrzywiony dziób i rozczapie-
rzone szpony nadają mu drapieżny cha-
rakter, a dominujące kolory - biel, czer-
wień i błękit - niosą w sobie przesłanie
o polskości Pomorza. Warto przywołać
II1. Wacław Szczeblewski, Chrystus, około 1920,
fot. Muzeum Miasta Gdyni
w tym miejscu wypowiedziane podczas wernisażu słowa Aleksandra Majkow-
skiego, które dobrze oddają panujące wówczas nastroje: „Urządzając tę swoją
pierwszą wystawę, Pomorzanie pragnęli udowodnić, że i w dziedzinie piękna nie
przychodzą do wskrzeszonej Matki-Ojczyzny z próżnymi rękoma”9.
Idea ta, tak dobitnie wyrażona przez kaszubskiego poetę, była też szcze-
gólnie bliska Wacławowi Szczeblewskiemu. W 1922 r. za namową prezydenta
Grudziądza Józefa Włodka, artysta zdecydował się otworzyć Pomorską Szkołę
Sztuk Pięknych (PSSP), którą w 1933 r. przeniósł do prężnie rozwijającej się
Gdyni. Kultywowanie tradycji regionalnych, zasygnalizowane już w nazwie
szkoły, znalazło swój wyraz także w jej programie. W Instrukcji dla Panów
Wykładowców - Prelegentów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Gdyni Szczeb-
lewski napisał: „W celu utrzymania jednolitego kierunku wychowawczego
zwolenników i twórców sztuki rodzimej, opartej na podłożu regionalizmu
pomorskiego i kaszubszczyzny oraz marynizmu, - kurs nauk podstawowych
i pomocniczych, wykładanych w Pomorskiej Szkole Sztuk Pięknych, formal-
nie i materialnie należy ściśle dostosować do programu strukturalnego i kul-
tywować go z całą skrupulatnością, posuniętą do pedanterii. Wszelka dowol-
ność w realizowaniu programu jest niepożądana, gdyż może spowodować
8 Muzeum w Grudziądzu, MG/AR/224; Muzeum Miasta Gdyni, Dział Historyczny, nr inw.
MMG/HM/PL-II/210.
9 Leon Sobociński, Pomorska Szkoła Sztuk Pięknych w Grudziądzu [w:] Księga pamiątkowa
dziesięciolecia Pomorza 1922-1930, red. Kazimierz Esden-Tempski, Toruń 1930, s. 370.
145
skie, co z czasem znalazło wyraz również
w działalności artysty o charakterze sa-
kralnym. Dobrym przykładem tej prze-
miany może być choćby zaprojektowany
przez Szczeblewskiego plakat zapowiada-
jący Wystawę Sztuk Pięknych Artystów
Pomorskich, prezentowaną w 1921 r.
w muzeum grudziądzkim, który wyróż-
niono nagrodą w konkursie poprzedzają-
cym wystawę8. Praca przedstawia białego
orła unoszącego się nad zachodzącym
słońcem, które znika powoli w spokoj-
nej tafli wody. Wokół słońca widnieje
napis: „Pomorze”. I choć przedstawiony
ptak bardziej przypomina mewę niż orła,
to jednak zakrzywiony dziób i rozczapie-
rzone szpony nadają mu drapieżny cha-
rakter, a dominujące kolory - biel, czer-
wień i błękit - niosą w sobie przesłanie
o polskości Pomorza. Warto przywołać
II1. Wacław Szczeblewski, Chrystus, około 1920,
fot. Muzeum Miasta Gdyni
w tym miejscu wypowiedziane podczas wernisażu słowa Aleksandra Majkow-
skiego, które dobrze oddają panujące wówczas nastroje: „Urządzając tę swoją
pierwszą wystawę, Pomorzanie pragnęli udowodnić, że i w dziedzinie piękna nie
przychodzą do wskrzeszonej Matki-Ojczyzny z próżnymi rękoma”9.
Idea ta, tak dobitnie wyrażona przez kaszubskiego poetę, była też szcze-
gólnie bliska Wacławowi Szczeblewskiemu. W 1922 r. za namową prezydenta
Grudziądza Józefa Włodka, artysta zdecydował się otworzyć Pomorską Szkołę
Sztuk Pięknych (PSSP), którą w 1933 r. przeniósł do prężnie rozwijającej się
Gdyni. Kultywowanie tradycji regionalnych, zasygnalizowane już w nazwie
szkoły, znalazło swój wyraz także w jej programie. W Instrukcji dla Panów
Wykładowców - Prelegentów Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Gdyni Szczeb-
lewski napisał: „W celu utrzymania jednolitego kierunku wychowawczego
zwolenników i twórców sztuki rodzimej, opartej na podłożu regionalizmu
pomorskiego i kaszubszczyzny oraz marynizmu, - kurs nauk podstawowych
i pomocniczych, wykładanych w Pomorskiej Szkole Sztuk Pięknych, formal-
nie i materialnie należy ściśle dostosować do programu strukturalnego i kul-
tywować go z całą skrupulatnością, posuniętą do pedanterii. Wszelka dowol-
ność w realizowaniu programu jest niepożądana, gdyż może spowodować
8 Muzeum w Grudziądzu, MG/AR/224; Muzeum Miasta Gdyni, Dział Historyczny, nr inw.
MMG/HM/PL-II/210.
9 Leon Sobociński, Pomorska Szkoła Sztuk Pięknych w Grudziądzu [w:] Księga pamiątkowa
dziesięciolecia Pomorza 1922-1930, red. Kazimierz Esden-Tempski, Toruń 1930, s. 370.
145